ABD Başkanı Trump´ın, her zaman olduğu gibi sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamayla, Basra Körfezinde, kıyametin eşiğinden dönüldüğü öğrenildi. Dünya, 20 Haziranda, İran Devrim Muhafızlarına ait internet sitesinde yapılan açıklamayla, İran Devrim Muhafızları Ordusu Hava-Uzay Kuvvetleri tarafından, Umman Körfezi bölgesinde, Hürmüzgan Eyaletine bağlı Kuhmubarek kenti sahilinde, ABD´ye ait bir İnsansız Hava Aracının (İHA), vurularak düşürüldüğünü öğrendi. ABD bu haberi doğruladı ancak İHA´nın, uluslararası hava sahasında düşürüldüğünün bilimsel verilerle sabit olduğunu ve bunun bir karşılığı olacağını da gecikmeksizin açıkladı.
Gözler, gerilmiş sinirlerle bölgeye çevrilmişken, Trump, ?İran´ı vuracak mısınız?? sorusuna, ?yakında görürsünüz? diye cevap verdi ve başta bölge olmak üzere, tüm Dünya ülkeleri diken üstünde beklemeye başladı. Bu gelişme üzerine de ABD Ulusal Havacılık Dairesi, Basra Körfezi ile Umman Körfezinin İran kontrolündeki hava sahasında, ABD havacılık firmalarına uçuş yasağı getirdi. Ve Trump, İran´ı vurma emrini verdiğini ancak tüm hazırlıklar yapılmış ve hava taarruzu için düzen alınmışken, harekâtın icrasına on dakika kala, bu emri iptal ettiğini yine sosyal medyadan duyurdu.
Bu iptal kararındaki etkenin ne olduğu tartışılmaya başlanmışken, Trump, bu yönde karar vermesine orantısız kayıpların etken olduğunu duyurmuştu. Yani ABD Başkanı, hayatını kaybedecek yüz elli civarında İran´lı için duygusallaştı ya da böyle bir algıyla, kaçış planı vardı. Ancak Rusya, ABD´yi, İran´a yapabileceği bir harekât konusunda şiddetle uyarmaktan çekinmemişti ve oldukça kararlı görülüyordu. ABD, yapacağı harekâtın etkisiyle oluşan konjonktürde, cepheyi genişletmekten kaçınmış olabilir. Çünkü Pasifik mücadelesi ve Ortadoğu´ya yansımaları giderek gerilimi artırırken, Doğu Akdeniz´deki gerginlik de artan bir ivmeyle devam ediyor.
Aslında İran, cepheyi mümkün olduğunca kendi toprakları dışında oluşturmak ve olabildiğince genişletmek adına, elinden geleni ardına koymamakta kararlı görülüyor. Yemen üzerinden Şii Husilerle vekâlet savaşına katılan İran, buradan yapılan saldırılarla Suudiler üzerinde baskı kurmaya ve kışkırtmaya devam ederken, Dünya petrollerinin ana arteri üzerinde tehditler ve zaman zaman kimliği belirsiz eylemlerle, geniş katılımlı ve kuvvetle muhtemel, şiddetiyle getireceği ekonomik baskıyla, kısa süreli bir sıcak çatışma ardından, önünü görerek yoluna devam etmeyi planlıyor. Çünkü her ne kadar güçlü bir içyapı dinamiği gösterse de rejimin iç karışıklıklara gebe olduğu da bilinen bir gerçek. İran halkı, gelişen Dünyada, bir zamanların modern görünümlü İran yapısını arzularken, İran´da bilimsel alanda oldukça önemli gelişmelere imza atabilecek beyinsel kapasite olduğu da görülüyor. Baskıyla frenlenen halk, her an rejime sıkıntı çıkarabilir. 1979 İran devrimi öncesi, Humeyni önderliğinde ve dış destekli bir kıvılcımla ateşlenen halk, yeniden değişim diyebilecek kapasitede bir dinamik oluşturuyor. İran yönetimi, rejimin devamlılığı, hatta ülkenin bekası adına, hem içeride hem de dışarıda güçlü bir yapıda olduğunu göstermek zorunda hissediyor. Ancak, kafa tutulan güç de bölgede aldığı düzenle, neredeyse sadece kapanın ağzını kapatma konumuna gelmiş bir hazırlık seviyesine ulaştı.
