Bu günlerde, gündemde en çok yer alan sözlerden biri, “Yeni Normal.” Hemen her haber programında, yapılan her açıklamada dile getirilen bu lafzın anlamı, tüm bireyleri doğrudan ilgilendirirken, bir de görev yüklüyor. Bu görev: Sosyal mesafeye riayet, temastan uzak saygılı yaşam, hijyen kurallarına riayet ve her daim empati gerektiriyor. Pandemiyle gelen kısıtlamalar, giderek uzayan ve henüz bulunamayan tedavi yöntemiyle, daha da uzun bir süre devamlılığı öngörülen sınırlı, sorumlu yaşam süreciyle, doğal olarak insanları bunaltmaya başladı. Tüm bilimsel açıklamalara rağmen, toplum yapısını oluşturan bireylerin önemli ve çok büyük sayılara ulaşan kısmında, büyük bir umursamazlıkla, “Benim hayatım. Kaderde varsa elden bir şey gelmez” gibi bir düşünceyle, tamamen bencilce davranış şekilleriyle, bilinçli ve sorumlu davranış sergileyenlerin de hayatı riske ediliyor. Üstelik bu davranış şeklinin getirisi, pandemi sürecini uzatarak, hem kendinin hem de diğer bireylerin sınırlı, sorumlu, kısıtlılıklarla dolu geçirmesi gereken süreci de uzatıyor.
Yeni normal olarak tanımlanan yaşam, anlaşıldı ki bireylerin biraz daha sakin, daha kuralcı, hijyen kurallarından taviz vermeksizin, esasen saygılı bir yaşamda olması gereken sosyal mesafelere ve mümkün olduğunca az temasa yönelik davranış şekillerinin benimsendiği bir yaşam şekli.
Ancak, bilim insanlarının ve salgını kontrol altına almaya çalışan tüm sağlık çalışanlarının fedakârca çalışmalarına rağmen, sınırları zorlamayı macera sanan, kader kavramını ısrarla yanlış algılayan, cehaletin esaretinde, sorumsuz, bilinçsiz, bencilce davranışları dirayet sanan bir kısım insan, halen ve ısrarla, toplum sağlığını tehdit etmeye devam ediyor.
Pandemi süreciyle bir kez daha teyit edildi ki empati kavramı, bireylerin önemli bir kesimince bilinmiyor. Bilen bireyler de bencilliğinin baskısında, umursamazlıkla, kavramın anlamını görmezden geliyor. Bu sıkıntılı süreçten en çok etkilenenler, sağlık çalışanları, 65 yaş üstü ve önce 20 yaş, sonrasında 18 yaş altı bireylerken, onların, neredeyse mahpus hayatına dönüşen yaşam şekli, sorumsuzların ısrarla sınır tanımayan, empatiden uzak davranış şekliyle, giderek daha da uzayarak, travmalara yol açıyor. Üstelik bazı kişilerce yapılan bilinçsiz, bilgiden uzak açıklamalarla, bir yandan insanlar sorumsuzluğa sürüklenirken, bir yandan da toplum yaşamında önemli bir sıkıntı evriliyor: Virüs Sendromu. Sendromların sonuçlarını kısa sürede ortadan kaldırmak da ayrı bir sorun olacağından, mevcut psikolojik sorunlarla henüz baş edememişken, toplum yapısı içinde, psikolojik sorunları olan bireylerin giderek artacağı da öngörülebilir. Bu sonuç da toplum yapısı için oldukça önemli bir tehdit.
Bu yaşam sürecinde, umursamazlıktan kurtulup, diğerlerine saygı içinde yaşama yönlenirken, empati kavramının anlamının da bireylerde, bilinçlendirme yöntemiyle pekiştirilmesi gerekiyor. Empati: Duygudaşlık, eş duyum; bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlamak, içselleştirmek olarak anlamını buluyor. Hani derler ya, “Ne çektiğimi bir bilsen.” İşte diğerlerinin ne çektiğini anlayıp, “Ben onun durumunda olsam ne yapardım” diyebilmek ve davranışlarını bu doğrultuda düzenleyebilmektir empati.
Pandemi süreciyle görüldü ki toplumsal yapılar, basit çıkarlara yönelik dinamiklerle hareket etmekten haz duyarken, başkalarını kesinlikle önemsemiyor. Varsa yoksa ben. Oysa Dünya, tüm yaşam türleriyle ortak bir yaşam üzerine kurgulanmış. Tarihsel süreçte, tüm felsefi akımlar ve inanç retorikleri de temelde bu öğreti üzerine kurulu. O halde bu yaşam sadece ben egosuyla kurgulandığında, varoluş esaslarının da dışına çıkılıyor.
Yeni normalin getirdikleri, umursamazlıktan kurtulmuş, bilinçli ve sorumlu beyinlerce, empati kavramının anlamının benimsenmesiyle, tavizsiz kabul edilmedikçe, bu sürecin oldukça uzun ve acımasız olacağını, toplum psikolojisinde önemli travmalara yol açacağını öngörmek, yanlış olmaz. Öyle ise biraz şahsi disiplin ve saygı, devam eden yaşam süreci için kesinlikle gerekli.
