ALİ UYSAL- EĞİTİMCİ YAZAR


KARACA OĞLAN'DA GÜZEL BETİMLEMELERİ


   Büyük bir gücü var zamanın.O,taşı deler,mermeri oyar,tahtayı kemirir.

   Deniz kenarında kayalarda büyük delikler oluşur hep.Herkes onu dalgaların

   yaptığını sanır.Oysa zamandır onları delik deşik eden.Bu güce yaşamda örnek

   o denli çok ki saymakla bitmez.İşte tartışılmaz güce sahip zaman Karacaoğlan-

   sevgisini beş yüz yıldır halkımızın gönlünden silememiştir.Nedir ondaki

   beş üz yıl zamana karşı direnen güç?Gerçekte eskimeyen özellikleri çok bu 

   ölüsüz ozanın. Bugün bile yepyeni bir dil,sınırları aşılamayan etkili bir 

   anlatım,kişilerin iç dünyalarındaki duygu ve düşüncelerin dışa vurumu bunlardan bazıları.Karaca Oğlanın ilgi çeken özelliklerinden biri de aşık olduğu

   güzellerin betimlenmesidir.

         Mendili yudum arıttım

         Gülü dalında kuruttum

         Adın ne idi unuttum

         Sorulmayı sorulmayı.

         Görülüyor ki O'nun sevdiği kızlar adını unutacak kadar çok.Öyle sanıyo-

    rum svgilisinin adını unutacak başka ozan yoktur dünyada.İşte sevdiği kızları

    öylesine canlı betimler ki Yörük kızları tanıdığımız biriymiş gibi çıkıverir

    karşımıza.Bakarsınız ki Toros dağlarının üstünde develeri katarlamış çekip

    giderler:"Havayı da deli gönül havayı/ Ay doğmadan şavkı tutmuş ovayı/ Türkmen

    kızı katarlamış mayayı/ Çekip gider bir gözleri sürmeli."

          Örnekleri biraz çoğaltalım istiyorum: Toros Dağlarının üstünde Yörüklerin

    değişik yaşam biçimleri var:Kızlar genelde oğlak,keçi güderler.Bir Yörük kızının

    davarını arkaca salıp bir taşın üstüne oturup el işiyle uğraştığını düşünelim.

    Serin serin bir aşağı yeli esiyor olsun.Karacaoğlanın saznı ve sesini duyar

    gibi olursunuz.

           Telli turnam sökün gelir

           İnci mercan yükün gelir

           Elvan elvan kokun gelir

           Yar oturmuş yele karşı.

           Mut,Silifke,Mersin,Çukurova yöresinin halkıyla Karacaoğlan'ın şiirleri

    öylesine kaynaşmıştır ki o şiirler dikkatle incelendiğinde ortaya halkımızın duyuş,

    düşünüş,giyim kuşam ve yaşam biçimi çıkar:Yörük kızlarının göğüsleri nakışlıdır,

    yayla çiçeği gibi hoş kokarlar.Bakışları kendilerine özgüdür.Örneğin:

           "Elif'in uğru nakışlı

           Yavru balaban bakışlı

           Yayla çiçeği kokuşlu."

           Bu özellikler Türk halk kültürünün ortak özellikleridir.Genelde eller kınalı

    gözler sürmelidir.Ak ellere alkınalar yakılır.Türk kızlarının çoğunun gözleri ala,

    kaşları yay gibidir.

            Aladır kaşların hilaldir kaşın

            Aradım cihanı bulunmaz eşin

            Yaylanın karından ak beyaz döşün

            Uzanıp yanına ölesim gelir.

            Karacaoğlan'ın güzellik betimlemesi yalnız kızlarla ilgili değildir.O,güzel

     her şeye vurgundur.

             "Karacaoğlan der ki konanlar göçmez

              Bu ayrılık bizden arasın açmaz

              Bir deli gönlüm var güzelden geçmez

              Ne güzele doymaz gözüm var benim."

              O'nun en belirgin özelliklerinden biri bu dörtlükte görünüyor:Güzele doy-

     mayan bir göz,sevmekten yorulmayan,usanmayan bir gönül. Karacaoğlan bu işte.Diyelim 

     ki dağlar üstünde kara çalılar arasında dolaşıyoruz.Burnumuza mis gibi bir koku 

     geldi.İzini sürdük.Bir de baktık ki çalının içine mor menekşeler yayılmış.İşte sana

     bir güzel,bir güzellik.Hiç dengi geçilir mi bu güzelin!

              "Kadir mevlam seni öğmüş yaratmış

              Çiçekler içinde birsin menekşe

              Bitersin güllerin harı içinde

              Korkarım yüzüne batar menekşe.

              ...........Yaz gelince yeşillenir bitersin

              ...........Güz gelince kayıb olur gidersin

              ...........Yavrum niçin boynun eğri tutarsın

              .......... Senin derdin benden beter menekşe."

              Bunun gibi doğanın bitmez tükenmez güzellikleri tümüyle boy gösterir 

      Karacaoğlan'ın şiirlerinde.

              Büyük ozanımız bu betimlemelerde Türk dilinin koruyucusu,savunucusu gibi

      görünür.Gün görmedik duru Türkçe sözcükler çıkar karşımıza O'nun şiirlerinde.Kim-

      senin aklından geçmeyen özgün deyişleri hep Onda buluruz.Böylesine etkileyici

      bir betimlemeyle bitiriyorum bu konudaki yorumlarımı:

              Pencereden bakan dilber

              Güzelliğin bildirirsin

              Ak göğsünde lale sümbül

              Ağlayanı güldürürsün

              .........Göğsün açık benlerin çocuk

              .........Güzellikte menendin yok

              .........Kaşların yay kirpiğin ok

              .........Vurduğunu öldürürsün

              Gül bülbülün sekiminden

              Perçem zülüf takımından

              Geçme mesçit yakınından

              Çok namazlar böldürürsün.

 

 

 

YAZARLAR

  • Cuma 30.8 ° / 18.5 ° false
  • Cumartesi 31 ° / 16.7 ° false
  • Pazar 35.8 ° / 19.6 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • BIST 100

    9716,77%-0,05
  • DOLAR

    32,47% -0,17
  • EURO

    34,91% 0,40
  • GRAM ALTIN

    2434,93% 0,50
  • Ç. ALTIN

    3991,84% -0,04