(DEFTER) Büyükelçi Hasan Sevilir AŞAN


KADDAFİ GÖRÜŞMELERİ

‘’Gününe göre Ankara’ya ya samimi selam ve muhabbetlerini gönderir ya da dostça olmayan yüksek dozlu eleştirilere başlardı. Batı eksenli politikalardan uzaklaştığımız ölçüde bizle yakınlaşırdı’’


Trablus Büyükelçiliğindeki görevim sırasında Kaddafi tarafından kabul edilen üst düzey heyetlerimize, dosya sahibi olarak refakat eder, görüşme notlarını tutardım.

***

Muammer Kaddafi Türkiye’yi yakından takip ederdi. Atatürk’e, Türkiye politikalarına müzahir fakat tarihten kaynaklanan itirazlarla, eleştirel bir yaklaşım içindeydi.

Hayranlık, imrenme, kıskançlık bir aradaydı.

Görüşmelerde zaman zaman kantarın topunu kaçırır, dostluğa sığmayan, kabul edilemez söylemlerde bulunurdu.

Amerika, İsrail ve NATO ile ilişkilerimizi sorgular, Batı politikalarına yakınlığımızı eleştirir, Türk Arap ilişkilerinde geçmişte yaşanan olumsuzlukları tekrar tekrar dile getirirdi.

PROTOKOL SIKINTILARI

Heyetler, Kaddafi’nin huzuruna çıkarılmadan önce Amerikalıların bombaladığı eve götürülür, roket isabet eden evde öldüğü söylenen üvey kızının harap olan eşyaları, masası, rahlesi, her defasında biraz değişen dekorla gezdirilir, görüşme için görsel ve zihni zemin hazırlanırdı.

Heyetler harabeler arasından hatıra babında defter, kalem, mobilya parçası alır, bunlar hiç eksilmezdi.

Heyetlere, düzeyleri ve ikili ilişkilerin rengine göre protokol ayarı yapılırdı.

Ya itibar gösterir, alkışlarla hemen kabul eder, ya da süründürürdü. Gönülsüz kabul ettiği heyetleri, otellerinde saatlerce bekletir,  şaşırtmalı şekilde karargah veya çadırında görüşürdü. Randevu için iki gün bekleyenler olurdu.

*** 

Çevresi daha çok üniforma ağırlıklı görüntü verirken, kendisi genellikle uzun beyaz bedevi kıyafetleri, altın işlemeli takunya, altın kemer, bileklikler, türbanımsı sarıklar ve abartılı güneş gözlükleri içinde olurdu.

Gününe, havasına göre ya Ankara’ya samimi selam ve muhabbetlerini iletir ya da yüksek dozlu, dostça olmayan eleştirilere başlardı. Söylediklerinin büyük kısmının tam çeviriyle aktarılmadığı bilinirdi. O bölümleri kendi tercümanımızdan alırdık.

DİPLOMATİK MÜNASBETSİZLİKLERİ

Görüşmelerde o günkü havasına göre tekrarlayageldiği eleştirileri;

‘’Amerikancı ve İsrail’le iyi geçinen politikalardan kurtulmamız,

Bağlantısızlar gurubuna, mazlum Müslüman dünyasına yakın durmamız,

NATO ile irtibatın kesilmesi,

Su meselesinde Suriye’ye dostça davranılması,

Kadim Arap toprağı saydıkları Dicle-Fırat Mezopotamya havzasının Araplara iadesi, bu bölgeye göz koymaya meyilli görünen Türkler, Kürtler hatta Ermenilerin ayağını denk alması,

Cemal Paşa’nın Suriye’de Araplara büyük bir mezalim yaşattığı, Arap milliyetçilerinin kanlı Cemal Paşa dönemini unutmasına imkan olmadığı,

Bölge ülkelerinin Kürt hareketlerine baskıları durdurması, özgür Kürt devletinin yolunun açılması‘’

Mealinde diplomatik olmayan keskin ifadelerde bulunurdu.

***

Önceden bilgilendirilmelerine rağmen heyetlerimizin şok içindeki itirazi cevap ve çıkışları havada asılı kalırdı.

Kabullerin sonunda mutaden, Kütahya seramik veya porselen çini tabak, ibrik, vazo veya ipek halı gibi el yapımı hediyeler heyetimizin en çurçuru olarak tarafımdan Kaddafi’ye sunulurdu.

***

Heyetlerimiz, münasebetsizliklerle dolu, sıkıntılı görüşmelerin sonunda genellikle talep ettiğimiz istihkak dilimlerinin açılacağı işaretini alırdı.

Ekonomik ilişkilerimizin can damarı olan bankacılık anlaşmaları çerçevesindeki müteahhitlik ödemelerinin açılması, firmalarımızın geleceği için hayati müjde sayılır, büyük memnuniyet yaratırdı.

 

KADIN DELEGELER

Kaddafi’nin heyetlerdeki kadın üyelere özel ilgi gösterdiği bilinirdi. Teamül dışı özel görüşme talepleri, diplomasiye zor saatler yaşatırdı.

Bir kadın milletvekilimiz, başka bir ülkedeki İslam Konferansı Zirvesinde, Genel Kuruldaki tek kadın delege olduğu için Kaddafi’nin eşinin kendisini çaya davet ettiğini, görüşmeye gittiğinde eşi Safiye’nin ortalıkta olmadığını, Kaddafi’nin kendisini karşılayıp, ev sahipliği yaptığını, bundan rahatsızlık duyduğunu anlatmıştı.

Aynı milletvekilimiz, bizim zamanımızda kalabalık bir TBMM heyeti ile Trablus’a geldiğinde, yine Bayan Kaddafi’den özel çay daveti almış, ancak tecrübesini konuşturup davete tek değil Büyükelçimizin eşi ile birlikte icabet etmişti. Durum değişmemiş, yine eşinin yokluğunda Kaddafi ev sahipliği yapmış, kadın vekilimizi Türk kadınının başarılarını ve cesaretini öven iltifatlara boğmuştu.

Kaddafi’nin, daha sonraki dönemlerde hayranlığını gizlemediği Başbakan Tansu Çiller için de özel protokoler davetler düzenlediği keza hatırdadır.

***

Kaddafi ailesinin özel sağlık ekibinde uzun yıllar görev yapan bir doktorumuzun, Kaddafi’ye bedensel anlamda son derece titiz bir sağlık bakımı uygulanırken, ruh sağlığı açısından aynı şeyin söylenemeyeceği şeklindeki saptaması genel kabul gören bir husustur.

Not: Diplomatik skandal olarak nitelendirilen Başbakan Erbakan-Kaddafi görüşmesi, Trablus’taki görevimden 10 yıl sonra 1996’yılında gerçekleşmiştir.

YAZARLAR

  • Salı 15.1 ° / 9.5 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Çarşamba 19.1 ° / 9.6 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • Perşembe 16.4 ° / 10 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • BIST 100

    8828,70%-0,62
  • DOLAR

    32,29% 0,55
  • EURO

    35,19% 0,29
  • GRAM ALTIN

    2238,56% 0,53
  • Ç. ALTIN

    3895,90% 0,00