Cumali KARATAŞ


Ressam Zehra Şahiner mozaik resim özgünlüğüyle Röportaj


/resimler/2015-11/17/1042157480296.jpg

Ressam Zehra Şahiner mozaik resim özgünlüğüyle Adana´da ilgi gören ve farklı bir konum edinen bir ressam olarak yer alırken; kendisine ait olan Ekin Sanatevi´ndeki atölyesinde yürüttüğü mozaik resim çalışmalarıyla öğrenciler de yetiştirmektedir.

Cumali Karataş

 

            ***Sayın Zehra Şahiner, tarihsel derinliği bir yana koyduğumuzda özellikle Adana´da resim anlamında ilginç bir alandasınız?.. Fakat bunun öncesi var; resimden mozaiğe de geçseniz bir yol ayrımı olarak, yolun başı olarak, resme nasıl ve ne zaman başladığınızı sormak isterim görüşmemize başlarken?..

---Aileden gelen bir genetik ve yetenek özelliği olduğunu söyleyebilirim. Ailede resimle uğraşan dört kişiydik? En büyüğümüz Ülvi, onun küçüğü Hüseyin ve şimdi 9 Eylül Üniversitesi´nde resim ve grafik dalında öğretim görevlisi olan Mahmut Durmuş abilerimin katkısı ve etkisi olduğunu söyleyebilirim. Aslında başlangıçta çok istekli olduğum söylenemezdi. Fakat aile ortamındaki koşullar ve etkilemeler bir anlamda oraya sürükledi. Şöyle ki? Üniversitenin İşletme bölümünü kazanmıştım, babam göndermedi. Benim bir büyüğüm olan Mahmut abim askerden dönünce, ertesi yıl onunla birlikte yeniden sınava girdim. Üniversite sınavından sonra en büyüğümüz olan Ülvi abimin ısrar ve teşviki üzerine bir aylık resim kursu alarak yetenek sınavına başvurduk. İkimiz de iyi derece ile 9 Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Bölümü´nü kazandık. Dışarıdayken aynı şeyi düşünmüyordum ama resim bölümüne girince iyi ki girmişim diye düşünmeye başladım. Bu şekilde resme başlamış oldum.

***Ailede resim baş köşede? Taa o yıllarda; dört ressam kardeş; öğretmen de oluyorlar aynı zamanda. Resim sevgisinden, yetenek ve genetik özellikten öte sanat, kültür, eğitim ve resim adına bulunmaz nimet gibi bir şey?  

--- Sınıf öğretmeni olan Ülvi abim ile edebiyat öğretmeni olan Hüseyin abim de  ressam. Mahmut abim ise halen 9 Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Bölümü´nde öğretim üyesi olarak görevini sürdürmekte halen. Yurt dışına kadar açtığı sergiler ve girdiği yarışmalarda kazandığı dereceler var. Ben de mozaik resme yöneldim. Burda şunu da belirtmek isterim ki, herhangi bir akademik eğitim görmeseler de, Ulvi ve Hüseyin ağabeylerim de çok yetenekli ressamlardı. Örneğin? Ulvi abim öğretmen okulunda iken tanınmış ressam Zahit Büyükişleyen özellikle eve kadar gelerek:?Sen bu oğlanı güzel sanatlara gönder diye babama ısrar etmişti. Babam da:?Daha okutacağım çok çocuk var, öğretmen olsun.? demişti. 

*** Abiniz Mahmut ağabeyinizle birlikte akademik olarak resme yöneldiniz sonuçta? Mozaik resmin öncesinde ve de resim öğretmeni olarak görev aldığınız yurdun çeşitli yerlerinde öğrencilerinizin resim sevgisi ve yeteneğini geliştirmenin dışında, resim sanatı adına neler yaptınız?.. 

---Yağlı boya tablolar, akrilik çalışmaları yaptım. Değişik yerlerde ve kentlerde öğretmen ve öğrenci grupları olarak duvar resimleri yaptık. Örneğin; Bandırma Belediyesi´nin davetlisi  bir grup olarak gittiğimizde caddelerde duvar resimleri yaptık. İzmir´de Sersa Seramik Atölyesi´nde Tüzün Bey ile birlikte çalıştım. Adana´da Seyhan Belediyesi atölyesinde seramik ve cam fizyon çalışması yaptım. Ankara´da Ulucanlar Cezaevi´nin resrorasyonunda, sanat sokağında Mustafa Beyder´den camboncuk yapım kursu aldım. Ve üç yıl önce de Ekin Sanatevi´nde mozaik resim çalışmalarına yöneldim.          

