Prof. Dr. İbrahim ORTAŞ, Çukurova üniversitesi öğretim üyesi,
iortas@cu.edu.tr, https://www.facebook.com/iortas, Tweeter; İbrahim ORTAŞ ?@iortas
M.Ö. 1000´li yıllarda yaşamış olan Çinli ozan/filozof Kuan Tzu diyor ki;
?Bir yıl sonrasıysa düşündüğün, tohum ek;
Ağaç dik, on yıl sonrasıysa tasarladığın;
Ama düşünüyorsan yüz yıl ötesini, halkı eğit o zaman;
Bir kez tohum ekersen, bir kez ürün alırsın;
Bir kez ağaç dikersen, on kez ürün alırsın;
Yüz kez olur bu ürün, eğitirsen milleti;
Birine bir balık verirsen, doyar bir defalık;
Balık tutmayı öğret, doysun ömür boyunca.?
Tarım eğitiminin yıldönümünü kutladığımız bu günlerde öğrencilerimizin final sınavları yapıldı/yapılıyor. Verdiğim dersler itibarı ile öğrencilerin final sınavlarında sorulan sorulara verdikleri cevaplar ?bu kadar da olmaz? dedirtecek düzeyde. Son sınavlardan da yola çıkarak öğrencilerin temel kavramları bilmedikleri, duygusal ve mantıksal çıkarım yapmadıkları, analitik düşünme, sorgulama ve kritik okuma alışkanlığına sahip olmadığı, tarih bilincinin çok zayıf ve var olanından gerçeklikle alakasının olmadığı, not tutma ve ders çalışma alışkanlığının gelişmediği görülüyor. Mezun olma noktasına gelen öğrencilerin bu bilgi ile mezun olması durumunda ciddi hatalar ve hatta insan sağlığına zarar vermesi kuşkusu bende oluştu. Basit bir dört işlem, oran orantı kuramayan, tarım ve toprak kavramını açıklayamayan bir mühendisi toplumun önüne koyabilir miyiz diye düşünmek zorundayız.
Edindiğim izlenim sorun temelde bu öğrenciler iyi eğitilmeden üniversiteye geliyorlar ve biz üniversiteler de açıkçası kişinin ufkunu ve dünyasını açacak düzeyde katkıda bulunacak ortam hazırlayamamaktayız. Uzun yıllar edindiğim izlenimler ve tutuğum notlardan çıkardığım gün geçtikçe tarım eğitimi alan öğrencilerin bilimsel olarak üniversiteyi okuyacak düzeyde akademik bilgi ile üniversiteye gelmedikleri yönünde. 200 puan civarında puan ile fakülteye kayıt yaptıran öğrencilerin doğal olarak temel bilimler ve sosyal bilimler akademik bilgi ile donatılmadan geldiklerini biliyoruz. Temel bilimler bilinmeden, ekoloji ve tarım bilimi anlaşılmıyor. Tarih bilimi okunmadığı için insanlığın tarihinin tarım tarihi olduğu anlaşılmıyor. Kendi çalışma alanının geçmişi bilinmeyince ne yaptığı anlaşılmıyor. İstihdam sorunu had safhada olunca öğrencide iyice kopuyor ve dört yılını bir şekilde tamlayıp diploma almayı almaktan başka hedefi olmuyor. Bu kadar insanın kötü olmayacağı bilinci ile konun ciddi olduğu ve mutlaka bir bütünlük içinde ele alınması gerekiyor.
İlgi duyan arkadaşlarımız için sorunu ve öğrencilerin verdiği bazı cevaplar ve buradan çıkardığım bazı temel eksiklik noktalarını ve geleceğe ilişkin neler yapılması gerektiğin bu yazımın dışında da genişçe işledim.
Çok acilen Milli Eğitim bakanlığı mevcut eğitim sistemini rekorumdan geçirmesi gerekir. Tarım eğitimi nasıl öğretilmeli konulu acil bir konferans düzenlenmeli ve somut kararlar alınmalı ve uygulamaya konulmalı. Ziraat eğitimi alacak öğrenciler ÖSYM tarafından yapılan sınavlarda belirli bir puan altına alan öğrenciler lisansa kayıt yaptırmamalıdırlar. 180 puan sınırı düşük bir sınır olup lisans eğitimi için yetersiz kalmaktadır. Başta kamu kuramları olmak üzere liyakate dayalı burs ve istihdam sağlanmalıdır.
Çok acilen ziraat eğitimi almak isteyen öğrenciler için kamu veya üniversite vakıfları üzerinden burs imkânları sağlanmalı. Başarılı öğrencileri meslek hayatına taşımak ve geleceğin yetişmiş meslek ve bilim insanı yetiştirilmesi açısından da önemlidir.
