2021 yılı gündemimizin aşı ve pandemi tedavisi tartışmalarının yanı sıra aşı, aşı karşıtlığı ve küresel aşı savaşları üzerine yoğunlaşacağı görülmektedir.
Bu süreçte, maske tedarikinde yaşanan resmi kaos, karantina hataları, sosyal mesafesiz mitingler, aşı teminindeki tercihler, şeffaf olmayan hayati tasarruflar, aşıların doz zamanlama aralığı ve erim alanları konuları ciddi toplumsal endişeler yaratmıştır.
Kitlelerin hayati endişelerine doyurucu cevaplar veremeyen İktidarların, aşı ve sağlık sistemine olan güvensizliği arttırıp, aşı karşıtlığını körüklediği bir gerçektir.
Aşı savaşları ve komplo teorilerinden beslenen bir çaresizliği yaşayan toplum, yönetsel hataların yarattığı psikolojik çıkmazların etkisinde umutsuzluğu daha fazla hisseder olmuştur.
***
Bilimsel çalışmalar ve bilim insanları, Pandemi ile baş etmede aşı, ilaç, tedavi mucizeleri beklentisi içinde olan insanlığın yegâne umut kaynağı haline gelmiştir.
Uluslararası toplumun kurtarıcı olarak beklediği aşı buluşunun, Anadolu’dan Avrupa’ya göçen iki bilim insanımız tarafından müjdelenmesi bizleri ayrıca gururlandırdı.
Dr. Özlem Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin çiftinin yaşam hikâyeleri ile daha bir mana kazanan başarıları hâlihazırda tarihe mal oldu.
Aynı şekilde sayıları şimdilik bir avucu geçmese de ilmi çalışma ve buluşları ile uluslararası başarıyı yakalayan bilimcilerimiz bir bir gündeme gelmeye başlamıştır.
Bu bağlamda, yüzyılların çiçek salgınıyla insanüstü mücadelesiyle tarihe iz bırakan başka bir bilim kahramanımızı burada anmak istiyorum.
KARA AFRİKA’NIN MÜTHİŞ TÜRK’Ü
Doktor Celalettin Algan, yüzyıllarca insanlığın korkulu rüyası olan, milyonlarca can alan çiçek hastalığına karşı verilen uluslararası mücadelenin önde gelen küresel aktörlerindendi.
Trabzonlu Doktorumuz, Türkiye’de birçok coğrafyada yaptığı verem savaş hekimliğinden sonra, 1965 yılında Birleşmiş Milletler Sağlık Teşkilatı (WHO) görevlisi olarak gittiği Afrika’da 22 yıl süren olağanüstü hizmetlerde bulunmuştur.
Görev aldığı her ülkede özverili çalışmaları ile ‘’Müthiş Türk’’ olarak anılmıştır.
***
Tarihin akışını değiştiren, en çok ölümlü küresel salgınlardan çiçek hastalığı üç bin yıl sürmüştür.
Aşısı 1796 yılında bulunmasına rağmen hastalık ancak 184 yıl sonra 1980 yılında kurutulabilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü,1980 yılında, çiçek salgınının kökünün tamamen kazındığını tarihin en büyük sağlık zaferi olarak ilan etmiştir.
Bu küresel sağlık zaferinin kazanılmasında, soğuk savaşın en şiddetli olduğu yıllarda Amerika ve Rusya’nın, çiçek virüsünü ideoloji gözetmeyen ‘ortak düşman’ olarak kabul edip, birlikte mücadele etmesinin rolü önemli sayılmaktadır.
İnsanlığın, üstesinden gelebildiği ilk ve tek bulaşıcı hastalık olan çiçeğin bitişinin 40. yılı (1980-2020) vesilesiyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan kitapta Dr. Celalettin Algan’ın Afrika başarılarına özel bölüm ayrılmıştır.
KALDIKÇA SEVDİM, SEVDİKÇE KALDIM
Dünya Sağlık Örgütünün ‘En muhtaç ülke’ kayıtlı dosyasıyla genç yaşında gittiği Ruanda’da başlayan Afrika serüveninden saçları beyazlamış halde yurda döndüğünde, hissiyatını ‘‘Kaldıkça sevdim, sevdikçe kaldım” şeklinde dile getirmişti.
Afrika ülkelerinin bağımsızlık dalgalanmalarına da denk düşen çalkantılı yıllarda Ruanda, Kongo, Senegal, Madagaskar ve Burundi’de çiçek, verem hastalıkları ve diğer ölümcül Afrika salgınlarıyla savaştı.
Dünya Sağlık Örgütü bünyesinde, Ruanda, Senegal, Kongo ve Madagaskar’da, Ulusal Verem Savaş, Sağlık Geliştirme, Virüs ve Çiçek Salgını Eradikasyonu gibi çok sayıda ulusal projenin başkanlığını yaptıktan sonra Örgütün Afrika Bölge Müdürlüğüne getirilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütünün Madagaskar ve Fransa nezdinde Temsilciliğini, Reunion Adalarında Misyon Şefliği yapmıştır.
***
Bugün, 35 yaş üstü Afrikalıların çoğunluğunun hayatta kalmasının, Kıta’yı köy köy, kabile kabile dolaşıp, milyonlarca çocuğu kızamık, çiçek, tifo, sarıhumma ve vereme karşı aşılayan Doktorumuza borçlu olduğu anlatılır.
Özel eğitimli ekibi ile bazı günler kişi başına bin beş yüzü aşan, rekor düzeyde aşı yaptıkları bilinir.
***
Madagaskar Cumhurbaşkanlığı ulusal nişanı ile onurlandırılmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü, Ruanda ve Burundi’deki çiçek eradikasyonu başarılarından dolayı özel nişan ile taltif etmiştir.
***
Tıp dünyasındaki mucizevi başarıları, ‘Afrika’da bir Türk Doktoru Ölüme Meydan Okuyor’, ‘Kara Afrika’ya hayat veren Türk’ şeklinde yankılanmıştır.
Görev yaptığı Afrika ülkelerini, meşakkatli şartlarda köşe bucak gezen Dr. Celalettin Algan, Ruanda’da kırsal bir bölgedeki aşı kampanyası kuyruğunda sürekli ağlayıp, annesinin arkasına saklanmaya çalışan bir çocuğun ‘Beyaz Adam geldi, bizi yiyecek’ diye feryat ettiğini hatıralarında nakletmiştir.
***
Bilim, bilim insanları ve bilimsel çalışmalar insanlığın gelecek umududur.
Bilim insanlarımızı tanımak, anmak toplumsal görevimizdir.
