Prof. Dr. İbrahim ORTAŞ, Çukurova üniversitesi öğretim üyesi,
iortas@cu.edu.tr, https://www.facebook.com/iortas, Tweeter; İbrahim ORTAŞ ?@iortas
Ural Dinç Türkiye Topraklarını Etüt ve Haritalama Çalışmalarına Bilimse Yönetmleri Kullanmayı Kazandırdı
Hocam Prof. Dr. Ural Dinç´i lisans öğrenimim sırasında aldığım derslerdeki konuya hâkimiyeti, ciddiyeti, işine bağlılığı ile tanımıştım. Toprak haritalama ve uzaktan algılama konusunda Türkiye´nin öncü ismiydi. Belki de Türkiye´de ilk defa uydu verilerini pratikte toprak haritalarının oluşturmasında kullanan kişidir. Çukurova toprakları, Türkiye´deki Devlet Üretme çiftlikleri, Güney Anadolu Projesi (Harran Ovası) ve Kuzey Türk Cumhuriyeti topraklarının özelliklerinin belirlenmesi ve haritalanması çalışmaları gibi büyük projelerin yürütücülükleri yapmıştı.
1985 yılında üniversiteyi başarı ile bitirmiş ve Ziraat Mühendisi özgüveni ile köyüme gittiğimde ilk defa köylüler bana öğrencilik gözü dışından mühendis olarak karşılamışlardı. ?Ardından da mühendis bey nereden çalışıyorsunuz?? sorusunu sormuşlardı.
1985 yılında bölümüz tarafından GAP projelerinin temel araştırması olan toprak etütleri ve haritalama projesini almışlar ve çalışmalar o yaz başlayacaktı. Bölüm hocalarımız bölgeye bir ziyaret yapmıştı. Mezuniyet balosuna geldiğimde en çok iletişim içinde olduğumuz Prof. Dr. Aytekin Berkman hocam ile karşılaştım. Aytekin hocam, bana o dönemki adı Şanlıurfa Köy Hizmetleri Enstitüsü olan kurumda geçici kadroda Ziraat Mühendisine ihtiyaç duyulduğunu ve bu arada projede de yarımcı olmama söyledi. Projenin yöneticisi olarak ?Hemen Ural Bey ile görüşelim ve sen Şanlıurfa´ya hazırlan?. Ural Bey ile görüştüğümüzde de çok memnun olmuş ve iki gün sonra hazırlanmam gerektiğini belirtmişti.
İlk defa Gaziantep´in ötesine geçmenin ve işe başlamanın heyecanı ile yola çıktık. ?Eti sizin kemiği benim? diye dönemin Enstitü Müdürü Hamdi Karatay´a teslim edildim. 1985 yılında susuz Urfa´nın her tarafından toz duman kalkan sıcak bir yaz döneminde bölgeyi tanıma ve ilk hayat tecrübemi kazanma fırsatı buldum. Ural Bey, Prof. Dr. Suat Şenol ve Prof. Dr. Mustafa Sarı hocalarım aralıklarla etüt yapmaya geliyor ve kaldığım misafirhanede birlikte kalıyorduk. Her defasında da hocalarımızla gelen yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin bir kısmı, koşullara dayanamadıkları için ya hastalanıyor ya da erken pes ediyorlardı
Çok iyi bir organizatördü
Son derece disiplinli ve ekibin nasıl organize olması gerektiğini ilk defa hocamızın arazi çalışmalarında öğrenmiştik. Nereye gideceğimizi, önceden planlar ve ne kadar sürede planladığımız çalışmayı bitirebileceğimizi bilirdik. Ekip sorumluları olarak etüt etiğimiz alanın artık harita okuma ile tanıyabiliyorduk. Ural Bey akşamdan ne yapılması gerektiğini hatırlatır, sabah ekenden kontrolünü yapar ve ondan sonra araziye çıkardı. Son derece atletik, yaşam ve enerji dolu yapısı ile hepimize çalışkanlık örneği oluyordu.
Uzay Bilimlerini Türkiye Tarımında İlk Kullanan Araştırıcılardandı
Türkiye´de bilimsel anlamda ilk defa hava fotoğrafları ve uzaktan algılama teknikleri ile Türkiye Tarım İşletmelerinin (TİGEM) toprak etütlerini bölüm olarak yaptık. O etütlere katılmak bugünden geriye bakınca toprak bilimcileri olarak bir ayrıcalıktı. Bu şekilde ülkemizin birçok bölgesini ve topraklarını tanıma fırsatına kavuştuk. Ankara, Tekirdağ ve Ege Üniversitelerinden hocalarımız da bu tekniği öğrenmek için bize katılırlardı. Arazide artık haritaları okuyor, aldığımız toprak örneklerini basit el testleri ile belirliyor ve sınıflama yapacak noktasına geliyorduk. O etütlerde dikkatimi bir şey çekmiştir. Ural Bey arazide ilerlerken karşımıza çıkacak arazi tipi ve jeomorfolojisi hemen biliyor ve açtığımız toprak profillerinden eli ile koymuş gibi çok önceden görme yeteneğine sahip olduğunu hissediyorduk.
