Yayın tarihi verilmeyen, Tarsus Belediyesi yayını “İki Dünya Savaşı’nın Buluşma Noktası Yenice” adlı kitabın, önceki belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz’ın Tarsus Belediye Başkanı olduğu dönemde yayınladığını belirtebiliriz… Kitaba yazdığı önsözde emperyalizmi ve savaşı eleştirip; “Barışsa insanları birbirine yaklaştıran, yakınlaştıran, paylaştıran, kaynaştıran, dostluk ve kardeşlik duygularını geliştiren insanlık ortak paydasında buluşturan en hoş, en güzel olaydır, kısaca güzelliktir” demektedir Burhanettin Kocamaz. Yenice’de yaşanan Churchill-İnönü tarihi görüşmesinin önemine değinen dönemin Tarsus Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz; “”Emperyalist İngiltere bizi, yani Türkleri kendi süfli emellerine alet etmek düşüncesiyle yok etmeye çalışırken henüz yaralarını sarma ve toparlanma devresindeki Türkiye Cumhuriyeti’nin akıllı davranarak bundan uzak durması…”, “Bu görüşmenin Türkiye Cumhuriyeti’nin kendi iradesini ortaya koyması açısından da oldukça önemlidir” diyen Burhanettin Kocamaz; “Bizi savaşın içine çekmek ve kullanmak isteyenler Yenice Görüşmesi’nde hüsrana uğrarken Türkiye Cumhuriyeti 2. Dünya Savaşı’ndan yara almadan çıkmasını bilmiş ve bu savaşı zarar görmeden atlatmıştır” demektedir. (s.7/8)
Kitabın yazarı olan Halil İbrahim Yıldırım; Tarihin ilk yerleşim yerlerinden biri olan Yenice’nin, Mersin’in ilçesi olan Tarsus’un hemen yanında, Türkmenler tarafından kurulduğundan söz eder. Kendisine bağlı 18 köy ve çevresinde bulunan 7 köyün merkezi durumunda olan 2.000 hektar arazisi bulunurken mücavir alan 2.500 hektar olan Yenice’nin 2011 yılı kayıtlarına göre 8.825 nüfusunun bugün 11.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. 1953 yılında kurulan Belediye teşkilatına 4-5 yıl kadar önce son verilmiştir. Atalar, Fatih,Yiğitbaşı ve Yunacık adlı dört mahallesi bulunan Yenice’den İstanbul Bağdat demiryolu hattı geçmekle birlikte, karayolu üstünde olup, yeni yapılan Çukurova Havaalanı, Yenice sınırları içerisindedir. Yenice’nin 2010 yılından beri Devlet Demir Yolları tarafından “lojistik merkez” olduğundan söz edilmektedir. Çukurova’yı işgal eden Fransızların topraklarımızı devir teslim etme protokolunun da Yenice İstasyonu’nda bir vagon içerisinde yapılıp imzalandığını belirten Yıldırım; İnönü-Churchill görüşmesinin tarihi ve barışcıl önemine de değinerek, bu tarihi görüşmenin de Yenice tren istasyonundaki bir vagon içerisinde gerçekleştiğini belirtmektedir. (s.9-11)
Yenice tarihinin Eski Roma dönemine dayandığını dile getiren yazar; M.Ö.5.000’li yıllara, Neolotik çağa uzanan arkeolojik bulgulardan söz etmektedir. Tarsus ve Yenice’de sırasıyla şu uygarlık, krallık ve idareler hülüm sürmüşler: Luviler (MÖ.2300), Kizuvatna (Klikya) Krallığı (MÖ.1650-1350), Hititler (MÖ.1350-1200), Kue Krallığı (MÖ. 1100-600), Asurlular (MÖ. 833), Bağımsız Klikya Krallığı (MÖ. 630-547), Pers (Makedonyalılar) İmparatorluğu (MÖ.547-333), Helenestik Dönem (MÖ. 333-323), Selevkoslar Krallığı (MÖ.323), Roma İmparatorluğu (MÖ. 92-MS.395), Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) Dönemi (395-637)(, Arap Akınları-Halife Ömer Dönemi (637), Emeviler-Halife Muaviye Dönemi (651), Abbasiler Dönemi (787), Anadolu Selçuklu Devleti (1085), Ermeni Krallığı (Haçlı Seferleri Dönemi) (1097), Mısır Türk Memluklar Dönemi (1266), Ramazanoğulları Türk Beyliği (1375), Dulkadiroğulları Türk Beyliği (1515), Osmanlı Devleti (1517), Fransız İşgali (19 Aralık 1918-19 Aralık 1921), TBMM Hükümeti ve Türkiye Cumhuriyeti (19.12.1921)
Bu uygarlık ve el değiştirme kronolojisinden sonra 1337 yıllarında Tarsus ve çevresindeki yerlere Oğuzların “Üç Ok”lu koluna mensup olan Yüreğirler boyundan Ramazanoğulları’na bağlı aşiretlerin yerleştirildiklerini görüyoruz. Tarsus ve yöresi Şam’a, Kıbrıs Beylerbeyliği’ne ve Adana’ya bağlı kalırken, Tarsus bağımsız sancak olarak da varlığını sürdürmüş. Burda dikkati çeken şey, 1852’de Mersin nahiyesi Tarsus’a bağlanırken, bugün Tarsus, Mersin iline bağlı bir ilçedir.
Tarihi bir not… Yenice Bey, Yekçe Bey, Beyce adlarıyla anılan Yenicelilerin ataları tarafından kurulan Yenice ve yöresinde, Kanuni Sultan Süleyman tahta geçtiğinde para darlığı yaşanması nedeniyle İl Yazıcıları’nın köylünün gelirini fazla gösterme ve vergisini arttırma ya da toprağının bir bölümünü almak istemesi sonucu yurdun birçok yerinde çıkan isyanların Yenice ve yöresinde de çıktığını ve kanla bastırıldığını görüyoruz.
Kurtuluş Savaşında Yenice’nin öneminin anlatıldığı kitapta Yenice’nin işgalinin yanı sıra, Kozanoğlu Doğan Bey (Kemal Bey), Aydınoğlu Tufan Bey (Osman Nuri Bey), Tekelioğlu Sinan Bey (Ali Ratip Bey) Kara Afet diye tanınan Karaisalı Jandarma Takım Komutanı Hasan Fehmi (Akıncı) Bey, Kumcu Veli, Panzınçukurundan Hasan eşi Hatice Hanım, Yeniceli Mücahit İsmail Kurtuldu, Molla Kerim, Emin (Polat) Ağa, Mhittin (Akyüz) Paşa, Yarbay İsmail Ferahim (Şalvuz) Bey ve Hamit Bey gibi Kurtuluş Savaşı’nın Çukurova’daki kahramanlarıyla birlikte askeri yetkililere de yer verilmiştir.
Çukurova savunmasının önemli başarılarından olan Karboğazı Zaferi ile birlikte Kurtuluş Savaşı’yla İkinci Dünya Savaşı’na yer verilen kitapta 30 ocak 1943 tarihinde İsmet İnönü ile Churcill arasında gerçekleşen tarihi Yenice görüşmesinin, bugün Barış Parkı’nda sergilenen tarihi Beyaz Vagon’da gerçekleştiğine yer verilir. Kitabın devam eden bölümlerinde Atatürk’ün Yenice’ye gelişinden de söz eder.
*(Yenice/Araştırma/Halil İbrahim Yıldırım/Tarsus Belediyesi Yayını/212 sayfa)
