Ukrayna’da çatışmalar yedinci ayını geride bırakırken Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in nükleer silah kullanma tehdidi ve Washington’dan gelen açıklamalar nükleer savaş tartışmalarını gündemin üst sıralarına taşıdı.
Bazı uzmanlar Rusya'nın Ukrayna’da nükleer silah kullanacağını düşünmediklerini belirtirken bazıları Putin’in küçük taktiksel nükleer silah kullanabileceğini kaydediyor.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in, “Sizlere hatırlatmak isterim ki ülkemiz de çeşitli yıkım silahlarına sahip ve NATO ülkelerindekinden daha modern. Ülkemizin toprak bütünlüğü tehdit edildiğinde Rusya’yı ve halkımızı korumak için tabi ki kontrolümüz altındaki bütün araçları kullanacağız. Bu blöf değil” şeklindeki açıklamaları bir anda uluslararası kamuoyunun gündeminde en üst sıraya yükseldi.
Putin bu açıklamalarla Ukrayna savaşında nükleer silah kullanabileceğini dünyaya açıklıyordu.
Gerekçesi ülkenin toprak bütünlüğü ve halkı korumak, işgal eden taraf Moskova olsa da.
Amerika’nın yanıtı gecikmedi. Belki de işgalin başladığı günden bu yana en sert tonunu kullandı Washington. Dışişleri Bakanı Antony Blinken “bunun sonuçları korkunç olur” derken, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan da “sonuçları Moskova için yıkıcı olur” ifadesini kullandı.
Sadece Amerika’dan değil, NATO’nun merkezinden, Brüksel’den en üst düzey isimden de gelen karşılık Washington’daki açıklamalardan pek farklı değildi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, “Nükleer silahların kullanılması kesinlikle kabul edilemez. Bu çatışmanın doğasını tamamen değiştirir. Rusya bilmeli ki nükleer savaş kazanılamaz ve asla olmamalı. Net bir mesaj aktarıyoruz, bunun Rusya için ağır sonuçları olur” dedi.
Dünyanın şimdilerde yanıt aradığı soru, Rusya gerçekten nükleer silah kullanır mı?
Bazıları Rusya’nın büyük stratejik nükleer silahlar kullanmak yerine küçük çaplı nükleer silahlar kullanabileceğini belirtiyor.
Onlardan biri de Chatham House düşünce kuruluşundan Dr. Patricia Lewis. Lewis’e göre Moskova bunu nükleer silah kullanma konusunda çizgiyi aşmamak olarak görebilir, hatta konvansiyonel güçlerinin bir parçası olarak değerlendirebilir.
Ukrayna’nın doğusunda işgal altındaki dört bölgede yapılan ve Batılı ülkelerce düzmece olarak nitelenen referandumda Moskova’ya göre Rusya’ya katılım kararı ezici çoğunlukla çıktı.
Putin de toprak bütünlüğünü bütün gücüyle korumaya hazır olduğunu vurguluyor.
Amerikan istihbaratı bunu Putin’in bir nükleer savaş planlamasından çok, Batı’nın Ukrayna’ya yardım etmemesi için bir tehdit olarak değerlendiriyor.
Ancak bu tehdit başta Washington olmak üzere Batı’nın tavrını değiştireceğe benzemiyor.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, “Ukrayna’yı desteklemekten geri kalmayacağız. Ukrayna’ya güvenlik yardımı sağlamayı sürdüreceğiz, böylece Ukrayna kendini, toprak bütünlüğünü savaş ne kadar sürerse sürsün savunabilecek” dedi.
Bazıları ise Rusya’nın savaşta daha fazla darbe yemesi durumunda Ukrayna’da yenilgiyi önlemek adına küçük taktiksel nükleer silah kullanabileceğini belirtiyor.
Merkezi Washington’daki Carnegie Endowment düşünce kuruluşunda nükleer uzman James Acton, durumdan endişeli olduğunu belirtiyor ve Putin’in Ukrayna’da herkesi korkutmak için nükleer silah kullanabileceğini belirtiyor.
Acton bununla birlikte henüz o noktada olunmadığını da kaydediyor.
Rusya’nın 5977, NATO’nun 5428’i Amerika’ya ait olmak Fransa ve İngiltere’nin sahip olduklarıyla birlikte toplam 5943 nükleer başlığı bulunuyor.
Yani nükleer savaşın kazanacağının olmayacağı ise kesin.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de “Nükleer şantaj dönemi bitmeli. Bir ülkenin nükleer savaş yapacağı ve kazanacağı düşüncesi dengesiz. Herhangi bir nükleer silahın kullanılması insani Armageddon’u tetikler. Geri adım atmalıyız” dedi.
Bir başka düşüceye göre ise Rusya’nın taktiksel nükleer silah kullanmasını Çin engelleyebilir.
Kings College’da nükleer uzman olan Dr. Heather Williams Rusya’nın Çin’e muhtaç olduğunu belirtiyor ve Çin’in ‘ilk kullanma-ma’ nükleer doktrinine sahip olduğunu hatırlatıyor.
Williams’a göre Rusya böyle bir adım atarsa Çin’in Moskova’nın yanında durması oldukça zorlaşır ve muhtemelen Moskova Pekin’i kaybeder.
Putin’in nükleer silah kullanma ihtimaline karşı çeşitli görüşler ortaya atılsa da Rusya Cumhurbaşkanı uluslararası kamuoyunda öngörülemeyen biri olmasıyla da biliniyor ve nasıl adım atacağını büyük ihtimalle en yakınındakiler dahi bilmiyor.(Kaynak:VOA)
(vş)