CHP İstanbul Milletvekili ve Genel Başkan Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak; Merkez Bankası yönetiminin bankalara gönderdiği ivedi bir yazıyla ATM’lere 200 TL’lik banknotlar yerine küçük kupürlü banknotların konulmasını istemesine dikkat çekerek, ‘yükselen enflasyonla pula dönüşen en yüksek kupürlü banknot da yetersiz hale geldi. 500 ya da 1000 TL’lik yeni banknotlara hazırlık yapılıyor.’ dedi.
CHP’li Toprak, artık markette pazarda filenin 200 liraya bile dolmadığını, küçük kupürlü banknotlarla yapılan ödemelerde ise tomarla para ödendiğini, bankalara gönderilen ATM talimatının telaş ve çaresizliği gösterdiğini belirterek, açıklamasında şu görüşlere yer verdi:
“Ekonomi yönetimindeki değişiklik ve Merkez Bankası (MB) politika faizinin yüzde 17’ye yükseltilmesiyle kurları gerilemeye başlamıştı. İktidarın 128 milyar dolarlık MB rezervinin satıldığını itiraf etmesine karşılık bu paranın nereye gittiği konusunda çelişkili açıklamalar yapması endişeleri büyüttü. Geçen hafta 6,90 TL’ye kadar gerileyen dolar kuru yeniden 7,40-7,50 seviyelerini gördü. MB bunun üzerine TL mevduat munzam karşılıklarını tüm vadelerde 2 puan yükseltti. Bu adımla piyasalardan 25 milyar TL çekmeyi öngördüğünü açıklayan MB, bir anlamda döviz alımına gidebilecek paranın önünü kesmeye çalışıyor. Ancak bu adımın da yeterli olmayacağı görülmüş olmalı ki, 24 Şubat’ta MB Emisyon Genel Müdürlüğü tarafından tüm bankalara ivedi olarak bildirimde bulunuldu. Bankalardan halkın nakit çekişlerinde kullandığı ATM makinelerine 200 TL’lik banknotların konulmaması, küçük kupürlü banknotların ATM’lere yerleştirilmesi istendi. Sürekli şekilde liradan altı sıfır atmakla övünen iktidarın uyguladığı yanlış ekonomi politikaları ve enflasyonun çift hanede olması, en yüksek değerdeki 200 TL’lik banknotu pula dönüştürdüğü için, daha yüksek kupürlü banknot basma ihtiyacı kendisini dayattı!
Nakit alışverişlerde artık bir filenin bile 150-250 liradan aşağı dolmadığı hayat pahalılığı ortamında, küçük kupürlü banknotlar, cüzdanlarda değersiz kâğıt para kalabalığına, yüke dönüştü. O yüzden fazla değeri kalmayan 100 veya 200 TL’lik banknotların kullanımı arttı. Piyasada tedavüldeki banknotların yüzde 50’yi aşan bölümü bu banknotlardan oluşuyor. Elbette bu durum sürdürülemez. ABD dolarının en yüksek değerli kupürü 10 bin dolar olmasına karşın piyasada 10 bin dolarlık kupür yok. Aynı şekilde 500, 1.000 ve 5 bin dolarlık kupürleri de nakit alışverişte, ticari işlemlerde görmek neredeyse olanaksızdır. En küçük kâğıt dolar kupürünün 1 dolar olduğunu, arada en çok tedavülde olan dolar kupürlerinin ise 2, 5, 10, 20, 50, 100 dolarlık banknotlar olduğunu düşündüğümüzde, Türkiye’deki piyasa emisyonunun yüzde 50’den fazlasının en yüksek iki kupür olan 100 ve 200 TL’lik banknotlardan oluşması, nakit harcamalarda yüksek tutarlı banknot ağırlığının artması yüksek enflasyonun, artan fiyatların, yükselen hayat pahalılığının, TL’nin alım gücünün hızla kaybolmasının bilinen tabirle ‘paranın pula dönüşmesinin’ vahim sonucudur. MB bu tehlikeli gidişi önlemek, yeniden bol sıfırlı banknotlar dönemine geçişi geciktirmek ve iktidarın yeni yönetim sistemine geçişle ekonomik çöküşü ve iflası hızlandırdığını örtebilmek için bankalara, ATM’lere 200 TL banknot konulmaması talimatını vermektedir. Artık en küçük banknot olan 5 TL bir simit ve çaya bile yetmiyor, yakında madeni para olacak.
MB’nin bankalara gönderdiği bu talimat, yüksek kupürlü yeni banknotların basılması hazırlığıdır. Ekonomik çöküş, yüksek enflasyon ve hayat pahalılığıyla birlikte fiyatların yükseliş hızı bu şekilde sürdüğü takdirde, liradan altı sıfır atmakla övünen iktidarın, yakında 500, 1000, 5 bin TL’lik banknotları tedavüle sokması kaçınılmazdır.” 

(vş)