İNADINA ŞİİR 

"SUYUN KURUSUN, KANADIN KIRILSIN DEĞİRMEN /YETİŞİR BENİ ÖĞÜTTÜĞÜN.

BIRAK CAHİLLİĞİM, SAFLIĞIM GİTMESİN ELDEN/ BİLMEK YANMAKMIŞ BÜSBÜTÜN"

                                  CAHİT SITKI TARANCI

ABBAS

Haydi Abbas, vakit tamam;

Akşam diyordun işte oldu akşam.

Kur bakalım çilingir soframızı;

Dinsin artık bu kalp ağrısı

Şu ağacın gölgesinde olsun,

Tam kenarında havuzun.

Aya haber sal çıksın bu gece;

Görünsün şöyle gönlümce.

Bas kırbacı sihirli seccadeye,

Göster hükmettiğini mesafeye

Ve zamana.

Katıp tozu dumana,

Var git,

Böyle ferman etti Cahit,

Al getir ilk sevgiliyi Beşiktaş’tan;

Yaşamak istiyorum gençliğimi yeni baştan.

Bu şiirde şairin geçmişe duyduğu özlem, onda o günleri tekrar yaşama isteği doğurur.

Şair 1941'de askerdir. Bu dönem yoğun bir biçimde şiir yazdığı; en üretken zamanıdır… 1943 yılında terhis olana kadar yazdığı mektuplar – Ziya’ya Mektuplar, Evime ve Nihal’e Mektuplar- genellikle güzel şiirler yazma isteğinden başka bir sıkıntısı yokmuş izlenimi bırakmaktadır.

Şair, Burhaniye’de askerliğini yaparken yazdığı mektupta “Abbas” şiiriyle ilgili şunları açıklar; “Ziya’cığım.(…) dördüncü sahifedeki şiirler hakkında bazı izahat şarttır sanırım. “Abbas” isimli şiir…

Çocukluğumda dinlediğim bir masalda, bedbaht bir şehzade, bu haline acıyan ak sakallı bir adamla karşılaşır, (Hızır a.s.) şehzadeye bir saadet parolası verir; ona der ki: ”Canın sıkıldığı zaman, Abbas! diye sesleniver, derhal karşına gaipten bir harem ağası çıkar, sofranı kurar, sevgilini getirir, geçmiş günlerini yeni baştan yaşatır!” ve şehzade bu parolayla kendini avutur. Burada Abbas, insanoğlunun heyhat ki, sık sık başvurmaya mecbur kaldığı hayali temsil etmektedir.Şiiri ona göre okumalı.”

Kaba gerçeğin tekdüzeliğinden ve acı sonuçlarından usanan şair, artık “vakit tamam” diyerek çocukluğunda dinlediği masal kahramanı Abbas’ı yardıma çağırır. Çünkü mutsuz, bahtsız şehzadenin canı sıkılmıştır, “geçmiş günleri yeni baştan” yaşamak istemektedir. Geçmiş günlerde onu mutlu edecek şey, ilk aşkı Beşiktaşlı sevgilisi ile beraber olduğu zamanlardır.

Kendisinin “küçük ve her zaman aziz sevgili” olarak bahsettiği Beşiktaşlı sevgili, dört yıllık derbeder ve bohem yaşantısının ışığa ve aydınlığa dönük yüzü gibidir. Kısa süreli küsmeler, ayrılıklar ve yeniden barışmalarla yaklaşık dört yıl süren bu gönül macerası “Düşten Güzel”e kadar karşılık bulan ilk ve tek aşkıdır.

“Haydi Abbas, vakit tamam” diye sihirli masal kahramanına seslenir. Abbas, sofrasını kuracak, sevgiliyi getirecek, geçmiş günleri tekrar yaşatacaktır. Dinmeyen kalp ağrısını dindirecektir; çünkü masallarda zaman, mekân, mesafe kavramı yoktur. Evvel zaman içinde, kalbur saman içindedir; az gidilir uz gidilir, bir arpa boyu yol gidilir… Abbas da her şeye hükmeder… Seccadeye kırbacı basacak, mesafeye hükmettiğini gösterecek, tozu dumana katarak âdeta kanatlanacak ve Beşiktaş’tan sevgiliyi getirecektir.

Acaba bu bedbaht şehzade bu saadet parolasıyla, kendini avutabilmiş midir? Fermanı vermesine vermiştir; ama Abbas geçmiş zamanı geri döndürebilmiş midir? Yoksa şair gerçekle hayal arasında bir yerlerde kalmış mıdır?