Son iki yıldır YÖK ve ÖSYM´nin Tıp ve Hukuk Fakültelerine uyguladığı belirli bir puanın veya yüzdelik dilimin altındaki öğrencilerin Tıp ve Hukuk Akademisine başlatılamayacağı kararının Ziraat Fakültelerine de uygulaması gerekmektedir. Aksi takdirde bu mezunlar ile geleceğin modern tarımını yapamayız.
Üniversitelerin öğrencilerin orta eğitiminden kaynaklanan akademik sorunlarını ve yaşanan aksaklıkları rapor edip Milli Eğitim Bakanlığı´na bildirmeleri gerekir. Sorunun bir kısmı öğrenci ve ailelerden kaynaklansa da bir ciddi sistem sorunu yaşadığımız ortada. Ortaöğretimden yetersiz gelen öğrenci ile üniversite eğitimi artık yapılamıyor. Ülkemizde neredeyse son 50 yıldır özelliklede siyasetin her fırsatta eğitim dokusu ile oynamasından kaynaklanan bir akademik nitelik sorunu yaşanıyor. Bu yapısal sorunun bir bütünlük içinde ele alınması artık kaçınılmaz.
SONUÇ ve ACİL ÇAĞRI
Bir bütün olarak öğrencilerin akademik başarısının düşük olmasından tek başına öğrenciler suçlanamaz ve sorumlu tutulamaz. Belli ki ciddi bir sistem ve eğitimin yönetilmesi sorunu var. Bu akademik başarı ile bu öğrenciler ülkemize yararlı mezunlar olmayacağı açık.
ÇOK ACİLEN "Tarım Eğitimi Nasıl Yapılmalı" konulu ve somut sonuç alıcı paydaşların gerekirse dünyanın başarılı ülke modellerini ve uzmanlarını da çağırarak KONFERANSLAR yapılmalı. Ancak sorunun ilk ve ortaöğretimden belirli bir eğitim sistemi ve alışkanlığı ile geldiği açık olduğu için önce Milli Eğitim Bakanlığının ÇOK acilen eğitim sistemini köklü reformlarla yeni baştan çağın gereklerine dönüştürmesi gerekir. En azından sorulan soruların yarısını yapan öğrencilerin üniversiteye kayıt yaptırması şartının getirilmesi önerilmelidir.
Eğitimin temel amacı olan insanı hayata hazırlama, farkına varıla bilirliği kazandırma, yaşamda karşılaştığı sorunları çözmek için düşünme, sorgulama, analiz etme gibi temel yaklaşımlardan uzak, yalnızca sınava dayalı, ezbere yönelmiş bir test sisteminin kişilik geliştirmediği, kültürel bilgi düzeyini geliştirmediği, mantıksal ve duygusal sorgulamadan yoksun geniş bir insan topluluğunun gelecek için ciddi kaygı oluşturduğu ortadadır.
Çok acilen ziraat eğitimi almak isteyen öğrenciler için kamu veya üniversite vakıfları üzerinden burs imkânları sağlanmalı. Başarılı öğrencileri meslek hayatına taşımak ve geleceğin yetişmiş meslek ve bilim insanı yetiştirilmesi açısından da önemlidir. Son iki yıldır YÖK ve ÖSYM´nin Tıp ve Hukuk Fakültelerine uyguladığı belirli bir puanın veya yüzdelik dilimin altındaki öğrencilerin Tıp ve Hukuk Akademisine başlatılamayacağı kararının Ziraat Fakültelerine ve tüm lisans düzeylerine uygulaması gerekmektedir. Aksi takdirde bu mezunlar ile geleceğin modern tarım ve bilimi yapamayız.
Elbette engel çıkarmak çözüm değil, baraj koymak çözüm değil. Nitel anlamda tüm ortaöğretim mezunlarının matematik, fen, sosyal bilim sorularının en azından yarısını yapar duruma getirilmesi, bu durumda olmayan tüm okulların yakınen takip edilip desteklenmesi gerekir.
Üniversitelerde birinci sınıfların iki üç türde ortak programa tabi tutulması ve baraj sınıfı yapılması, başarısız olanların Meslek Yüksekokullarına yönlendirilmesi de kalitenin yükseltilmesi açsınındın önemli bulunmaktadır.
Üniversitelerin sorunları ve yaşanan aksaklıkları rapor edip Milli Eğitim Bakanlığı´na bildirmeleri gerekir. Edindiğim bilgiye göre bu sorun büyük üniversitelerimizde ve çok yüksek puanla öğrenci alan birimlerde bile yaşanıyor. Bu bağlamda sorun bir bütünlük içinde ele alınması gerekiyor.
Not: ilgi duyanlar için tarım eğitimi konusunda aşağıda tarafımızda kaleme alınan makaleye bakabilirler.
İbrahim Ortaş ve Cemalettin Çiftçi 2015. Tarımsal Yüksek Öğretimde Değişimler ve Yani Yaklaşımlar. TMMOB ZMO 8. Teknik Kongresi. Cilt 2. Sayfa 1314-1334.
