Nobel Ödülleri kazananları bu yıl fazladan 1 milyon kron daha alacak.
Nobel Vakfı tarafından yapılan yazılı açıklamada, vakfın mali durumunu güçlendirmek için son yıllarda yapılan çalışmaların ödülün miktarını artırmayı mümkün kıldığı belirtilerek, "Nobel Vakfı Yönetim Kurulu, 2020 Nobel Ödülü’nün ödül kategorisi başına 10 milyon SEK tutarında olacağına karar verdi. Bu, önceki yıllara kıyasla ödül kategorisi başına 1 milyon SEK artış anlamına geliyor" ifadelerine yer verildi.
Nobel Akademisi Başkanı Lars Heikensten, akademinin maliyet ve sermayesi arasında bu yıl istikrarlı bir ilişki olduğu için kararı aldıklarını duyurdu. Heikensten ayrıca, vakfın amacının gelecekte Nobel Ödülü’nün miktarının toplumdaki reel gelir eğilimini takip etmesini sağlamak olduğunu belirtti. Ayrıca yapılan açıklamada, Nobel Ödülü’nün miktarının 2011’de 10’dan 8 milyon SEK’e düşürüldüğü ve aynı zamanda vakfın mali durumunu güçlendirmek için geniş bir strateji programının başlatıldığı ifade edildi.
2017’de ödül miktarının 8’den 9 milyon SEK’e çıkarıldığı ve bu yıl da vakfın yönetim kurulunun miktarı her kategoride 10 milyon SEK’e çıkarmaya karar verdiği belirtildi. Öte yandan, 1 İsveç kronu, 24 Eylül 2020 12:30 itibariyle 0,85 TL'den işlem görüyor.
Nobel Vakfı Vakfı Nedir?
Nobel Ödüllerinin idaresi ve finansal yönetimi için 29 Haziran 1900 tarihinde kurulan, özel kuruluş. Vakıf, dinamitin mucidi Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine kurulmuştur.
Nobel Ödülleri
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve Fizyoloji veya Tıp alanlarındaki olağanüstü başarılarına verilmektedir.
1895 yılındaki Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda, 1896 yılından bu yana Nobel Vakfı tarafından idare edilmekte ve yürütülmektedir. Ekonomi dalında verilen bir başka ödül ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile Merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlanmıştır.]
Her ödül ayrı bir komite tarafından verilir; İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi fizik, kimya, ekonomi alanındaki ödülleri, Karolinska Enstitüsü Fizyoloji veya Tıp alanındaki ödülleri ve Norveç Nobel Komitesi edebiyat alanındaki ödülleri vermektedir. Norveç Parlamentosunca İsveç Akademisinden seçilen beş kişilik bir kurul ise barış alanındaki ödülleri verir. Ödül almayı hak eden kişi veya kurum bir madalya, bir diploma ve yıllar içinde değişen miktarda para ödülü almaktadır.1901 yılında Nobel Ödülünü ilk alanlara 150,782 SEK verildi. Bu ödül Aralık 2007 yılındaki 7,731,004 SEK'e eşitti. 10 Aralık 2008 tarihinde Stockholm'de yapılan Nobel'in ölüm yıldönümü törenlerinde,ödülü kazananlara 10,000,000 SEK para ödülü verilmiştir.
2011 yılı itibarıyla, 20 kuruluş ve 69 ekonomi alanında ödül kazananlar da dahil olmak üzere toplam 826 kişi ve kuruluşa ödül verilmiştir.Dört Nobel ödülü sahibine, Nobel Ödülünü alması amacıyla kendi hükumetleri tarafından izin verilmedi. Almanya Adolf Hitler hükumeti, Richard Kuhn (kimya, 1938), Adolf Butenandt (kimya, 1939) ve Gerhard Domagk (Fizyololji veya Tıp, 1939)'ın ödüllerini almasına izin vermedi. Sovyetler Birliği'nin baskısı doğrultusunda Boris Pasternak (edebiyat, 1958) ödülü reddetti. Ayrıca Nobel Ödülü almaya hak kazanan Jean-Paul Sartre (edebiyat, 1964) ve Lê Ðức Thọ (Barış, 1973) ödüllerini almayı reddettiler. Bunlardan Sartre hayatı boyunca tüm resmi ödülleri reddetmiştir. Lê Ðức Thọ ise o yıllarda Vietnam'ın içinde bulunduğu durum nedeniyle ödülü almamıştır.
Uluslararası Kızıl Haç Komitesi bugüne kadar Nobel Barış Ödülünü altı defa almaya hak kazanmıştır.
826 Nobel ödülü kazanandan, 43'ü kadındır; Marie Curie 1903 yılında fizik alanında ilk Nobel Ödülünü kazanan kadın olmuştur.Curie ayrıca 1911 yılında Nobel kimya ödülünü almaya da hak kazanmıştır.
Nobel Ödülü dış nedenler, aday olmamasına bağlı olarak verilmediği yıllardaki para ödülleri, ödülü vermeye yetkili temsilciliklerin fonlarına iade edilmektedir. 1940 ve 1942 yılları arasında II. Dünya Savaşı nedeniyle Nobel Ödülleri verilememiştir.
(vş)