KURUCUMUZ AHMET REMZİ YÜREGİR’İ  SAYGIYLA ANIYORUZ
RÖPORTAJLAR 7.10.2020 13:53:00 36682 0

KURUCUMUZ AHMET REMZİ YÜREGİR’İ  SAYGIYLA ANIYORUZ

Yeni Adana Gazetesinin Kurucusu Ahmet Remzi Yüregir 7 Ekim 1951 günü İstanbul`da geçirdiği bir trafik kazası sonucu kurtarılamayarak hayata veda ederken, geride mücadele dolu bir 69 yıl ve 102 yaşındaki gazetemizi bırakmıştı.

VAHİT ŞAHİN

Ahmet Remzi Yüregir Osmanlı İmparatorluğu`nun son döneminde ortaya çıkan belirli bir yapıdaki neslin bir örneğidir. Ellerinin altından uçup giden bir devlet düzeni ve toplumsal değerler, azınlık unsurların başkaldırıları ile ihanete varan eylemleri Birinci Dünya Savaşının sürüp gittiği yıllar o zamanın genç insanlarını oldukça derinden yaralamış ve etkilemiş olmalıydı. Ahmet Remzi Yüregir Adana Öğretmen Okulunu bitirip, mesleğine başladığı yıllarda İmparatorluğun yıkımına neden olacak Büyük Savaş patladı. Yedek subay olarak silahaltına alındı. Mütareke yapıldığında Adana`da kısa bir süre sonra Fransız işgaline karşı birlikte direnişe girişecekleri Avni Doğan ile birlikte idi.
Ahmet Remzi Yüregir`in Mütareke`nin ilk günleri ve Çukurova`nın düşman işgalinin başlangıcına rastlayan dönemdeki yaşamı ayrı bir yazıya konu olacak kadar hareketlidir. Zaten bu konuları kendisi Yeni Adana Gazetesinde iki kez hayatta iken, bir kez de ölümünden sonra anılarında ayrıntılı biçimde anlatmıştır. Yine aynı yazılarında Ahmet Remzi Yüregir, YENİ ADANA Gazetesinin kuruluşuna neden olan gelişmelerin, gazetenin kapatıldıktan sonra kendisini bir kadın çarşafına bürünerek kent dışına zor atışını, gazetenin daha sonra Pozantı`da yayına devam edişini, Toroslardan sürdürülen kurtuluş savaşını, kendisinin Müdafai Hukuk Cemiyeti`nde aldığı rolü ve İstihbarat Müdürü olarak Kuvayi Milliye’ye katkılarını, bu arada gazetenin üstlendiği büyük işlevleri ayrıntıları ile anlatmıştır.

 

ÇETİN REMZİ YÜREĞİR, BABASI AHMET REMZİ YÜREĞİR’İ ANLATIYOR

102 yıllık gazetemizin ikinci kuşak Sahibi Çetin Remzi Yüreğir, Haluk Erdem’e verdiği röportajında Babası Ahmet Remzi Yüreğir’i şöyle anlatıyor:

 H.HALUK ERDEM: Yeni Adana Gazetesi´nin kurucusu Ahmet Remzi YÜREGİR kimdir? Yaşamında nelerle karşılaşmıştır?

-ÇETİN REMZİ YÜREGİR:

Babamız Ahmet Remzi Yüregir, benim ve hatta kuşağımızın birçokları ile karşılaştırıldığında hiç de ´tek düze´ sayılmayacak yaşam koşullarında, savaşım içinde yoğrulmuş bir kişi... Eskilerin deyimi ile bir ´dava adamı´... Adana Öğretmen Okulu mezunu bir eğitimci. Büyük Savaş sonrasında yedek subaylıktan terhis edildiği günlerde Fransız İşgalinin başlaması üzerine Adana´nın kurtuluşu için düşüncenin ne kadar önemli bir silah olduğunu öngören ve böylece 25 Aralık 1918´de Yeni Adana´yı başlatan bir gazeteci... İşgal bölgesini terk etmek zorunda kalınca, Anadolu´nun içlerinde, Kayseri ve Niğde´de gazeteler yayınlayarak ve   bu arada Mustafa Kemal Paşa ile ilişkiye geçerek, Kilikya  (Adana)  Müdafa-i Hukuk Cemiyeti´ni kuran bir örgütçü... Daha sonra Karaisalı, Belemedik ve Pozantı´da bir yandan Yeni Adana´yı yeniden yayına sokarken, bir yandan da Fransız işgaline karşı direniş savaşımı veren Kuva-yı Milliye´nin istihbarat örgütünü yöneten kurtuluş savaşçısı... Ahmet Remzi Yüregir´in anıları yıllar sonra gazete sayfalarından kurtarılıp bir kitap haline getirilmektedir.   Ayrıntıları burada özetlemek olanaksız. Sadece şunu söyleyebilirim : Kurtuluş´tan sonra Ahmet Remzi Yüregir yaşamında yeni bir sentez oluşturmuş ve politika alanında etkili uğraşlar vermiştir.   1946-50 arasında Seyhan Milletvekili olarak TBMM sıralarında yer almıştır. Bu dönem ayrı bir savaşım sürecidir. İrticanın başkaldırdığı o ilk günlerde bu tehlikeye karşı partisini -CHP´yi- ve parlamentoyu sürekli uyarmıştır. 1951 yılında İstanbul´da iktidarı kaybetmiş partisi adına bir gazete çıkartma çabalarını sürdürürken bir trafik kazası sonrası yaşamını yitirmiştir.