Bu konuda bir başka hikâye İfral Turgut’tan:

“Yıl 1941. Cahit Sıtkı, Edremit Burhaniye’de yedek subay görevi için gittiği gün, bölük yazıcısından künye defterini ister. Defteri tararken ‘Abbas oğlu Abbas’ dikkatini çeker. Eli sakat olduğu için çürüğe ayrılmış bir erdir Abbas…” Askeri çağırtır C. Sıtkı; olaylar şöyle gelişir.

Abbas Mardin Midyat’lıdır; şairin emir eri olur. Cahit asteğmenin evinin altındaki boş odaya taşınır ve kısa zamanda zekâsı ve sıcakkanlılığı ile komutanını etkiler. Sabahları erken kalkar, kahvaltısını hazırlar, kıyafetlerini ütüler, evin temizliğini yapar, yemeğini pişirir.

Akşam olunca çilingir sofrasını kurar, güzel mezeler yapar. Komutan zamanla bu saf ve temiz Anadolu çocuğunu çok sever. Akşamları demlenirken onunla dertleşir. Keyifli bir gecesinde şair Abbas’a sorar:

“Sen İstanbul’u bilir misin Abbas?” Abbas “Bilir komutan” der. “Orda bir Beşiktaş var bilir misin?”. “Bilir komutan. Ben orda acemi birlikteydim." “Orda benim bir sevgilim var… Sen bana kaçırıp onu getirir misin?” “Elbet komutan."

Sabah olur, C. Sıtkı bakar ki Abbas yeni asker kıyafetlerini giymiş, tıraş olmuş. Merak eder, “Hayırdır Abbas neden böyle hazırlık yaptın?” Şairi çok duygulandırıp göz yaşlarını zor tutacak kadar ilginçtir cevap: “Ben İstanbul’a gidecek komutan. Sen söyledi. Ben gidecek sana sevgiliyi getirecek!”

Şu veya bu sebepten, sonuçta o güzel şiir kaleme alınmıştır.

Şair, gerek şiirlerinde gerekse anılarındaki bütün geriye dönüşlerinde biraz fanteziye varan bir tarzda da olsa, Beşiktaşlı sevgilisini anmaktan kendini alamaz.

SEVDALI

Gönül sende, göz yolda kaldı;

Ne postacı semtime uğrar,

Ne turnalar selâm getirir;

Vefasız çıktın Beşiktaşlım.

Katlanmaksa katlanıyorum

Kimselere belli etmeden.

 

Turna umuttur; yardan selâm getirir. Karacaoğlan da: “Gök yüzünde turnam bölük bölüktür/ Ayrılık elinden ciğerim delik “ der. Demek ki turnalar ona da selam getirmemiş…

2004 yılında 93 yaşında vefat eden, anne tarafından akrabası Vedat Günyol’un anlattığına göre, Cahit Sıtkı’nın yıllarca gönlünde bir sır gibi sakladığı Beşiktaşlı sevgilisi, meğerse kendisinin kız kardeşi Mihrimah imiş. Bunu, yıllar sonra, kendisine itiraf etmiş, Vedat Günyol o gün çok hayıflanmış: “Ah be Cahit, keşke o zaman söyleseydin,

seni kız kardeşimle evlendirmeye çalışırdım…” demiş.

UÇTU UÇTU

Uçtu uçtu leylek uçtu,

Uçtu uçtu masa uçtu,

Uçtu uçtu Semahat uçtu,

Uçtu uçtu…?

Ne uçtu sanırsınız çocuklar?

Uçtu uçtu gençliğim uçtu.

Bu şiirde Cahit Sıtkı, adını belirtmediği Beşiktaşlı sevgilisinin evlenmesi üzerine “gençliğim uçtu” diye üzülmektedir. Şair gençtir, arzuları vardır; bir de şairdir… Yani duyarlılığı diğer insanlara benzemez. Düşleri yoğundur; ama bu düşler gerçekleşmez,

duygusal yaklaşımlarında da başarısız olunca şair, geçmiş günlere duyduğu – aslında bu bir kaçış ve hayale sığınma isteğidir- özlemini hep Beşiktaşlı sevgiliyle özdeşleştirir.

HERKESİN HAYAL VE DÜŞLERİNİ GERÇEKLEŞTİREBİLMESİ DİLEĞİYLE...

            HOŞÇA KALIN.