Gerçeklik diyorduk ya, noktayı henüz koymamışız demek ki…
“Sona kalan doına kalır” gibi değerlendirmemek gerekir Friedrich Schiller’in oldukça benimsenen o sözünü:
“Sanat, özgürlük tarafından emzirildikçe büyür”
Sanat ve hayat konusuna gelince…
“Sanat eserleri, bir uygarlığı sonraki kuşaklara aktaran anlatan tanıklardır” diniriken ilk sözü E.G.Benite alır. Benite’nin ardından, “Sanatlar yeryüzünün tuzudur, tuz yemeklere neyse, sanat da teknik için odur”-Wolfgamg Van Goethe
Görüldüğü üzere, Goethe, sanat hayatın tuzudur derken, Tolstoy, sanat/insan-sanat/toplum arasında işlevsellik yargısıyla Tolstoy, yine gerçeği işaret eden yazarlar arasındadır. Burda tabii düşünmek, duyarlılığa kapı açan, duyarlılık sorunluluğu doğurması gereken boyutuyla dikkat çeken bir gereksinim gibi karşımıza çıkarken; “Sanatta tüm ortaklıklar zararlıdır”-diyen John Heinrich Fussli’ye dikkat çekmek gerekir.
“Sanat, düşünebilen, gerçeği görebilen, toplumu anlayabilen insanların işidir”-Lev Tolstoy
“Bir ülkede akıl ve sanattan çok maddi servete kıymet verilirse bilinmelidir ki orada keseler şişmiş, kafalar boşalmıştır” diyen Büyük Frederich’in tehlikeyi haber veren önemli sözüne kulak vermek gerekir.
Yine Tolstoy’un:”Sanat ancak belli bir sınıf için değil, büyük kitleler için için yarar sağladığı zaman sözü edilebilir bir değere ulaşır” diyen Tolstoy’un o ünlü sözünü irdelediğimizde sanatta akımları zorlayan yarar/zevk kutuplarını işaret eden bir sonuç da karşımıza çıkar.
Sanatın insancıl/duyarlılık değinili izler taşıyan bir nitelik kazanmasını vurgulayarak; ”Sanat, davranışımızı, karekterimizi, adalet ve sempati hislerimizi rafine etmeli, kendi kendimizi tanımamızın, kendi kendimizi kontrol etmemizin, diğerleri için beslediğimiz saygı hislerimizin ve hareketlerimizin yücelmesine hizmet hizmet etmeli, bizi adiliğe, zulme, adaletsizliğe ve bayalığa tahammül etmeyecek şekilde geliştirmelidir” diyen Bernard Shaw’ın yanı sıra; “Bir an gelir verimli olabileceğiniz zamanın on yıldan daha fazla olmadığını anlarsınız, gelecek gecenin yükümlülüğünü omuzlarında hisseder ve dünyayı sanatın onda birine sığdırmak istersiniz” diyen Frederic Amiel.
