AYŞE YAZAR
DÜŞÜNCE - SANAT VE TOPLUM 30.12.2021 13:17:00 1241 0

AYŞE YAZAR

Tekerlemeli Tesbih Terapisi

Komşunun tavuğu, komşuya kaz görünür. Ev danasından öküz olmaz. Muazzez Hanımların oğlu kadar başarılı çocuk bulunmaz, Rıfat Beylerin kızları kadar becerikli kız olmaz. Pek çoğumuz bu tarz cümlelerin eksik olmadığı evlerde doğup büyüdük. Ebeveynlerin kendi çocuklarından çok başkalarının çocuklarını izleme eğilimi bize özgü bir durum değilmiş. İngilizcede “goddamn neighbor boy” diye bir deyim var, lanet olası komşu çocuğu anlamına geliyor. Korece 엄친아효과 (eomchinahyogwa) sözcüğü "annemin arkadaşının oğlu" demekmiş ve her konuda mükemmel bir kurgu karakter anlamına geliyormuş. Kitabımızın karakterlerinden Erdi de aynı dertten muzdarip: İrem kitap okur. İrem münazara takımına seçilir, İrem müzik okuluna tam burslu kabul edilir, varsa yoksa İrem.Erdi için İrem, öfkenin tanrıçası Nemesis’i canlandıran bir ateş.

Descartes kahkahayı, meramını anlatamayan ve patlamaya hazır bir çığlık diye tabir eder. Kahkaha ile öfke aralarındaki benzerliğe rağmen öfkenin kontrol edilebilir oluşu kahkahaya göre kalabalıklar içinde yaşanması daha kolay bir durumdur. Bu nedenle öfkeyi hissetmek değil, öfkenin davranışa ne şekilde dönüştüğü önemlidir. Öfke de kahkaha gibi bir ihtiyaçtır. Nasıl ki vücudumuz olağan dışı bir durum ile karşılaştığında bağışıklık sistemi devreye girip bazı sinyaller verir, öfke de bir çeşit bağışıklık sistemi çalışmasıdır. Ona kulak verip ihtiyacına uygun yatıştırıcıları sunmak gerekir. Erdi de böyle yapıp geleneksel bir yönteme başvuruyor. Erdi’nin babaannesinin Erdi’ye salık verdiği bu yöntem onu sağduyuya, aklıselime yöneltiyor. Tekerleme tespih olmuş dilde çekiliyor, söylendikçe terapi oluyor sanki:

“Öfke ateş gibidir,

Haydi haydi gülümse,

Ne dert kalır ne öfke.”

Büyüme sancısını yaşayan bir çocuğun içsel yolculuğu mahiyetinde değerlendirilebilecek rüyalar aracılığıyla karınca hem bir metafor olarak yerini alıyor hem de Erdi’nin gerçek hayatıyla okurun bağ kurması sağlanıyor. Belki de en değerli ve zor sorular kişinin kendine sorduğu sorulardır. Erdi gerçek hayatta soramadığı soruları rüyasında kendine tekerleme olarak soruyor. Tekerleme, Erdi’nin yaşadıklarına bir tepkisi aslında. Bu yönüyle tekerleme ile rap müzik arasında benzerlikler görüyorum. Öfkeyi ve büyüme sancısını tekerleme gibi ritimli bir ögeye aktararak verebilmek de Çiğdem Sezer’in alametifarikası. Bu sayede oyuna okur da dâhil ediliyor. Çocuklar için yazılan kitaplarda onların kitabı içselleştirmesi,savunmaya geçmeden temaya uygun çıkarımlarda bulunabilmesi için bu niteliğin öne çıkarılması gerekiyor. Çiğdem Sezer Hayat Pastanesi, Kamyon Kafe ve Saklı Bahar’da olduğu gibi bu kitabında da okuru iç dünyasında dolaştırıp bundan keyif almasını sağlayacak ögeleri öne çıkarmayı başarıyor. Erdi; iz bırakan karakterler olarak hatırlanan Ozan, Merve ve Arif’in yanında yerini alıyor.

