ALİ TAŞ ADN.


Kitaplık ?ÇAVLANLARIN ÇIĞLIĞI?(*)


?Söylem? dergisi ve Özgün Yayıncılık´ın kurucusu, yayın yönetmeni Mehmet Çetinkaya´nın ikinci kitabı ?Çavlanların Çığlığı?? Anımsıyorum, belki bir 15-20 yıl önce, ilk şiir kitabı olan aliterasyon derinlikli ?Aşklar Yaşatır Aydınlığı? isimli şiir kitabı hakkındaki inceleme yazım ?Çalı? dergisinde yayımlanmıştı.

Anadolu´da dergiciliğin, yayıncılığın zorluğu bilinmeyen bir şey değildir? Özellikle niteliği göz ardı etmeyen her dergi ve yayınevinin hakkını vermek gerekir? Çoğunun yaşamı boyu belki bir kitap çıkaramadığı günümüzde, Mehmet Çetinkaya bu konuda üstüne düşeni fazlasını yaptı. ?Söylem? ve ?Özgün Yayıncılık?la sanat tarihine kalan nitelikli çalışmalar bıraktı. O günden bu yana Çetinkaya dergiciliğin, kitapların, şiirlerin ardında dolaşıp durdu. Neyle dolaştığını da gelince, ?yalnızlıklar demeti yüreğim/yine karanfille dolaşır? dizeleri bu konuda herhalde bir ipucu veriyor olmalıdır?

Gözyaşlarım

kurşun yemiş kuşların

gözyaşları gibi

geceyi ıslatırken

yalnızlıklar demeti yüreğim

yine karanfille dolaşır (s.31)

Mehmet Çetinkaya´nın şiirlerindeki ses olarak gelenekselliğe yaslanan dizeleri burda teknik anlamda belki de ikiye ayırmak gerekir?

İlki, uyak bağlamında sona görsellik diken bir sessel bütünleşmedir:

Ah acıların

susuz kalmış serçesi

kanımdan kar al da

sula sızılı yüreğini

uç gelincik kuşağımızda

müziğin yedivereni.?(s.44)

Bu koşutta, ?Yüreğim/geceyle deniz arasında/dalgalanır durur/şarkılar en içli tınısını/gözlerin gibi vurur. (s.45) gibi uyak etkili bir geleneksellikle o temel üstünde yükseldiği noktadan, aliterasyonelliğe rahat geçişler yapar. Yani kısacası, ?Çavlanların Çığlığı´ndan ?Aşklar Yaşatır Aydınlığı arasında? bu bağlamda yer yer şiirsel geçişler olabilir. ??/bunları bil de/yaralarını/yarınların yeşerecek/yangınıyla sar.?(s.21); ??/yitim üstüne/yitimler yaşadı/yakınlarını yitirdikçe/gencecik yaşım?(s.24); ??/ömrümün özü dizelerimin/ özetine dek? dizeleri bu geçiş noktaları olarak örnek verilebilecek dizeler olmasını da yeterli bulmaz, orda durmaz;  şiirinin eski sevdalısına geleneksel göz kırpımlarını sürdürür.

Mehmet Çetinkaya´nın şiiri hareketlidir dersek salt orda bırakmış oluruz? Hareketlidir, günceldir, sosyaldir, eleştireldir, yaşamdan ve yaşamından izler taşır. Gerçekle düş arasında tutunduğu yerde dikkatli ve uyarı tabelaları sık olan şiir poetikasının birikimini yansıtan dizelerdir. Bunlar da, harflerin yönünü verdiği o sözü edilen iç müziğin izini bırakır dizelerdir:

Daraldım

Daraltıldım

Düşler

düşlüğünden düşer oldu da

dayandım dayandıkça davrandım

***

düşüncelerim dizelerden düşmedi? (s.25

?bu gün düşlerimdeki beyaz vuruldu?ğuna rağmen(s.8) ??/aşkla sevgiyle şiirle tutuşturalım/yüzyılı yüzyılları binyılları? (s.64)  direncinin dikildiği şairaneliğini dergicilik ve yayıncılık âşıkaneliğiyle birleştiren Mehmet Çetinkaya ?Söylem? dergisini 140 sayı çıkardı; kurduğu Özgün Yayıncılık´ı 35 sayının üstüne koyduğu ?Çavlanların Çığlığı´yla ?bitmedi?´ diyebileceği yayın noktasına taşırken o hep yazdı.