***Resmi çok yönlü geliştirmeye çalışan bir akademisyen olarak mozaik resmin neresinde ve ne zaman sanatsal yaşamınıza girdi ve neden mozaik?

---Adana´da mozaik olarak bir eksiklik olduğunu gördüm. Geleneksel sanatlarımızdan olan mozaik resmi Adana´da geliştirip yaygınlaştırmayı düşündüm. Bu geleneksel sanatı günlük yaşantımızda yeniden görünür hale getirebilmeye çalışıyorum. Bu nedenle atölyemde mozaik sanatına ağırlık vermeye başladım? Bunun için Halk Eğiitm Merkezi bünyesinde olmakla birlikte özel olarak mozaik resim kursları da vermeye başladım. Açtığımız mozaik resim sergileri de oldukça ilgi gördü.  

***Adana´da mozaik resme yönelmenizin bir esin kaynağı olabilir mi?...

--- Tarihsel uygarlıklar esin kaynağım oldu. Özellikle Çukurova bölgesinde Adana´dan G.Antep´e kadar uzanan yöredeki değişik uygarlık kalıntılarının mimari, peyzaj ve kentsel anlamda Adana´da günlük yaşamımızın içerisinde olmasını sağlamanın, kentimizde tarihsel ve uygarlık esintili nefes alınabilecek yerler oluşturarak güzel bir görünüm kazandırabileceğini ve değer katacağını düşündüm?

***Güzel bir düşünce? Misis, Ceyhan ve G.Antep Zeugma bölgesi örneği mozaik resim sanatının günümüze taşınması yeni yeni tarihine uyanan Adana´mız için oldukça güzel, estetik bir sanatsal-kültürel duruş sergileyecektir. Örneğin? Kimliğini arayan Tepebağ´da, tarihle güzelleşen taş işçilikli Yağcamii, Büyüksaat, Taşköprü ile Sarıyakup mahallerindeki ahşap evli kent mimarisinin yanı sıra; Adana´nın park ve bahçelerdeki peyzaj görselliği ve cadde duvar resimleri olarak oldukça estetiksel bir örtüşme sağlayacağı düşünülebilir. Ayrıca bu tarih-sanat-uygarlık sentezinin sanatsal, kültürel ve turistik bir uygarlık çağrışımı yapacağından da kuşku yoktur. Zaten bu tarihteki uygarlıklarda da, günümüze kadar gelen bir örnek olarak da denenmiştir.

---O dönemlerde sanatla daha iç içe olarak yapılan nefes alınabilecek yerler yaratılmıştır... Bundaki amacım da, mozaik resim sanatının günlük yaşamımızda öyle yerler yaratabilmek ve görsel hale getirilmesine çalışmaktır. Park ve bahçelerdeki peyzaj mimariden, binaların iç ve dış cephelerine, köprü, altgeçit, üst geçit, cadde duvarlarını daha estetik bir görsellik kazandırmak istiyorum. Bu tür çalışmalar için bir grup oluşturdum. Bunu Adana´daki belediyelerle görüşerek hayata geçirmek istiyorum.  

***Uzun yıllar önce Ceyhan´da açık hava müzesi haline getirilen çanak çömlek bahçesi bir evi ziyaret etmiştik. Aynı zamanda görevli de olan ev sahibesi kadın yerdeki havuza bir kova su döktüğünde o albenili renklerdeki mozaik resim bütün canlılığıyla parlamaya başlamıştı. Aynı zamanda, köyümüzün yanı başında olan Misis Mozaik Müzesi ile sizin de değindiğiniz Zeugma Mozaik Müzesi gibi yöresel örnekler, mozaik sanatının zengin olduğu bu tarih ve uygarlıklara açılan bir noktası olsa gerek?...