ABD, Doğu Akdeniz´de bulundurduğu deniz gücü ile Irak ve Suriye bölgelerinde bulundurduğu askeri üsler ve asker sayılarıyla, zaten önemli bir vurucu güce sahip. Bunlara ek olarak: Birleşik Arap Emirlikleri´nde, Ez Zafra Hava üssü, 5.000 asker ve 2 deniz üssü; Bahreyn´de, 5. Filo, 7.000 asker ve 40 savaş uçağı (A-10, B-1); Katar´da, El Udeyd Hava Üssü, 11.000 asker ve özel eğitimli komando birlikleri; Kuveyt´te, Ed-Doha hava üssünde 15.000 asker, kara ve hava üsleri ile 36 savaş uçağı (F-117 Stealth, A-10 ve çeşitli bombardıman uçakları); Suudi Arabistan´da, Merkez Karargâhı, 8-10.000 asker, 100 savaş uçağı, Elektronik harp ve tanker uçakları var. Afganistan´da konuşlu özel eğitimli birlikleri de mevcut. Ayrıca, gelişmelerle, istediği yer ve zamanda bölgeye yönlendirdiği uçak gemileri ve bombardıman filolarıyla, ABD, bölgede zaten yerleşik ve neredeyse İran´ı çepeçevre sarmış konumda. Bu askeri konuşlanmayla da birçok bölge ülkesini doğrudan kontrol edebilecek yeterlikte bir askeri güce sahip. Konuşlandığı coğrafyadaki konumu ve Pasifik güçleri ile şu anda İran´a komşu konumundayken, imkân ve kabiliyetleri ile caydırıcılığını sürdürmekte ve hedeflediklerini kabul ettirmekte kararlı bir duruş sergiliyor.
Bundan sonra ne olur ve ABD eliyle Dünya Savaşı boyutlarına varabilecek bir çatışma çıkar mı?
Bölgede namlular hedeflere kilitlenmiş ve parmaklar ateşleme mekanizmaları üzerinde heyecanlı bekleyişle terlerken, bu son hamle gösteriyor ki hesaplar her an değişiyor. Özellikle ülke içinde oldukça sıkıntılı süreçler yaşamış bir Trump, geleceğe yönelik politik ve ticari hesaplarla ülkesini böyle bir savaşa sokmayı esasen düşünmüyor gibi. Ancak, gerginlikle oluşan konjonktür, tüm bölge ülkelerinde oluşan panikle, savunma stratejilerinin geliştirilmesi doğrultusunda girişimlere yol açıyor. Bu girişimlerin başında da doğal olarak mevcut imkânlarla temin edilebilecek silah sistemlerinin alımı geliyor ki ABD´nin, Türkiye ile gerginliğine yol açan F-35/S-400 krizi yanı sıra yine ABD´nin Katar ve Suudi Arabistan ile yaptığı harp silah ve araçları alım-satım antlaşmaları bu konuda önemli bir veri. Yani Trump, ticaretle kazanımda kararlı görülüyor ve imkânlarını bu yöne kanalize etmekle meşgul gibi. Buna rağmen gergin sinirlerin yol açabileceği spontan bir hareket, tabi ki bir anda her şeyi değiştirebilir. Ancak böyle bir gelişmeyle, Pasifikte fırsat kollayanların nasıl bir davranış sergileyecekleri önem kazanıyor. Büyük bir savaşta, 2.Dünya Savaşı süresince yaşanan Pasifik mücadelesinin çok daha üstünde ve çetin çatışmaların olabileceği, mevcut harp potansiyelleri ve gelişmeye devam eden teknolojileriyle Çin ve Kuzey Kore ile İran üzerinden ilişkilerle, yeniden oluşan dengelerde farklı bir yön belirlemeye çalışan Japonya´nın, eski hesaplaşmaları öne çıkararak, ABD için oluşturacağı tehdit, kesinlikle caydırıcılık içeriyor. (Öİ)
