"GÖNLÜMÜZ BİZE, DAİMA AKLIMIZDAN DAHA YAKINDIR"

EN UZAK MESAFE

En uzak mesafe ne Afrika’dır

Ne Çin,

Ne Hindistan,

Ne seyyareler,

Ne yıldızlar geceleri ışıldayan…

En uzak mesafe 

İki kafa arasındaki mesafedir

Birbirini anlamayan.  -HERMAN AMATO

Bu şiir, CAN YÜCEL'in dilimize yerleşmiş çevirilerindendir. Öylesine yerleşmiştir ki, çoğu kişi, bu şiiri Can Yücel'in şiiri diye okur.

İKİ KALP

İki kalp arasında en kısa yol:

Birbirine uzanmış ve zaman zaman

Ancak parmak uçlarıyla değebilen

İki kol.

Merdivenlerin oraya koşuyorum,

Beklemek gövde gösterisi zamanın;

Çok erken gelmişim seni bulamıyorum,

Bir şeyin provası yapılıyor sanki.

Kuşlar toplanmışlar göçüyorlar

Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.   -CEMAL SÜREYA 

Arı, duru, yalın, derin, gerçek bir şiir bence... Hele son dize...

Akıl ve gönül... Bu iki kavram üzerinde sayısız düşünceler üretilmiş, yazılmış...

Hz.  Mevlana’nın “Anlayana anlatmazsan zulmedersin. Anlamayana anlatırsan yine zulmedersin,” deyişi de akıl üzerine söylenmiş özlü bir sözdür. Tıpkı Herman Amato'nun dediği gibi; birbirini anlamayan iki kafa arasındaki mesafe, en uzak mesafedir, ulaşmak da mümkün

olmaz çoğu kez...

Gönül ile güzelliği, sevgiyi algılarız; aşkı, sırrı, dostluğu da...

Nedendir, aklın varlığı ve yokluğundan pek fazla yakınılmaz da, gönülden şikayet edilir hep.?.. Çoğunlukla, "deli" diye nitelenir gönül.

"İncecikten bir kar yağar

Tozar Elif Elif diye

Deli gönül abdal olmuş

Gezer Elif Elif diye"   -KARACAOĞLAN

"Deli gönül coştu yine

Seni kimler eğler şimdi

Sarı sümbül mor menekşe

Giydi bizim dağlar şimdi"  -KARACAOĞLAN

"Gam kasavet çekme divane gönlüm

Her zamanda dünya başa dar olmaz

Yıkılıp düşene gülme sakın sen

Yiğit düşüp kalkmayınca bell'olmaz"  -KARACAOĞLAN

Karacaoğlan'ın gönlü hep deli-divanedir; severken de, özlerken de, öğüt verirken de...

 "Bir ahu gözlünün iftirakından

Aktı gözüm yaşı döndü sellere

Deli gönül vazgeçer mi yârinden

İner gider sahralara çöllere"  - KUSURÎ

Divan şiirinde sevgili hep naz eder; âşığın gönlü de hep sabretmek zorundadır.

"Sabreyle gönül derdine derman ere umma

Can atma oda bî-hude cânan ere umma" -HOCA DEHHÂNÎ

Günümüz Türkçesiyle: Sabreyle gönül derdine derman ere umma/ Can atma ateşe boşuna sevgilin ere umma.

TUYUĞ

Dilberün işi ‘itâb u nâz olur
Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur
Ey gönül sabr it tahammül kıl ana
Yâre irişmek işi az az olur  -KADI BURHANEDDİN 

Günümüz Türkçesiyle: Güzelin işi azarlama ve naz olur/ Gözü büyücü, gamzesi fitneci olur/ Ey gönül sabret katlan ona/ Sevgiliye erişmek işi az az olur.

Tanrı'nın algılandığı yer de gönüldür. Gönül, Tanrı evidir. Can gözü gönüldedir. Kin, kıskançlık, kibir, öfke, aşırı hırs vb. gönlün arılığını yitirmesine sebep olur ve kirletir gönlü. Onun için Yunus Emre şöyle der şiirlerinde:

"Bir kez gönül yıktın ise/ bu kıldığın namaz değil

Yetmiş iki millet dahi/ elin yüzün yumaz değil"  -YUNUS EMRE

"Ben gelmedim dava için/ benim işim sevi için

Dost'un evi gönüllerdir/ gönüller yapmağa geldim

Dost esrüğü deliliğim/ âşıklar bilir neliğim

Denşürüben ikiliğim/ birliğe bitmeğe geldim"  -YUNUS EMRE

"Biz kimseye  kin tutmayız/ Ağyar dahi dosttur bize
Nerde ıssızlık varise/ Mahalle ve şardır bize

Adımız miskindir bizim/ Düşmanımız kindir bizim
Biz kimseye kin tutmayız/ Kamu âlem birdir bize"   -YUNUS EMRE

Ali Cengizkan'ın şiirinde "Delikız" kimdir?

DELİKIZ

"Su üstünde şaklayan uçanbalık 

Cerenlerin iri ve vahşi gözleri.

Sen, delikızım, geniş omuzlum,

Boşver arkamdan edilen sözleri,

Gel delikızım, bura kalabalık.

............

Gel delikızım, gel benim gönlüm.

Koş delikızım, koş benim ömrüm."   -ALİ CENGİZKAN

"Delikız" deyip de Gülten Akın'ın bu şiirini unutmak olası mı?..

DELİ KIZIN TÜRKÜSÜ 

Sana büyük caddelerin birinde rastlasam

Elimi uzatsan tutsam götürsem

Gözlerine baksam gözlerine konuşmasak

Anlasan

Elimi uzatsam tutamasam

Olanca sevgimi yalnızlığımı

Düşünsem hayır düşünmesem

Senin hiç haberin olmasa

Senin hiç haberin olmaz ki

Başlar biter kendi kendine o türkü

Yağmur yağar akasyalar ıslanır

Bulutlar uçuşur geceleyin

Ben yağmura deli buluta deli

Bir büyük oyun yaşamak dediğin

Beni ya sevmeli ya öldürmeli

Yitirmeli büyük yolların birinde ne varsa

Böcekler gibi başlamalı yeniden

Bu Allahsız bu yağmur işlemez karanlıkta

Yan garipliğine yürek yan

Gitti giden    -GÜLTEN AKIN

Yazımı, GÜLTEN AKIN'ın çoğumuzun bildiği, içselleştirdiğimiz iki dizesiyle bitiriyorum.

"Ah, kimselerin vakti yok

Durup ince şeyleri anlamaya"

                               HOŞÇA KALIN.