 

-H.HALUK ERDEM: Prof. Dr. Cavit Orhan TÜTENGİL, Yeni Adana için şunları söylüyor: ´´Çukurova´nın Fransızlar´a karşı giriştiği silahlı mücadeleye kalemiyle katılan, yeni Türkiye´nin getirdiği ileri hamleleri halk arasında yaymak için savaşan, mihnetlere katlanmak uğruna doğruyu söylemekten ve halkı uyandırmaktan vazgeçmeyen Yeni Adana, Atatürk Türkiyesi´nin ileri karakollarından biridir´´. Atatürk Türkiyesi´nin karakollarından biri olan Yeni Adana Gazetesi neden ve nasıl kuruluyor?

-ÇETİN REMZİ YÜREGİR: Ahmet Remzi Yüregir´in yaşam öyküsünde bu konuya değindim.  Bugün gerçekten inanılmaz gibi görünen bir olay yaşanıyor.   Mustafa Kemal Paşa, Mondros Mütarakesi sonrasında Suriye cephesinden getirdiği karargahını Adana´ya kuruyor. Belirli bir süre askerin terhisini durduruyor ve Ceyhan Irmağı kıyılarında siperler kazdırıyor. Hedefi işgalcilere karşı derhal savunma hattı oluşturmaktır. Bir bakıma kurtuluş savaşını hemen oracıkta başlatmaktır. Ama yerel halkın, ´eşraf´ın desteğini bulamıyor. Zaten Babıali de böyle bir seçeneği düşünemiyor bile. Bunun üzerine terhis emirlerini dağıtıp, İstanbul´a doğru yola çıkıyor. Onun içindir ki Mustafa Kemal Paşa o ünlü ´Bende bu vekayiin ilk hiss-i teşebbüsü, burada, Adana´da doğmuştur´  sözleri ile Kurtuluş tasarımının kaynağını anlatmak istemiştir. İşte bugün inanılmaz gelen,  iki yedeksubay arkadaşın, mülkiyeli Avni (Doğan) bey ile öğretmen Ahmet Remzi beyin, Büyük Kurtarıcının başlatmak istediği hamlenin ertelenmesine neden olan bir önemli etkeni kavramış olmalarıdır. Savaş yorgunu halkımıza psikolojik ve düşünsel açıdan destek gerekmektedir. İşte Yeni Adana bu ortamın oluşturulması için tasarlanmıştır. Okuma yazma oranının düşük oluşu dikkate alınırsa o günkü koşullarda inançlı iki arkadaşı takdir etmek gerekiyor.

Önce Adana adı ile yayına başlayan gazete ulusalcı içerik ile ilgi odağı olunca İşgal komutanlığınca kapatılıyor. Bir kez daha Yeni Adana olarak yayına sokulan gazete ´rahat´ durmuyor.   Fransızlar, Avni beyin  halkımızın bu ülkenin sahibi olduğunu, yani inisiyatifi ellerinde tuttuklarını anlatan ´Eşeğin kuyruğu hala elimizde..." içerikli bir yazısı üzerine gazeteyi kapatıyorlar.   Avni Bey işgal bölgesinin dışına çıkarılıyor. Ahmet Remzi Bey bir de evinde gizli silah bulunması üzerine, hakkında çıkarılan ölüm emrinden, çarşaflı bir kadın kılığında kentten kaçarak canını kurtarıyor Boğazlıyan Kaymakamlığı görevine başlayan Avni Bey Bey ile Ahmet Remzi Bey bir süre sonra tekrar bir araya geliyorlar.

 H.HALUK ERDEM: O dönemde Fransız işgalcilerine alkış tutan gazeteler de var. Bu gazetelerin amaçları neydi?

ÇETİN REMZİ YÜREGİR: İşgalci Fransızlar ne acıdır ki kendilerine hizmet edecek yerli işbirlikçiler bulmakta zorlanmıyorlar. Yeni Adana, Toroslar´dan Kuvayı Milliyenin sesi olarak ovada kurtuluş ateşini diri tutmaya çalışırken, işgal yanlısı kimi gazeteler de Mustafa Kemal´i ´eşkıya´ diye niteleyen haberlerle halkımızın moralini çökertmeye çabalıyorlar. Bir bakıma İstanbul´daki mütareke basınının yolunu tutuyorlar.

