Ahmet DUMAN


Şecereddür…

Kitapların yol arkadaşlığı iyidir.


Şimdi, bu başlık ne anlama geliyor diye soracaksınız. Ben de görsem aynı şekilde sorardım. Bu bir ad hem de bir kadın adı, milattan sonra 13. yüzyılda yaşamış bir kadın…

Tarihe meraklıysanız zaman zaman bu türden bazen hoş sürprizlerle karşılaşıyorsunuz. Şaşırmaktan öte şaşakalıyorsunuz! Cehaletimi mazur görün içinizde bu adı görür görmez tanıyanlar, inanıyorum, çıkmıştır ama ben ilk kez okudum ve gördüm.

Bu günlerde kısa bir yolculuk yaptım. Âdetimdir yanıma kesinlikle bir kitap alırım; kitapların yol arkadaşlığı iyidir: sessiz sedasız, yanınızda oturup bir yığın şey anlatan bir yol arkadaşını düşünebiliyor musunuz? Harika bir şey!  Bu kez yıllardır gözümün içine bakıp duran bir kitabı; Bernard Lewis’in “Ortadoğu’sunu” yanıma aldım. Kitabın alt başlığı “Hıristiyanlığın başlangıcından günümüze Ortadoğunun iki bin yıllık tarihi.” Bazı kitaplar içeriklerini isimlerinde açıklarlar zaten. Yazar da Bernard Lewis olunca yanınıza harika bir yol arkadaşı bulmuş oluyorsunuz.

Başlıktaki adla işte bu kitapta tanıştım ne yalan söyleyeyim hoşlandım. Biraz da gururlandım. Bir kadın olarak hem de 13. Yüzyılda yaşadığı coğrafyada kendini devlet yönetiminde Sultan ve Komutan olarak kabul ettirmiş biri. Gururlanma nedenim ise Şecereddür’ün Türk olması. Olasılıkla hoş kokulu bir bitki çiçek ya da güzel sesli bir kuş anlamına gelen Türkçe bir adı vardı; çünkü Türkler kız çocuklarına konuştukları dilde isimler koyarlardı. Bu adın ona köle olarak satıldığı saraylarda verildiğini düşünüyorum. Belkide güzelliğinden dolayı, İnciler Ağacı anlamına gelen bu adı koymuşlar.

Ansiklopediler nerede doğduğunu kimin kızı olduğunu yazmıyor; sadece bir cariye olarak Mısırda saltanat süren Eyyübilerin sarayına getirildiği. Eyyübi Meliki’nin cariyesi ve eşi olduğu biliniyor. Eyyübi saltanatının Fransa Kralı 9. Lois tarafından düzenlenen haçlı seferi sırasında Melik’in ölümü üzerine dağılmasını önleyerek yönetimi eline alıyor. Böylece bölge Türk Memlukların denetimine geçiyor.  Türk Memluk sultanlığı kurulmuş oluyor.

Şecereddür yönetiminde Memluk ordusu Bölgeyi işgalinde tutan Haçlı Ordusunu yeniyor 9. Lois askerleriyle birlikte esir alınıyor. Bu başarı kendisini bir Sultan olarak kabul ettirmesine yarıyor.

Müslüman Dünya’da önce, yok sayılmaya çabalansa, çok dikkat çekmese de; “Bir kadının sultan olması” Bağdat’ta bulunan halifenin hoşuna gitmiyor. Aslında halifenin hoşuna gitmeyen Mısırda Memlukların egemen olmasıdır. Memlukların kendilerine bir erkek sultan bulmalarını isteyen hakaretlerle dolu bir mektup yazıyor.

Çok fazla ayrıntılı bilgi yok ama Şecereddür’ün adaletle ve akılla Sultanlık yaptığı anlaşılıyor. Bu gün bile O coğrafyada olmayan iki şeyi, adalet ve aklı öne çıkarması, iktidarda kalmak uğruna kendisinin de sıklıkla kullandığı entrikalar, özellikle kadın olması Şecereddür’ün sonunu hazırlıyor… 

Ortadoğu da o zamandan beri Erkek “Sultanlar” tarafından yönetilmeye, bu günlerde ise “Yönetilememeye” devam ediyor…

Meraklısına notlar:

1- Şecereddür, İslam Ansiklopedisinin 38. Büyük Larousse’un 18. ciltlerinde madde başlığı olarak yer almış.

2- Bernard Lewis’in sözünü ettiğim kitabı 2005 yılında basılmış. 

 

 

 

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli
  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00