Ülkeler, yakın zamana kadar, bir diğerine ya da hasım olarak gördüğü ülkelere gözdağı vermek, caydırıcılık sağlamak maksadıyla, silahlı kuvvetlerinin düzenlediği büyük çaplı, farklı birliklerinin katılımıyla yaptıkları tatbikatları kullanırdı. Tatbikatlar, küçük birliklerin eğitimlerinden başlar, ordu seviyesinde temsil edilen unsurlara kadar genişletilerek, ülkenin silahlı kuvvetlerinin, komuta kontrol etkinliği ile koordineli ve eş zamanlı harekât yetenekleri sergilenerek, düşman kabul edilenin, bir eyleme başlamadan önce detaylarıyla düşünmesi sağlanırdı. Üstelik bu yöntem, Afrika ülkeleri veya diğer coğrafyalarda bulunan ve dikta rejimleriyle yönetilen, Üçüncü Dünya Ülkesi olarak nitelenenlerde, aşırılıklarla çok da dikkate alınmasa da özellikle Doğu Bloğuna liderlik eden Sovyetler Birliği ve Çin gibi küresel dengelere oynayanlar ile dengesiz kabul edilebilecek Kuzey Kore gibi ülkelerin düzenlediği tatbikatlar, dikkatle takip edilirdi.
Yapılan tatbikatlarda, silahlı kuvvetlere yeni katılan silah, araç ve gereç de etkin kullanılarak, ordunun imkân ve kabiliyetleri en üst seviyede sergilenirdi. Ancak, savaşlarda zorunlu olarak değişen konseptte, bu tatbikatların, sadece düzenli ordulara karşı yapılabilecek klasik savaş düzenlerine etki edebileceği görülerek, özellikle silah mühimmat durumu yeterli olmayan ve birliklerini takviye ederek, savaşı uzun süre yürütebilecek insan kaynağına sahip olmayan ülkeler, topluluklar ve hatta örgütsel yapılanmalar, vekâlet savaşlarına ve asimetrik savaş tekniklerine yönlendi. Döneminin süper gücü Sovyetler Birliğinin muhteşem Silahlı kuvvetleri, ABD destekli ama yerel halktan oluşan örgütlenme karşısında, Afganistan´da pes etti. Balkanlarda yaşanan kaos, bölgenin yeniden şekillenmesini sağladı ki Yugoslavya Silahlı Kuvvetleri, önemli bir bölgesel güçtü.
Özellikle Ortadoğu´da, Birinci Dünya Savaşından bu yana kurulamayan dengelerde devam eden mücadele süreçlerinde, vekâlet savaşlarıyla yürütülen ve asimetrik savaşın akla gelen tüm yöntemlerinin denendiği kaotik ortamda, bölgesel silahlı kuvvetlerin yaptığı ya da yapacağı tatbikatlar, bölgede etkin olan küresel güç odaklarınca çok da dikkate alınmıyor. Bir zamanlar Saddam da muhteşem görünümlü tatbikatlarla gündeme gelirdi. Ancak, yapanca uygun zaman olduğu değerlendirilerek, bir anda gerçekleştirilen kapsamlı operasyonların başarısı, caydırıcılık etkisini gösteren yeni bir teknik olarak, bölgede Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından başarıyla uygulanıyor.
TSK, Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı Harekâtları ile bölgesel dengelerde bu etkiyi yaratmış görülüyor. TSK´nın, şimdi de Pençe adını verdiği harekâtla, Kuzey Irak´ın Hakurk bölgesinde başlattığı operasyonda, birkaç komando tugayını, uçarbirlik harekâtıyla ve gece şartlarında, istihbarat destekli tespit edilen koordinatlara hatasız indirmesi, bu harekâtı topçu atışları ve hava harekâtlarıyla, üstelik havada yakıt ikmaliyle desteklemesi; harekâtın kapsamı, katılan birliklerin seviyesi ve harekâtın nevi, TSK´nın, günümüzde sadece birkaç küresel gücün yapabileceği bir imkân kabiliyete sahip olduğunu gösteriyor.
Bu harekâtın bu çaplı yapılmasının, devam eden S-400 ve F-35 krizleri ile İdlip süreçlerinde, TSK´nın, kendini yeniden hatırlatması olarak değerlendirilebilir. Aynı zamanda, bu harekâtla, terör örgütüne önemli derecede darbe vurulurken, TSK, bir kez daha, bölgede etkin bir güç olduğunu gösteriyor.
Can UĞURATEŞ