Türkiye´de Uzaktan Algılamayı İlk Defa Çukurova Üniversitesi Kullandı
İlk defa 1987 yılında Ülkemizde uzaktan algılama yaz okulunu yönetmişti. Ben de o kurslara katılmıştım. O zaman hiçbir üniversitemizde uzaktan algılama konusu başka bir üniversite ve kurum tarafından konuşulmazdı.
Türkiye Toprak İlmi Derneğinin toplantılarında Çukurova grubu olarak ağırlıklı olarak katılır ve sunularda, tartışmalarda bölümüzün bilimsel yönden etkisi hemen belli olurdu. Bu bağlamda bölümümüzün Türkiye çapındaki bilinen başarısının arkasında Ural Hocamızın ve toprak etütleri ve uzaktan algılama çalışmalarının çok ciddi bir payı bulunmaktaydı.
Bu çalışmalarından olayı Ziraat Mühendisleri Odası tarafında 2014 yılında hizmet ödülü ile ödüllendirilmişti.
Üniversiteye Sosyal Gelenekler Ural Dinç İle Başladı
Prof. Dr. Ural Dinç, üniversitemizin ilk doktora yüksekokul müdürü ve Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğünü yapmıştı. Enstitü Müdürü olarak doktora yemin törenlerini başlatan ve doktora sonrası verilen kokteyllerde üniversitenin kaynaşmasını sağlayan geleneği başlatmıştı. Şimdilerde kaybolan bu gelenek üniversite akademik personelinin yöneticiler ile buluştuğu en yaygın mekânlardı. Herkesin yöneticilere sorunlarını ilettiği ve fikir alış verişinin yapıldığı ortamlardı. Akademik atmosferin uygun olduğu o dönemlerde Çukurova Üniversitesi Türkiye´nin en önemli ilk 5 üniversitesi arasında yer alıyordu.
Üniversitede yapılan rektörlük eğilim yoklamasına katılmış, sonuçlara saygı göstermiş, eğilim yoklaması sonrası işinin başına geçmiş, çalışmalarına ara vermeden sürdürmüştür.
Ural Bey bugün birçok üniversitemizde toprak etüdü ve haritalama çalışması yapan çoğu akademisyenin doktora bası olarak ülkemiz yetişmiş insan gücüne katkıda sunmuştur. Asistanlık yaptığım dönemlerdeki arkadaşlarımız bilirler, her konuda biler ile ilgilenir. Giyimimiz dahi hepimizin akademik dünyada nasıl davranmamız gerektiği konusunda önerilerde bulunurdu.
Bakmak ve Görmek Bilimde Temel İlkedir
Başarılı bir bilimsel çalışma yapmanın birçok faktörü var ancak benim için önemli olanlardan biri de incelme ve sezgidir. Bu bağlamda başarıyı hep ?bakmak ve görmek? yeteneğine bağlı olduğunu düşünürüm.
Bakma ve görme yeteneğinin kazanılması akademik dünyada çok önemlidir. Çukurova Üniversitesinde öğrenci olmayı o dönem için büyük bir şans olarak gördüm. Eskiden beri baktığımız şeyi anlama konusundaki yeteneğimizi nasıl kazanırız diye hep düşünür dururken Ural hocanın arazideki kavrayışı dikkatimi çektiği için hocamızdan bu konuda bir seminer vermesini rica etmiştim.
Ural hocadan konunun ve birikimlerinin önemini, bize arazide gördüğü arazi varlığından nasıl bir toprak beklediğimizi ve işin sırrını anlatmasını istediğimde çok memnun olmuştu. Emeklilikten sonra bölümümüzde verdiği son semineri ?bakmak ve görmekti?.
Hocamın seminerden sonra benden çalıştığım konularla makalelerin yanı sıra aynı zamanda kitap yazmamı da istemişti. Ne yazık ki sözümü yerine getiremedim. Halen kendi çalışma konularım ile ilgili ders kitabı yazamadım.
Üniversitemizin Niteliği Yüksek Bilim İnsanları İle Başarılı Çalışmalara İmza Atmıştır
Güçlü Uzun yıllar toprak bilimine katkıda bulunmuş bir bilimci için, toprağı bol olsun, Allah rahmet eylesin.
Bu yazıyı yazarken iki üzüntü içindeyim. Biri ölüme, bir yakınımızı, hocamızı kayba ilişkin. İkincisi ise hepimizin de sorumluluğu olan bilim, araştırma, sorgulama mantığının giderek kaybolmasınadır.
Teknik ilerliyor ama üniversitelerimizin önceki kuşaklardan da daha geriye giden kaygı verici kaymalar yaşadığı kanaati taşıyorum. Umarım, yeniden üniversite ve bilim düşüncesini yukarıya çekebiliriz de kaybettiğimiz hocalarımıza layık oluruz. Gelecek kuşaklara da vicdan borcumuzu az da olsa karşılayabiliriz.
