İlhan ALPER


SARIKAMIŞ´TAN ERMENİLERE TARİHSEL GÖZLEM (3)


            Yüzyıl öncesinin tıpkı Sarıkamış gibi ve yer yer Sarıkamış yöresiyle de bölge ve olay olarak da bağlantılı olduğu üzere, konu hakkında yapılan çeşitli inceleme ve değerlendirmelere baş vurmaktayız.

            Bu konuda yapılan ve kitaplaşan en önemli araştırmalardan biri de Amerikalı Yazar Justin Mc Carthy´nin çalışmalarıdır.            

            Yapılan araştırmalar, 1914 yılı itibarıyla sadece Van ve Bitlis illerinde yaşayan Ermenilerin sayısı olarak, Osmanlı nüfus kayıtlarına göre 182,496; Ermeni Patrikhanesi´ne göre (1913 yılı için) 329.301;    ABD´ye göre 375.000 ve Justin Mc Carthy´e göre de 321.656´dır. (7)

            Savaş öncesinde Kars´ın Rusların 1917 Rus ihtilali sonrasında Kars´taki Ermenilerin çoğunun Osmanlı ordusunun önü sıra kaçarak Güney Kafkasya´ya göç ettiğine değinilmektedir.(8)                 

            1897 yılında ise Kars´ta 72.967 Ermeni bulunduğunu (9) söyleyen  Justin Mc Carthy´in verdiği bilgiler ışığında; 1915 Yılındaki Türk ordusunun karşı taarruzu ile Van, Bitlis ve Muş yörelerindeki en az 300.000 Ermeni´nin kendi iradeleriyle bölgeyi  terk ettikleri ifade edilmektedir.  

            Ruslara karşı girişilen bu saldırı sırasında Van, Bitlis ve Muş´taki diğer Ermenilerin de kaygılanarak bu göçe katıldıkları ifade dilmektedir. Rusların teşviki ve bölgeden gelen Ermenilerin yaydıkları korku propagandası ile göçe katılan Ermenilerin boyutu oldukça fazlalaşmaktadır.

            Ermeni tehcirine yönelik kayıtlara baktığımızda 1915 yılında çıkan bir kanun hükmündeki kararname ile Ermenileri göç ettiren hükümet, 3 yıl kadar sonra, yani 1918´in sonlarına doğru çıkarılan bir ?Geri Dönüş Kararnamesi? ile de, tehcire tabi tutulan Ermenilerin eski yerleşim yerlerine dönmelerine izin vererek, eski yerleşim yerlerine dönmeyen Ermenilerin kendi istekleriyle Anadolu´yu terk etmiş sayılacakları   kanısına da varmıştır. 

            Bununla birlikte?      

            1. Dünya Savaşı´ndan sonra Anadolu sınırları dışında kalanların hükümetin kanalıyla Türk vatandaşlığından çıkarılmadıklarını söyleyen hükümet, bunların, itilaf devletlerinin dayattıkları sınır değişiklikleri ile birlikte sınırlarımızın dışında kalmasıyla, tıpkı Suriye ve Irak´ta bulunan Türk ve Türkmenlerle, daha önce Osmanlı´dan zorla koparılan Balkan ülkelerinde kalan Türkler gibi, vatandaşlıklarını yitiren insanlar olduklarını söylemektedir.

YAZARLAR

  • Salı 15.1 ° / 9.5 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Çarşamba 19.1 ° / 9.6 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • Perşembe 16.4 ° / 10 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • BIST 100

    8828,70%-0,62
  • DOLAR

    32,29% 0,55
  • EURO

    35,19% 0,29
  • GRAM ALTIN

    2238,56% 0,53
  • Ç. ALTIN

    3895,90% 0,00