---Mozaik; küçük, birbirinden farklı birçok materyallerin bir araya getirilerek yapılan bir resim sanatıdır. M.Ö. 5.000 yıllarından önce ilk Sümerler´de ev duvarlarında çimentoya gömülerek yapılmış çömlek parçaları ile görülür. Daha sonra, en güzel örneklere Roma ve Bizans döneminde rastlanır. Roma dönemindeki eserleri Gaziantep´deki Zeugma Müzesi´nde görebiliriz. Bunlar şehir kaldırımlarında ve tavanlarda yapılan örneklerdir. Bizans dönemindeki eserler ise Ayasofya Müzesi´nde, daha çok kiliselerdeki duvar ve tavan örnekleridir. İslamiyetle birlikte matematik bezeme sanatı dediğimiz, birbirini tekrar eden geometrik desenler olarak Selçuklu dönemi eserleri camilerde, eski yapılarda görebiliriz. Ülkemiz de mozaik sanatı açısından çok zengindir. Bizans ve Roma uygarlıklarının yaşandığı her yerde bu sanatı görebiliriz. Gaziantep, Antakya, Ş.Urfa, Karabük, İstanbul gibi birçok yerleşim yerlerinde de örnekleri vardır. Bir kısmı da ekonomik nedenlerden dolayı henüz ortaya çıkarılamamıştır.    

***Mozaik resim sanatında kullanılan malzemeler nelerdir? Yapımı hakkında neler diyeceksiniz?

---Mozaik sanatında kullanılan malzeme çok geniş bir yelpazedir. Her türlü malzemenin kullanılma olanağı vardır. Sınırsız bir tasarım olanağı sunar. Bunlar; doğal taş, seramik, cam metal, çakıl taşı, boncuk, kuru baklagiller, kumaş, deri vs. gibi kişinin yaratıcılığına kalan çeşitli şeylerdir. Tabloları mdf olan obje üzerine desenlerini çizerek yapmaktayız. Eğer evde, iç ve dış cephede kullanılacaksa, file üzerine çalışmalar yapılmakta, daha sonra istenilen yere monte ve montajı yapılabilmektedir. Mozaik sanatı peyzaj mimarisinde de çok yaygınlaşmaktadır. Aydınlatmalarda şeffaf cam kullanmaktayız. Antibakteriyal slikon kullanmaktayız. Ertesi gün de derz dolgusu yapılmaktadır.

***Ortaya çıkan sanatsal sonuç için katlanmaya değer olmalı?                    

---Mozaik resim sanatı çok sabır ve emek isteyen bir uğraştır. Yapılan işe ve büyüklüğüne göre bir ay veya daha fazla sürebilmektedir. Ama sonunda çok güzel işler çıkıyor. Bu da çalışmayı yapan kişiyi rehabilite ediyor. Günümüzde günlük hayatın stresinden soluk alabilmek adına herkesin bir hobisi olması gerekiyor.

***Bu malzemeleri temin etmek kolay oluyor mu? Resme göre sanat anlamında sonuca gitmek ise daha mı zor oluyor? 

---Çalışmalarımızda malzeme temini kişinin olanaklarına göre değişiklik göstermektedir.  Bununla birlikte; resim ve diğer sanat dallarına göre daha sıkıntılı, emek, sabır ve zaman isteyen bir alan. Bu da resim, tablo çalışması ama sert bir malzemeye şekil veriyor, şekillendiriyorsunuz. Renk olarak da bulmak sıkıntılı sonra. Cam gibi bazı malzemeyi dışarıdan temin edildiği için pahalı ve temini zor oluyor. Doğal taş ve mermerde de aynı sıkıntı var. Yapılan işin büyüklük kesimi ve işleyişine göre de aylarca sürebilir.

***Tarihsel sürekliliğe eklenen bir sanat damarı olarak, Adana´da mozaik sanatının sizinle bir ilk olma özelliği taşıdığını biliyorum? Peki diğer kentlerde, ülkemizde, dünyada nasıl durum?

 --- Avrupa´da peyzaj, iç mimari, dış cephe süslemeleri olarak ve objeler üstünde kullanıldığını biliyorum. Bizde çok yaygın değil ama Adana dışındaki diğer kentlerde de çalışmalar var? İstanbul´da, İzmir´de, Hatay´da mozaik çalışmaları yapıldığını biliyorum.

***Mozaiğe başlayınca resmi bıraktınız mı?

---Yapılan iş aynı, malzeme değişti sadece. 

***Adana´da mozaik resim konusunda bir şey demiyorum, bunu sadece tarihe havale ediyorum ama resim konusunda ne diyeceksiniz; nasıl buluyorsunuz Adana´da resmi?

---Adana´da resme ilgi fazla yok. Özel galeri eksikliği var. Güzel ve farklı çalışmalar yapanlar var ama göz önünde fazla gözükmüyor. Resim sanatı açısından Adana, büyükşehirler arasında biraz yetersiz gözüküyor. 

