14 Mayıs 1950 Cumhuriyet tarihimizin en önemli tarihlerinden biridir. 1876 yılından, o tarihe kadar sürdürdüğümüz demokrasi mücadelemizi, oylarımızla, serbest irademizle bir iktidar değişikliğiyle taçlandırmışız. Aranızda, düğün dernek kutlanmıştır diye düşünenleriniz olacaktır; hayır! Hiç de öyle bir şey olmadı; daha bir gün geçmeden yüzyıl önce gömülmüş baltalar çıkarıldı! Güç zehirlenmesi dediğimiz hastalıkla giderek artan bir biçimde despotluk dönemi başladı.
Durum oldukça acıklıydı: DP ve Yöneticileri daha 28 yıl önce birlikte omuz omuza savaşarak ülkelerini işgalden kurtarmış, bir ülke kurmuş Anadolu İnsanının arasına nifak sokarak onları karpuz dilimler gibi bölmüşlerdi. Allah için namaz kıldıkları camilerini bile Menderes için ayırmışlardı!
İkinci dünya savaşı yıllarında biriktirilen onca altın ve para çarçur edilerek tüketilmiş ABD den yardım beklenmeye başlanılmıştı. Muhalif hiç kimsenin yaşamı, işi, geleceği güvence altında değildi. Parlamentoda ezici bir çoğunluğu olan DP hiç yasa veya anayasa veya yargı hükmü tanımadan yoluna devam ediyordu. Muhalefetin önde gelen sözcüleri veya basındaki muhalif yazarlar tutuklanıp cezaevlerine gönderiliyorlardı…
Durumun giderek kötüleştiğini düşünen muhalefet partileri bir çözüm arayışına başladılar.
5 Eylül 1957 tarihli yeni Adana Gazetesinden okuduğumuza göre muhalefet liderleri bir bildiri yayınladılar. CHP den Kasım Gülek ve Turgut Göle, CMP den Fuat Arna ve Ahmet Bilgin, Hürriyet Partisinden Enver Güreli ve İbrahim Öktem’in hazırladığı bildiri 4 Eylül 1957 günü İsmet İnönü tarafından bir basın toplantısıyla açıklandı. Uzun sayılacak bir metin olması nedeniyle bildiri metnini buraya alma olanağı bulamadım. Bir fikir vermesi açısından birkaç başlığını ana hatlarıyla alabildim.
“İşbirliği konusunda birleşmiş olan 3 muhalefet partisi, iş birliğinin lüzumu ve gayeleri üzerinde mutabık kaldıkları esasları muhterem umumi efkâra arza karar vermişlerdir.
Bu gün iktidar ve muhalefet arasında münakaşa ve mücadele mevzuu olan başlıca mesele rejim davasıdır. Bu davanın halli uğrunda işbirliği yapmaya karar veren partilerimiz için memleketimizi medeni dünyaca kabul edilmiş insan haklarına bağlı istikrarlı bir hukuk devleti nizamına kavuşturmak ilk hedeftir.
Muhalefet cephesi önümüzdeki (1958 yılında yapılacak olan) seçimlerde iktidara geldiği taktirde bütün antidemokratik mevzuatı ve usulleri kaldırmak ve vatandaş hak ve hürriyetlerini hukuki teminata bağlamak suretiyle demokratik bir idareyi bütün icaplarıyla derhal tesis edecektir.
Mahkeme istiklali ve hakim teminatı, söz ve basın hürriyeti, ilim hürriyeti ve üniversite muhtariyeti, grev hakkı ve sendika hürriyeti ve mesleki teşekküller kurma hakkı, bütün idari tasarruflar üzerinde kazai murakabe, vatandaşlar arasında siyasi kanaatlerine göre fark gözetmeyen tarafsız idare derhal gerçekleştirilecektir.
Soru, gensoru, meclis soruşturması gibi müesseseleri daha iyi işler hale getirecek hükümlerle ve Meclis başkanlık Divanının tarafsız çalışmasını sağlayacak usullerle Büyük Millet Meclisi’nin hükümet üzerinde yakın ciddi ve hakiki murakabesi mümkün kılınacaktır.”
Bildirinin kamuoyuna duyurulmasından bir gün sonra yani 6 eylül 1957 tarihli Yeni Adana’nın manşeti şöyleydi: DP Meclis Grup’unda varılan karara göre Seçimler 27 Ekim(1957)de yapılacak.
Tutuklu olan CMP Başkanı Osman Bölükbaşı’yı hapishanede diğer muhalefet liderleriyle birlikte ziyaret etmek isteyen İsmet Paşa’ya görüşme izni verilmiyor. İsmet Paşa “Sayın Bölükbaşı, sana muhabbet ve saygı!” yazdığı bir kart bırakarak hapishaneden ayrılıyor.
12 Eylul 1957 tarihli Yeni Adana 1.sayfasının en üstünde erken seçim kararını “meclis feshedildi” başlığıyla duyurmuştur. Menderes Meclisteki çoğunluğunu demokrasiye karşı bir silah gibi kullanmış ve aynı gün seçim yasasına Siyasi Partilerin Seçimlere birlikte girmelerini yasaklayan bir madde koydurtarak Siyasi Tarihimizin bu ilk Seçim İttifakının önünü kesmiştir.