?İnsanlığın içsel duyumları/karanlığın körkuyularına çekilmeye çalışırken/çekim merkezindeki sevgi/sıcaklığını/görmeyi bilen gözlerde arar oldu (s.62) dizelerindeki anlam bütünlüğünü akıcı bir sıcaklıkta şiire demlendiren Çetinkaya´nın da dergi ve yayın serüvenlerini, Anadolu´da dergicilik/yayıncılık sürdürenlerin zorluklarını; ?Hain kuşatmalar koşar adım/karanlığa kan sağarken/ ihanete replik verenler çoğaldı.//Ağlamak/renkli bir ışık oldu/bugünlerde/gölgesinde/İnsanlar boğulurken/boranların? (s.7) örneği özetleyen dizeleriyle adeta şiire taşıdı.

Adanalıdır, Çukurova´lıdır, Toroslar´ın ardındandır ya Karacaoğlan´dan Dadaloğlu´na gidiş, dönüşleri olsa da coğrafyasına özgü bir seslenişle, ama daha çok çağdaş Dadaloğlu´lukta karar kıldığı algılanır:

Baharın bir yüzü tutsak

sana bakan Çukurova´da

cellat en hızlı kovboylarını

yine topladı Toroslar´da (s.12)

?Çukurova´nın göğsünde/gözler önünde/kurulan tuzaklar/evrensel gelinlik giyip/canlarımızı alarak/gizemini büyüttükçe//Göçmeyen belasıyım gecenin? dizeleri  ?Ömrün Özüne Öğüt?(s.22) gibidir yine öznel direnciyle?Eski ve hüzünlü öykülerden etkilendiğini, geçmişe kayandan zamandan beslendiğini umduğum Çetinkaya´nın şiirinde kan ve gülün yan yana yürüdüğü zamanlamaları kuşanan niyetler olduğu da düşünülebilir?

BİR FİDAN VE CAN

(?)

İmamoğlu arka bahçende kan

Hasan amcam 62´sinde bir fidan

Kefenini al kanlara boyadığın

Bu kaçıncı can Mustafa(s.16)

?Çukurova´nın Brech?i denilen, Ahmet Arif gibi tek şiir kitabı olan, ?Sevi Yansıması? adlı bu şiir kitabıyla da, daha çok tarz ve modern şiir olarak Yaşar Kemal´ın çağdaş şairliği gibi algılanabilecek olduğu düşünülebilecek olan, ?Söylem?e de emeği geçen şair-yazar M. Nuri Ayvalı için yazdığı ?Üstümüzde/hiç istemediğimiz/bir karanlık giz/yükleniyor da yükleniyor/yaşamımızın yangınına? diyen Çetinkaya;  ?İyi ki dili var sezgilerimizin / ışığımız / kuşatılmışlığımızın / kuşatılamayan sözcüleri (s.26-28) şiirinde, şaire özgü bir aydınlığından öte kendi aydınlığına olan şükran duygusunu ?İyi ki Dili Var Sezgilerimizin? adlı şiirinde vurgulamanın yanı sıra; arası açılan bölümlere rağmen, şiirin genel yapısındaki aliterasyonellik alışkanlığının/akışkanlığının lirizmle sağladığı anlam kırılmalarının yanı sıra, şiirinde az görülen bir imgeselliğin soyut görselliğiyle örtüşen şiire katkısı göz ardı edilmez.

 

*(Çavlanların Çığlığı/Şiir/Mehmet Çetinkaya/Ögün Yayıncılık/Ekim 2018/64 sayfa)

YAZARLAR

  • Salı 15.1 ° / 9.5 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Çarşamba 19.1 ° / 9.6 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • Perşembe 16.4 ° / 10 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • BIST 100

    8828,70%-0,62
  • DOLAR

    32,29% 0,55
  • EURO

    35,19% 0,29
  • GRAM ALTIN

    2238,56% 0,53
  • Ç. ALTIN

    3895,90% 0,00