Atatürk ve Adana dendiğinde, Atatürk’ün, “Bende bu vakayiinin ilk hissi teşebbüsü bu güzel Adana’da meydana geldi” sözü kadar anımsanacak diğer bir şey de, Adana’nın havasına, suyuna yabancı olmayan subay kökenli şair Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın yerel/modern dil örtüşmesinin olumlu örneklerini verdiği “İlk Çam” adlı şiiridir:
İLK ÇAM(*)
Mustafa Kemal
Ta yıldırım orduları komutanıyken
Adana’da tasarlamış
Kurtuluşunu yurdun
***
Bütün Çukurovalılara yediden yetmişe dek
Yansımış ki bu ulu giz
İşte saldırgana hemen dinelmişler.
Mustafa Kemal örneği.”(s.17)
*(Çukurova Koçaklaması -Yurdunu Sevmek-/ Cem Yayınevi/1979-”Bağımsızlık Savaşı” eklerinden)
Tarihin akışını değiştiren adam Atatürk, olumlu ve olumsuz anlamda Adana’da önemli şeyler yaşamış… Destanlar yaratan bir Milli Mücadele’nin yolunu Kurtuluş’a bağlamış…
Hayallerinin ötesine uzanan bir istençli direniş ve askeri stratejiyle yapılması imkânsız gibi görülen başarılarla düşmanı ülkemizden kovduğu gibi, devleti kurtarıp, ilke ve devrimlerle özgürlük ve uygarlığa giden Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmuş…
Başlangıçta her şeyin bir hayal ötesi olduğu çıkmaz ile kuşatmadan inanç ve umut gibi tamamen kişisel ve sıfır noktadan iç ve dış düşmanlara karşı ulusun bayrak yaptığı ölümsüz zaferlerini kazanan bir dahi komutan olmuş…
Ülkesinin ufkuna doğan özgürlük güneşinin yıllar öncesindeki ilk pırıltılarını, belki de sezgisel bir algı örneği alnında ışığı duyan bir aydın olarak Adana’da görmüş bir büyük bir komutan…
Tek başına, ya da bir avuç insanla Kurtuluş yoluna çıkılan yürüyüşte, o ilhamı bu bereketli topraklarda bulmuş. Sınırları özgürlük olan tasarladığı o dünyanın kapısını kahramanca açmış.
Tüm bunlar olurken, kurtuluş mucizesi doğarken; tarihin inanılmaz olaylarının başarı dalgasında kıyıdan kıyıya sürüklenen Atatürk’ün, büyük aşkı Latife Hanım’la olan evliliği ise Adana’da çatırdamaya başlamış.
Tabii ki bunun öncesi de var… Bazı zamanlar Atatürk’ün yanında olamayan Latife Hanım, yaşananların olumsuz değerlendirmeyle bir birikimi de oluşmuş. Bu birikimin patladığı yerlerden biri de Adana olmuş…
Atatürk, Adana’da, Latife Hanım’ın sinirli bağırmaları karşısında onu susturmak isterken: ”Tüm Adana bizi dinliyor” diye de uyarmış uyarmasına ama nafile…
Modern ve uygar bir kadın olarak özgür de yetişen Latife Hanım, Atatürk’ün omuzlarına çöken devlet adamlığı yükünden oldukça olumsuz etkilenmiş. Onların aşkını anlatan kitaplardan yansıyan sonuç bu.
Atatürk’ün, yurt kurtuluşu için Adana’da bulduğu o ilham ise tarihe geçen müthiş bir not olmuş. Dahası, “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.” Sözünün söylendiği yer Adana olmuş. Hatta Atatürk’ün, Adana’da Ahmet Remzi Bey ile başbaşa yaptığı bir görüşmede söylenen tarihi bir söz olmuş.