*** Resimde nasıl bir yerdeyiz?.. Resmin iyi para etmesi kafaları karıştırıyor gibi biraz sanki?...  

---Resim sanatı dönemine göre farklılıklar gösteren bir sanat dalıdır. Resmin iyi paraya satılması gelişimi konusun da temel bir ölçüt değildir. Resim, eğitim-donanım yönünden alıcısına göre de değişir aynı zamanda? Resmi yapanın yetenek ve eğitimi ile resim alıcısının eğitim ve donanımı aynı nokta buluşması, resme değer kazandıran önemli bir etkendir bana göre.  

***Genelde sanat ve ticaret bir yanılsamadır sonuçta ama sizin gibi kurs vererek, resim sevgisini terapisel bir hobi düzeyinde pratiğe dönüştüren ressam arkadaşlarımızın, yerine göre getiriye de endekslenebilecek bir insancıl ve toplumsal katkı yaptığı da yadsınamayacak bir gerçek? Lafı çok uzatmadan şunu sormak istiyorum: Resim gibi pahalı bir sanat dalıyla ilgilenen kursiyer ve öğrencileriniz ekonomik anlamda bir getiri elde edebiliyorlar mı?..

---Halk Eğitim Müdürlüğü´nün de desteğiyle olmakla birlikte, özel öğrencilerime  verdiğim kurslar sonucunda kentlerde cadde duvar resimleri, park-bahçe peyzaj çalışmaları ve  köprü, alt ve üst geçit gibi kentlerdeki önemli projeleri gerçekleştirebilecek bir mozaik resim ekibi oluşturdum. Bu tür büyük projeleri gerçekleştirdiğimizde elbette ki onlar da ekonomik anlamda bir kazanç sağlayabileceklerdir. Bunun dışında? Yaptıkları mozaik resimlerin kendi olanaklarıyla satışını gerçekleştirebilirler de.

***O halde yolunuz açık olsun diyoruz? Burdan, başta sanatsever Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediye başkanlarımıza sesleniyoruz? Adana´nın uyanan tarihine antik bir uygarlık sanatsallığı katarak örtüşen bir estetik boyut kazandırabiliriz derken; resmin bir yetenek olup olmadığını da size de sormak istiyorum?

---Evet bir yetenektir? Yetenekli olan ve daha önce resim kursu alan öğrencilerim daha başarılı oluyorlar. Yetenekli olanlar daha kısa zamanda yapıyor, geliştiriyor. Diğerleri de öğrenerek yapıyorlar.

***Resmin dışında herhangi bir sanat dalına ilgi duydunuz mu?

---Lise dönemimde şiir yazıyor, yarışmalara katılıyordum.           Lisedeki edebiyat öğretmenim ?  Gündeş yarışmalara gönderiyordu. Hatta bir şiir yarışmasından ödül olarak, Gölbaşı´nda bir arsa da kazanmıştım. Babam:?Kızım dağ başı orası?? diyerek gidip tapusunu üstüne almamıştı. Sonraları çok gelişti oralar. Hatta Emel Sayın´ın da villası olduğu söylendi. 

***Resim konusunda kimlerden yararlandınız?

---Atatürk Ortaokulu´nda iken resim öğretmenim olan Emrah Yıldırım çok ilgilenmişti. Ondan resim konusunda etkilendim. Ama resim öğretmeni olacağım aklımda yokken, anlattığım gibi, Ulvi ağabeyimin ısrarla yönlendirmesi, teşvik etmesi resim öğretmeni olmama yol açtı.

*** Beğendiğiniz ressamlar kimlerdir?

--- Modligani,Cezan, Ogen, Gaugen ve Zahit Büyükişleyen.      

*** Son olarak söylemek istediğiniz bir şey var mı?

---Ekin Sanat Atölyesi olarak herkese kapımız açıktır. Herkesin sanata yöneleceği ve nefes alacağı bir hobi alanı olsun diyorum.          

YAZARLAR

  • Salı 15.1 ° / 9.5 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Çarşamba 19.1 ° / 9.6 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • Perşembe 16.4 ° / 10 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • BIST 100

    8828,70%-0,62
  • DOLAR

    32,29% 0,55
  • EURO

    35,19% 0,29
  • GRAM ALTIN

    2238,56% 0,53
  • Ç. ALTIN

    3895,90% 0,00