Berlin Duvarının yıkılışı iki kutuplu dünyanın yeni bir düzene geçiş simgesiydi.
Küresel rakibi ortadan kalkan Amerika coşkulu bir hegemonyaya hazırlansa da bu uzun sürmedi, çok geçmeden gidişatın pek de beklenildiği gibi olmadığı, Amerikan karşıtlığının tırmandığı görüldü.
Güç zehirlenmesi ile rehavete kapılan tek bacaklı kutup kısa zamanda dengesini yitirmeye başlamıştı.
Yorgun, yıpranmış hegemon artık sarılacak bir dış mihrak, yeni bir soğuk savaş tehdidi arayışı içinde.
Tek kutbun keyfi tasarruflarından endişe duyan kitleler ise birbirini denetleyen çok kutuplu bir uluslararası yapılanmaya meylederken, Dünyamız "yeni bir düzen" eşiğinde.
AMERİKAN RÜYASI
Küreselleşme altında diğer medeniyetlere benimsetilmeye çalışılan Amerikan değerleri de en çok tek kutuplu hegemonya yıllarında yara almıştır.
11 Eylül, Guantanamo, Büyük Orta Doğu Projesi, Arap Baharı, Irak, Suriye ve Afganistan işgalleri, Kuzey Kore vakalarının yanı sıra Katrina Kasırgası taşkınlıkları, ırkçılık, tuhaf Trump iktidarı ve Parlamento baskını gibi itibar zafiyetleri ciddi izler bırakmıştır.
ÇİN DOSYASI
Washington’da siyasi kadrolar değişse de Çin dosyası aynı kalmakta.
Ekonomik ve teknolojik başarılarıyla etki alanını Batı coğrafyalarına genişleteceği endişesi, ABD’ye soğuk terler döktürmekte.
Kapitale doymayan dev şirketlerin ucuz emek gücü peşinde karargâhlarını Çin coğrafyasına taşımasıyla teknolojik gelişmesini hızlandıran Çin, biraz da Amerikan aymazlığı sonucunda bugün yapay zekâ, kuantum bilişim, 5G iletişimi gibi kritik ileri teknolojilere sahip dijital üstünlükleriyle küresel rekabetini arttırmıştır.
Çin, bir zamanlar İran’ın İslam devrimi ihracı gibi, sıkı fıkı olduğu ülkelere kendi otokratik rejimini ihraç etme gayretinde.
ABD ise daha önce Rusya’ya yaptığı gibi her alanda her fırsatta Çin’i kuşatıp, elini kolunu bağlama çabasında.
TAYVAN
ABD Tayvan meselesinde de Çin’i kuşatmaya çalışmakta.
Çin’in Tayvan’la barışçı şekilde birleşme ‘’Tek Çin’’ çağrılarının yoğunlaştığı bir dönemde ABD özel birliklerinin Tayvan ordusuna gizli eğitim vermesine sert tepki göstermiş, Çin Hava Kuvvetlerine bağlı 52 savaş uçağı Tayvan hava sahasında gözdağı amaçlı taciz uçuşları gerçekleştirmiştir.
Tayvan, ABD’nin Çin’le soğuk savaş dalaşında, kaşınması kolay yumuşak karın, pimi çekilmiş bomba gibi ortadadır.
PANDEMİ
İnsanlığı derin bir çaresizliğe iten son salgın eski düzenlerin devam edemeyeceğinin işaretlerini vermiştir.
Salgın sonrası iklimin, sorgulanamayan, emredici rejimler yerine kitlelerin sözünün dinlendiği, insani ve sosyal değerleri öne çıkaran, özgürlükçü eğilimleri öne çıkarması beklenmekte.
Mevcut rejimlerin ve uluslararası hiyerarşik yapılanmanın değişimini istemeyen ABD de, pandemi atlatıldığında bilinen ‘’eski eskiye’’ dönüşü sağlamak için soğuk savaş dâhil birçok yolu deneyecek gibi.
BEŞGÖZ
Küresel kutuplaşmayı kaşıyan bir faaliyet de ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda gizli servislerinin oluşturduğu Beşgöz İstihbarat Teşkilatıdır.
CIA güdümünde istihbari işbirliği yapacak Beşgöz’ün Yeni Zelanda ve Avustralya’dan beklentisi Asya Pasifik’te Çin’i yakın takibe almalarıdır.
Avustralya ile ortak coğrafyalarında aynı kaderi paylaşan Yeni Zelanda bu misyonu göze batmadan ifa ederken, Avustralya şimşekleri üzerine çekecek ölçüde Çin’le gerginliği tırmandırmakta bir beis görmemekte.
AUKUS
Nitekim Amerika, Çin kuşatmasını BEŞGÖZ’ün de ötesine taşıyarak, İngiltere ve Avustralya ile bir Nükleer Güvenlik Paktı (AUKUS) kurduklarını ilan etti.
Bu üç ülkenin nükleer işbirliği paktı doğrudan Çin’e yöneliktir.
ABD bu girişimi Afganistan hezimetinin hemen ardından gündem değiştirmek için, Fransa, Almanya ve AB’yi gücendirme pahasına yapmıştır.
Bir yandan çok tartışılacak bir hezimetle Afganistan Çin etkisine bırakılırken bir yandan da BEŞGÖZ ve AUKUS ile Çin’in kuşatılması zihin bulanıklığının işareti olarak algılanmakta.
AUKUS Paktı Çin ile soğuk savaş cepheleşmesinin önünü açmıştır.
SOĞUK SAVAŞ
Küresel egemenlik iddiasını yitirmekte olan ABD, dişine uygun ‘’light’’ bir soğuk savaş tehdidi arayışı içinde Çin’i gözüne kestirmiş bulunmakta.
AUKUS Paktı, Fransa, Almanya ve AB tepkisiyle Batı içinde yeni iç pazarlıklara ve kuvvet kaybına yol açabilecek.
ABD zihin bulanıklığının, Çin’in yanı sıra solun yeniden yükselişte olduğu Rusya, eski bağlantısız Balkan ülkeleri ve Hindistan’ı yakınlaştırarak karşı cepheleşme yaratması muhtemeldir.
Çin’in, ABD’nin Beşgöz, AUKUS, Pandemi ve Tayvan kuşatmalarına vereceği cevapların dozu soğuk savaş iklimini belirleyecektir.
Şu da var ki, ABD’nin can simidi gibi sarıldığı tek yanlı soğuk savaş arayışı, anti Amerikancılığın zirve yaptığı günümüzde, kitleleri hızla çok kutuplu dünya düzeni tercihine yöneltmektedir.
