Apartmanın da devrimcisi mi olur demeyin sakın? Olur mu olur. Mimarlık tarihinde “Tarz” dı; “Stil” di; “Biçim” di diye diye, onca değişim oynayarak mı geldi? Hepsi de, çatır çatır devrimin ürünü…
Ama bizim sözünü ettiğimiz devrim biraz farklı. Bu yaklaşımda ne yapının payı var; ne de plan- projenin. Sadece, bir ruh var belki…
Hoppala! Şimdi de apartmanın ruhu mu var diyeceğiz? Desek ne olur? Doğup, yaşayıp, ölüyorsa, canı da vardır, ruhu da… Şiddetli fırtınalarda, ya da depremlerde, can havliyle, çıkardığı sesler, canlı olduğunu göstermiyor mu?
Neyse, fazla kurcalamayalım. Sözün kısacası, devrimci apartman olur. Hem de bal gibi olur. Zaten, bir şeyin temeline devrimcilik girmişse, o nesne devrimci olur arkadaş. Kurtuluşu yoktur…
12 Eylül faşist balyozu kafamıza ustaca inince, feleğimiz şaşmıştı. Çünkü antrenörleri çok yetkindi. Oyunu yaman oynuyorlardı. Bir çırpıda, ne kadar devrimci, aydın, demokrat varsa, bir bir toplayıp içeri tıktılar.
Faşist gericilik sözlüklerin içine kadar giriyor; sözcüklerin altında farklı anlamlar arıyordu. “Devrim” sözcüğünün yerine, “ İnkılâp” sözcüğünü zorunlu kıldıkları gibi. Sosyal Bilgiler ders kitabındaki “Sosyal” sözcüğünden ötürü, kovuşturma açtıkları gibi. En büyük suç aracı, elbette kitaptı. Tarihin tanık olduğu onca kitap ve kütüphane yangınına karşın, bir türlü tüketilemeyen o baş belası. Ama yeni buldukları yöntem çok harikaydı doğrusu. Suç nedeni olan kitaplar, suçlunun sırtına yükletilip, sokak sokak gezdiriliyordu.
Bu yöntem neden mi harikaydı? Yahu bir düşünsenize, sırtında kitap yüküyle varlığı belgelenmiş bir adamdan daha onurlu kim olabilirdi? Heykelini dikmeye gerek var mı o adamın?
Şu devrimciler çok şanslı be. Sanki onur kazanmaktan bıkmamışlar gibi, bir de faşistlerin geri zekâlılığı yüzünden onur kazanıyorlar. Ne yazık ki, ben bu onura erişemedim. Böyle yöntemler bulunacağını nerden bileyim. Saklamayı yeğledim ben. Yakacak değildim ya. Vallahi ellerim yanardı. Kitaplarımın en vazgeçilmezlerini seçerek, yüz ellişer kitaplık iki koli yaptım. Sonra, dostum meslektaşım Ali Yavuz’u buldum. Babası inşaatçıydı ve birkaç yerde inşaat temelleri vardı. O yapılardan birine, geçici olarak, saklayıvermesini rica ettim. Tehlike geçince ya da fırsat bulduğumda daha uygun bir yere taşıyacaktım.
Neyleyim ecel vadeyi beklemedi, gözaltına alıverdiler. Sakıncasız diye evde kalan kitapların tümünü de, çuvallara doldurup götürdüler. Odun, kömür yerine sobalarda yaktılar. Kitap ve dergilerde adım yazılı olduğu için, görevli polis arada bir sırıtarak gelip; “Bugün senin kitaplarla ısındık hoca. İyi de ısıtıyorlar ha” diyerek, üç kuruşluk aklıyla, dalga geçtiğini sanıyordu. Boş bırakmıyordum ben de; “ Benim olduğunu nasıl anladınız?” “Adın yazılı ya.”
“ Yahu senin okuma-yazmanda mı vardı?” Küfürü basıp gidiyordu tabii. Ne derse desin önemli değildi. Asıl hazineyi kurtarmıştım ya, gerisi vız gelirdi…
***
Cezaevinden çıkar- çıkmaz, ilk işim kitaplarımı aramak oldu. Nereye saklandığını bilmiyordum. Ali Bey de ortalarda yoktu. Tutuklanma korkusuyla il dışına çıkmış.
Onunla bağlantı kuramadığım sürece, defineyi bulmam olanaksızdı.
Aylar sonra buluştuk Ali öğretmenle. Ne var ki, kitapların saklandığı yerin üstünde beş katlı bir apartman vardı. Oğlunun da kaçak olduğu sırada baba inşaata devam etmiş; işçiler de temeli iyice araştırmadan, betonu döküvermişler. Yani, apartmanın temelinde devrimci kitaplar vardı. Yani, apartmanın genlerinde devrimcilik yatıyordu. O sokaktan her geçişimde, bir süre durup sempatiyle bakarım o apartmana. Hiç olmazsa bir köşesini, bir tuğlasını tutup öpmek gelir içimden… O balkonların, o saçakların beni tanıdığını, bana gülümsediğini düşlerim hep. Devrimci dostlarımla olduğu gibi!..
