Ata Alp And


MADENCİLERE ŞİİRDEN BAKIŞ


Madenci şiirleri dendiğinde, dünyanın en büyük şairlerinden olan Fazıl Hüsnü Dağlarca´nın yazdığı (1965):?Bir kömür, bir uzak, bir kara, bir derin/Ellerin yer altında yitmiş kocaman ellerin/Yıllarca çalışırsın gündeliğin on lira/?? dizelerinin geçtiği ?Zonguldak Ağıtı? akla gelebilir. Sonrasında, Ceyhun Atuf Kansu´nun ?Çaylar Kuyusu? adlı şiiri yolumuza dikilebilir: ?Yüz beş işçi indi yer altına bir postada./Kırk sekizi kaldı yer altında bir postada./?/Çeker kucağına Ereğli´den Devrek´ten./Nice uykusuz garipleri bir anda uyutur./Çaylar Kuyusu derler bir derin kuyudur.? ?Karış karış biliriz bu şehri/?/Siyah akar Zonguldak´ın deresi/Yüz karası değil kömür karası/Böyle kazanılır ekmek parası? diyerek ?Deli Kızın Türküsü?nden seslenirken Orhan Veli; ?Bu Şiir Kömür Kokar? adlı şiirinde İlhan Berk:?Öyle insanlar gördüm, ölüm peşlerine düşmeye korkardı/?/Kazmaları kürekleri ve lambalarıyla ya insanlar gibi toprağın üstünde/Ya köstebekler gibi toprağın altındaydılar./?/Bir düdük sesinde bütün şehir ayaktaydı?? eklemesini yapar; ?Yine bir kömür/kütürdedi sobada/kayıp bir madencinin/kalbi rast geldi/atıverdi sıcak odada? dizeleriyle (?Madenci?) Sunay Akın seslenebilir. ?Arkadaşlık? adlı şiirinde ise ?Şiirler söylemek istiyorum size/En tatlı ümitler içinde/İstiyorum ki korkutmasın sizi mezarlık? diyen, İstanbul´da doğup Zonguldak´ta ölen 20.yüzyılın/Eli ayağı bağlı/Zavallı şairi? Muzaffer Tayyip Uslu (1922/1946) ile ?Nostalji? adlı şiirinde:?Bütün işçilerin/Saçak altında uyuduğu bir saatte/Ben mızıka çalarak geçiyorum sokaktan? diyen,  Zonguldak´ta (Devrek) doğup, İstanbul´da ölen  (1920-1942) Rüştü Onur,yazgıları birbirine benzeyen şairler anımsanır ki, Zonguldak´ın kaybı olan her iki şair de çok genç yaşta, veremden ölürler. 

Mehmet Başaran´ın, ?Kanımı Süzer Akşamlar?la noktalayıp, Ekmeğimiz derinde/Burnumda canımın kokusu? dizeleriyle başladığı ?Ağıtlara Yakın Durur Zonguldak? adlı şiirinde; psikolojik gelgitlerin titrek nefesini yansıttığı, ?Kendimden kopar biraz da/Madenden kopardığım her parça? duygusunda gerçekçiliğin yansımasını ?Önümde bir çimdik ışık/Arkamda grizu göçük? dizeleriyle sürdürür.  Şükrü Erbaş, ?Canı Cehnneme adlı şiirinde ?canı cehenneme rahat uyuyanın/kapısını örtenin, perdesini çekenin/?/canı cehenneme başkasının yangınıyla ısınanın/evini ısıtıp yemeğini pişirenin.? umursamazlığını kırgınlıkla yansıtır. ?Zonguldak vurur yüreğim/Zonguldak dertlerim günde beş öğün? diyerek coşkuyu gerçekçiliğe taşıyan ozan Hasan Hüseyin Korkmazgil, ?Karadeniz derler bir kara derya/abanmış üstüne kozlu´da çocukların? adlı dizelerle görselleştirmeye çalıştığı ?Ay Oğul Ay Kemal´ım? adlı şiirinden seslenirken; ekmek kavgası uğruna. maden yörelerinde neredeyse gelenekselleşen tabloyu, ?ağıt mıdır figan mıdır bacalardaki/Zonguldak katarlanır al bayraklı cenazelerim/?/ne bilsin grizuyu grevi sendikayı kemal´ım/ne bilsin yoksul yetim?/sen hep samsun´a mı çıkarsın ay oğul kemal´ım/hele bir de kömürlere/çık hele bir/çık hele bir/kemal´ım!? dizeleriyle, ulusca duyarlılığımızı ve umarsızlığımızı ortaya koyar. Murathan Mungan, ?Tuzaklarla doğar bazı insanlar? sözünü madenciler için söylerken:?düşman ve sırdaş cehennemi/birbirine benzeyen erkeklerin/içlerinde tutuşmayan, yanmayan çiğ kömür? dizesiyle anlam kazandırır ?Kömür? adlı şiirinde. Ahmed Arif, ?Sepetçioğlu´m kömür işçisidir/Mavzer değil, kürek tutar Urfalı Nazif/Mal, haraç-mezattır/Can pazar-pazar? dediği ?Vay Kurban? adlı şiirinde, ?Ölüm bu,/Fıkara ölümü/Geldim geliyorum demez/?/İki mavi, kocaman korku çiçeği,/Açar, derin kuyularda?? dizeleriyle somut konuşur.  

 

YAZARLAR

  • Perşembe 24.1 ° / 11.6 ° Güneşli
  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • BIST 100

    8806,72%-0,01
  • DOLAR

    32,25% 0,26
  • EURO

    35,08% 0,67
  • GRAM ALTIN

    2270,84% 0,79
  • Ç. ALTIN

    3854,72% 0,51