Atatürk ve müzik konusundaki kaynaklar üzerinden yürüttüğümüz araştırmamızı sürdürüyoruz…
Çankaya’da yapılan bir toplantıda Atatürk’ün müzisyenlere yaptığı konuşmada, yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin müziğinin de evrensel anlamda yerini bulması, evrensel anlamda ulusal ölçütümüzü yükseltip değerlendiren önemli bir sanatsallık taşıması hakkında şunları söyler:
“Osmanlı musikisi, Türkiye Cumhuriyetindeki büyük devrimleri anlatacak kudrette değildir. Bize yeni bir musiki gereklidir ve bu musiki özünü halk musikisinden alan çok sesli bir musiki olacaktır. Alışkanlık dediğiniz şeye gelince, sizin Osmanlı musikinizi Anadolu köylüsü dinler mi? Dinlemiş mi? Onda o musikinin alışkanlığı yoktur” (1934-A.Adnan Saygun, Atatürk ve Musiki, s. 48-49)
“Bizim hakikî musikimiz, Anadolu halkında işitilebilir. (Ayın Tarihi, Sayı: 73, 1930) diyen Atatürk, tıpkı, halk şiirini yüzyıllar ötesinden gelip divan şiirini de geçerek, halk tarafından da kabul gördüğü, sevildiği gibi, bize özgü, yerli malı müziğimizin evrensel yankılarını adeta özler gibidir.
“Bizler alaturka müziğe alışmışız; ama yeni kuşaklar alafranga müziğe alışmalıdırlar. (Kâzım Özalp, Özalp Atatürk’ü Anlatıyor, Milliyet gazetesi, 27X1.1969)”;
“Çocuklarınızın ve gelecek nesillerin musikisi, batı medeniyetinin musikisidir”(Falih Rıfkı Atay, Çankaya, 1969, s.410) diyerek sözlerini sürdüren Mustafa Kemal Atatürk; müzikteki ulusal beklentisini kuşak farkıyla ortaya koyarken, alaturkadan alafrangaya uzanışın öyküsüne de değinmeden geçemez:
“Biz, bir Türk bestesini dinlediğimiz zaman ondan geçmişin uyanma bırakması gereken hikâyesini kalbimize giren oklar gibi duymak isteriz. Acı olsun, tatlı olsun biz, bir beste dinlerken ve farkında olmaksızın duygularımızın incelir olduğunu duymak isteriz…” vurgusu ise Atatürk’ün müzik konusundaki tepkisel duygulanımıdır.
Beklentilerini, aradıklarını, önerilerini ise şöyle sıralar Atatürk:
“…Bütün bunlardan başka musikiden beklediğimizin maddî, fikrî ve duygusal uyanıklık ve çevikliğin kuvvetlendirilmesi olduğuna şüphe yoktur. Yeni şairlerimizden, ediplerimizden, musiki bilginlerimizden ve özellikle ses sanatçılarından istediğimiz ve aradığımız budur. (1928-Kemal Ünal, Ulus gazetesi, 10.X1.1939)