 H.HALUK ERDEM: Gazete Fransızlar tarafından kapatılınca Pozantı´ya taşınıyor. O süreci anlatır mısınız?

ÇETİN REMZİ YÜREGİR: 1919 yılının son aylarında Avni Doğan Bey Boğazlıyan Kaymakamıdır. Ahmet Remzi Bey Adana´dan çıkmak zorunda kalınca arkadaşının yanına gelmiştir. Bütün ümitlerini Sivas´ta başlamış olan harekete bağlamışlardır. Ahmet Remzi Bey oradan Mustafa Kemal Paşa´ya şu telgrafı gönderir: 

"Sivas´ta Müdafaî Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi Riyasetine,

Merkezi Kayseri veya Niğde´de olmak ve teşkilatı milliyeyi Adana´ya da teşmile çalışmak üzere Adana Müdafaa-î Hukuk Cemiyeti teşkiline müsaade ve müzaharet buyrulması müsterhamdır."

Ardından da mektupla başvurur. Büyük Önder´in Ahmet Remzi Bey´e gönderdiği yanıtlar bu mektupların bir ölçüde enformasyon niteliği taşıdığını göstermektedir. 
Sivas´tan 2 Aralık 1919 tarihli şu cevap gelir:

"Gönderdiğiniz gazeteyi okudum. Teşekkür ederim. Namus ve vicdanlarını satmakta tereddüt etmeyen bu gibi vatansız alçakların iftiraları dinlenmeyerek dar bir çerçevede kalır. 
Adana Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti teşkilatının Ali Fuat Paşa Hazretleri ve Fırka Kumandanı Mümtaz Beyefendi ile kararlaştırdığınız tarzda kurulması uygun görülmektedir.
Adana´ya hicret eden Ermenilerin harekatına ancak Adana Teşkilat-ı Milliyesi´nin kurulmasından sonra karşı koymak mümkün olacaktır. 

Ancak şimdiden bu konuda gerekli girişimlerde bulunulduğunu arzederim.

İmza Mustafa Kemal"

Bu gelişmelerden sonra Adana Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Ahmet Remzi Bey´in başkanlığında Kayseri´de kurularak, Ulusal Kurtuluş Savaşımızın örgütsel güçleri arasında yerini alır. 
Ahmet Remzi Bey, Çukurova´ya dönerek mücadeleye kaldığı yerden devam etmek azmindedir. Nitekim yeniden yurduna yaklaştığında bu kez hem gazetecidir hem de Müdafai Hukuk Cemiyetinin kurucusudur ve başlangıçta tek üyesidir.   Mustafa Kemal Paşa ile haberleşmeye geçerek, Karaisalı ve daha sonra Pozantı´da faaliyete geçecek olan Kuvayi Milliye hareketinin siyasal, lojistik ve moral altyapısını oluşturacak hamlelere girişir. YENİ ADANA da bu projenin içerisinde yerini bulur. Bu özelliği yüzünden YENİ ADANA´ya "asker gazete" nitelemesi yapan kimi yazarlara hak vermemek olmaz. Gerçekten de Kurtuluş Savaşı boyunca ve özellikle Fransız işgalinin sona ermesine kadar gazete hem   Adana ve Çukurova´nın genelinde halkın moral kaynağı olma işlevini görür, milli kuvvetlerin yurt çapındaki başarı haberlerini duyurmaya çalışır, hem de işgal bölgesinden istihbarat elemanları aracılığı ile düşman cephesindeki gelişmelerin izlenmesinde görev üstlenir. Gazeteyi Fransız hatlarının gerisine taşıyanlar aynı zamanda oradan da bilgi aktarmanın çarelerini bulurlar. YENİ ADANA içeriği açısından da yeniden kurulmakta olan Türkiye´nin sorunlarını tartışan, dış politikada gelişmeleri gündemde tutan niteliği ile benzersiz bir yayın organı sayılabilir. Kurtuluş ile birlikte Adana´ya dönen gazete bugüne kadar aynı çizgide yayın politikasının izleyicisi olma çabasını sürdürür. “

(vş)

 

 

 

 

 


Haber Kaynak : ÖZEL HABER

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA ÇANAKKALE CEPHESİ 

I. İNÖNÜ ZAFERİ VE ÇERKES ETHEM

ÖYKÜCÜ MEHMET USLU ŞİİR DE YAZIYOR

HANDE KÜDEN İLE ZEYNEP KURAL RÖPORTAJI

ALİ OZANEMRE İLE ŞİİRDEN ÖYKÜYE SÖYLEŞTİK

KURUCUMUZ AHMET REMZİ YÜREGİR’İ  SAYGIYLA ANIYORUZ

Nazan Öçalır ile son kitabı Milli Mücadelemizin İsimsiz Kahramanlarından “ Arifzade Şahap Azmi” üzerine konuştuk.

  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00
  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli