Değerli okuyucular bu yazımızda farklı zeka türleri ve bunlara sahip olan insanların güçlü yönlerini inceleyeceğiz. Bireyler algı ve yeteneklerine göre farklı zeka türlerinden birine ya da birkaçına sahip olabilmektedir. Bu nedenle bazı bireylerin farkında olmadan pek çok bilgiyi öğrenebildiklerini söylemek olasıdır. Bu yazımızda ABD lipsikolog HowardGardner (1943-)’in çoklu zeka kuramına göre 8 farklı zeka türünü inceleyeceğiz.HowardGardner'ın çoklu zekakuramı, insanların sahip olacakları tüm zekayla doğmadıklarını öne sürüyor.
1.Uzamsal (Görsel)zeka. Görme duyusu ve buna bağlı olarak şekiller tasarlama ve zihinde resimler yaratma yeteneğidir. Renk, çizgi, biçim, uzay ve bunlar arasındaki ilişkileri iyi algılarlar. Görselzekası güçlü olan insanlar, nesneleri görselleştirmede iyidirler. Bu kişiler genellikle haritalar, çizelgeler ve resimlerin yanı sıra yol tarifleri konusunda da iyidirler
Potansiyel kariyer seçenekleri:•Pilot, Moda tasarımcısı•Mimar•Cerrah• Sanatçı•Mühendis, Grafik sanatçısı, İç dekoratör, ressam, fotoğrafçı, haritacı
2. Bedensel-kinestetik (bedensel harekete dayalı)zeka. Vücudunuzu fiziksel ve atletik hüner gösterecek şekilde kullanma yeteneği. Bu beceriye sahipseniz, bir sahada çaba harcamadan koşan bir atlet veya karmaşık bir rutini kusursuz bir şekilde gerçekleştiren bir dansçı olabilirsiniz.
Potansiyel kariyer seçenekleri:• Dansçı•Fizyoterapist •Atlet•Tamirci•Aktör, Marangoz,Balerin/balet.
3. Müzik zekası. Ritim, ölçü, ton, melodi ve tını hassasiyeti, şarkı söyleme ve/veya müzik aletlerini çalma becerisine sahiptir. Müzik ezgilerini uygulamak ve müzikal perdeleri eşleştirmek • Mükemmel ritim duygusu• Vuruşlar oluşturmak için sesle yaratıcı olma vardır.
Potansiyel kariyer seçenekleri:•Şarkıcı • DJ•Müzik öğretmeni• Söz yazarı, Tiyatrocu.
4. Dilsel, sözelzekası. Sözcüklerin anlamına, sesine,ritimlerine, çekimlerine, ölçülerine duyarlılığı ve sözcükler arasındaki düzeniiçerir. Bu kategoride yüksek puan alanlar genellikle öykü yazma, bilgi ezberleme ve okuma konusunda iyidir.Kendilerini ifade etmek için sözcükler yazmak ve kullanmak vardır,• Okuma, konuşma ve gramer bilgisi kullanmak bu tür zeka gerektirir.
Potansiyel kariyer seçenekleri:•Şair• Romancı•Gazeteci• Editör•Avukat• Öğretmen, Küratör ( çağdaş sanat bağlamında sergi düzenleyici)
5. Mantıksal-matematiksel zeka. Problemleri mantıksal olarak analiz etme, matematiksel işlemleri gerçekleştirme ve sorunları bilimsel olarak araştırma becerisi. Bu zekaya sahip kişiler, denklemler ve ispatlar geliştirme ve soyut problemleri çözme konusunda yeteneklidirler.Matematik ve bulmaca yeteneği olur. • Modelleme yapar ve olasılıktan yararlanır.
Potansiyel kariyer seçenekleri:•Bilgisayar programcısı• Matematikçi, İstatistikçi • Ekonomist•Muhasebeci•Bilim insanı•Mühendis .Yargıç.
6. Kişilerarası zeka. Başkalarıyla etkili bir şekilde etkileşim kurma yeteneği. Başkalarının ruh hallerine, duygularına, mizaçlarına ve güdülemelerine (motivasyonlarına) karşı duyarlılık. Başından, etrafınızdakileri anlayabilmek ve onlarla ilişki kurabilmektir.• Harika iletişimciler • İşbirliği gerektiren ortamlarda gelişir• Müzakere konusunda rahat ve sosyal ipuçlarını okuyabilir.
Potansiyel kariyer seçenekleri:•Takım menajeri•Arabulucu• Politikacı• Reklamcı•Satış elemanı• Psikolog, Öğretmen, Doktor, İş insanı.
7. Kişisel (İçsel)zeka. Kişinin kendi duygularına, amaçlarına ve kaygılarına duyarlılık ve kendi özellikleri ışığında plan yapma ve hareket etme sığası (kapasitesi) dır. İçsel zeka belirli kariyerlere özgü değildir; daha çok, kişinin kendisi için önemli kararlar almak zorunda olduğu karmaşık modern bir toplumdaki her birey için bir hedeftir.• Yalnız çalışmayı tercih eder• Kendini düşünerek öğrenir• Tasarım gözü vardır• Çizim ve boyamada çok başarılıdır.
Potansiyel kariyer seçenekleri:• Terapist• Danışman• Psikolog•Girişimci• Filozof• Kuramcı. Din adamı. Sosyalhizmet uzmanı.
8. Doğacı (Natüralist)zeka.Doğal dünyada bulunan farklı bitki, hayvan ve hava oluşumlarını belirleme ve ayırt etme yeteneğine sahiptir.
Potansiyel kariyer seçenekleri:• Jeolog• Çiftçi• Botanikçi• Biyolog• Çiçekçi, Ziraat mühendisi, Arkeolog, Meteorolog, Veteriner, Çevre bilimci.
Güçlü yönlerinizi anlayın ve geliştirin. Güçlü yönlerinizi anlamanızda size rehberlik etmek ve yaşamınızı daha net, amaç ve tutkuyla sürdürmeniz için yolun her adımında yanınızda olacak danışman bulabilirsiniz.Bir danışmanın yardımıyla, ne tür bir zekaya sahip olduğunuzu ve becerilerinizi nasıl daha da geliştirebileceğinizi öğrenebilirsiniz. Meraklı kalın ve kaydettiğiniz herhangi bir ilerlemeden gurur duyun. Beyninizi beslemek için sürekli çaba sarf ettiğinizde, hayatınızın profesyonel ve kişisel yönlerinde kendini gösterecektir. Zeki olmanın çevrenizdeki herkesten daha fazlasını bilmek anlamına gelmediğini unutmayın. Zeka, alışkanlıklarla beyninizin en iyi şekilde çalışmasına yardımcı olmakla ilgilidir. Aynı zamanda, yeni şeyler keşfetmek ve ortaya çıkan sorunları çözmek anlamına gelir. Daha akıllı olmaya çalışırken, güçlü yanlarınızı hatırlayın. Zaten zekisin - sadece zekanı başka alanlara da yaymak isteyebilirsin. Yeni bir beceri öğrenerek kariyerinizi ilerletin, ya da sonunda müzik aleti çalabilmeyi isteyin, yeteneklisiniz.
Kendinizi değerlendirmekte zorlandıysanız, size en yakın insanlardan gözlemlerini öğrenin ya da gençliğinizde yöneldiğiniz şeyleri düşünün. Bunun, güçlü yönleriniz hakkında daha net bir fikir edinmenizi sağlayacak hızlı ve basit bir alıştırma olduğunu unutmayın. En iyi becerileriniz ve ilgi alanlarınız kariyerinizle uyumlu mu? Değilse, onları olmak istediğiniz yere ulaşmak için nasıl kullanabilirsiniz?Doğal yeteneklerimiz hakkında daha derin bir anlayış kazandığımızda, hem kişisel hem de profesyonel hayatımızda hedeflere nasıl ulaşacağımızı bulma şansımız artar.
Dostça kalın!...
Marinus, M. (2020). Gardner'stheory of multipleintelligences. SimplyPsychology.www.simplypsychology.org/multiple-intelligences.html