İrem’in küçük dokunuşlarıyla aile içinde görev paylaşımı ve rol dağılımındaki dengenin sağlanması için bir adım atılmış. Özellikle bu kısımlardaki mizahi ögeler aracılığıyla eleştirinin yumuşak şekilde işlenmesi sağlanırken okurunkendi konumunu benzer şekilde değerlendirmesine de zemin hazırlanmış. Eleştirel tutumda cinsiyetçi yaklaşımlara düşmeyen yazar, çocukların problem çözme hususunda sorumluluk almalarını kitabın çocuk karakterleri İrem ve Erdi aracılığıyla göstermiş. Kitabın davranışsal yönden kıymetli olan ve çocuk edebiyatında daha sık karşılaşmamız gereken yönlerinden biri de bu. 23 Nisan’daki bir günlük emanet koltuklara inat çocuklara daha çok güvenmeli ve onları hayatın akışında daha çok konuşturmalıyız. Çiğdem Sezer’in pek çok karakteri bu açıdan cesur çizgilere sahip.

Erdi’nin Yusuf ile arkadaşlığında işlenen detaylar arkadaşlığın, emeğin insan ilişkilerinde ne derece ihmal edildiğini gösteriyor. Merdivenden inerken çarpıştığı arkadaşı duraksamadan gider ama Yusuf elini uzatıp Erdi’nin yerden kalkmasına yardım eder. Yusuf’un anlata anlata bitiremediği köyündeki elma ağacının en yükseğindeki elmayı Erdi’nin düşeceğini düşünerek  “Ben senin için en yüksekteki elmayı koparıp inerim.” demesi çocuk algısı açısından arkadaşlığın nasıl bir şey olduğunu onların dünyasındaki yalınlıkla vermesi yönünden kıymetli. Öyle ki Yusuf’un hastalanıp okula gelemediği zamanlarda Erdi’nin rüyasında elma ile konuşması onun Yusuf’un bu sözlerinden ne kadar etkilendiğini gösteriyor.

Kitabın adında yer alan “Hep senin yüzünden!” ifadesinin Erdi ile başlayıp babasının diline dolanması, bilmecenincevabı için bir yetişkinin çocukça kıvranışları, İrem’in Erdi’ye cesaret veren itirafları okuru tebessüm ettiren, okuma isteğini diri tutan ögeler olarak karşımıza çıkıyor.

Haruki Murakami, Sahilde Kafka kitabında“Fırtına bir kere durulduğunda, üstesinden nasıl geldiğini ve nasıl olup da hayatta kalmayı başardığını hatırlamayacaksın. Hatta fırtınanın gerçekten sona erip ermediğinden emin bile olamayacaksın. Fakat kesin olan tek bir şey var: Fırtınadan çıktığında, girerkenki senle aynı kişi olmayacaksın. İşte fırtınanın nedeni budur.” diyor. Büyümek, fırtınaya tutulmak gibi. İçinde öfke var, kızgınlık var, korkular var, özlem var… Erdi ve büyümekte olan tüm çocuklara bu fırtınalı yolculukta Hep Senin Yüzünden gibi keyifli ve ufuk açıcı  kitaplar eşlik etsin.

Hep Senin Yüzünden-Çiğdem Sezer

Uyurgezer Yayıncılık

Mart 2021

Sayfa sayısı:75


Haber Kaynak : ÖZEL HABER

faça okurun huzuruna çıkmaya hazırlanıyor      

ÖYKÜLER: Kafiye Müftüoğlu

ÖYKÜLER: Gülşen Öncül

Öykü: BAŞAR UYMAZ TEZEL

ÖYKÜLER: Sema Canbakan

ÖYKÜ: Nazire K. Gürsel

ÖYKÜ: Başak Savaş

ZİNCİR ÖYKÜLER: GÜLSER KUT ARAT

ŞİİR: SEMA GÜLER

ZİNCİR ÖYKÜLER: TUBA ÖZKUR AKSU

ZİNCİR ÖYKÜLER: AYŞEGÜL DAYLAN

ZİNCİR ÖYKÜLER: ADALET TEMÜRTÜRKAN

ÖYKÜ: İLKNUR GÜNEYLİOĞLU ŞENGÜLER

ÖYKÜ: Neriman Ağaoğlu

ŞİİR:  Yonca YAŞAR

ÖYKÜ: İlkay Noylan

ÖYKÜ: Güngör Ağrıdağ Mungan

SÖYLEŞİ: Nefise Abalı

Öykü: İlknur Güneylioğlu Şengüler

SÖYLEŞİ: AYŞEGÜL DİNÇER

Söyleşi: Ebru Yavuz

  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00
  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli