Yurdumuzun güleç yüzü, kılcal damarlara dek işlemiş, iyice koyulaşmış kara çillerle kaplı. Hangi birine değineyim? Bugün görünüşte siyaseten uzak kültür konusunu ele almak isterim. Öncelikle kavram üzerinde azıcık duralım.
Ekin ya da kültür?
Kültür sözcüğü, latincede bakım anlamına gelen “colore” sözcüğünden türetilmiş. Türkçe’ye fransızcadan geçmiştir.
Son 30 yılı aşan sürede kültürün yerine kullanılan“ekin” sözcüğü, kız çocuklarına, derneklere, dergilere ad olarak verilmektedir.
Halkımız,kültür sözcüğünü eğitimli, bilgili, görgülü, saygılı, incelikli olmak, toplumun üst katmanından olan anlamında kullanır.
Yaşamak kendimize sorduğumuz bir dizi soruyu yanıtlama biçimi ekinle bağlantılıdır. Osmanlı, arap kültürünü Türk ekinine yeğlemiş, üst makamlara nadiren bir Türk getirmiştir. Günümüzde geriye bedevi ekini kaldı.
Atatürk ise, Türk Ekini’ne en yüksek katı verdi. Doğru şeyi, yanlış nedenlerle söylemek de, kadın haklarını savunupinadına ataerkil olmakda bir ekin sorunu!
Ekinin tanımı mı?
Kültürün tanımını yapmayacağım, çünkü iki yüze varan esnek, soyut, kaypaktanım bulunmaktadır. Bu belirsizlikten dolayıtoplumbilim, her bireyin bir ekini olduğunu savlar.
Atalarımız “… hoşaftan ne anlar, suyunu içer, danesi kalır” diyerek ekin düzeyini bilgece belirlememiş mi?
Toplumsal ekin, durağan değil, dirik (dinamik) bir nitelik taşır. Zaman ile uzam değiştikçe, ekinin özü, biçimi de değişip gelişmektedir. Ekinin bu özelliği, toplumsal yaşamın dirikliğinin bir ürünüdür.
Ekin kavramı, yurdumuzda ancak son 20 yıl içerisinde üniversite ders programlarına, kitap, makaleye kaynaklık etmeye başlaması, yurdumuzda uygulanan cılız eğitim-kültür politikalarının doğal bir sonucu değil midir?
Bunların bilimsel tartışmasını, “Toplumbilim’in ABC’si” adlı kitabımın 483 ile 556 sayfalarında ayrıntılı yaptım.
Özcesi ekin, genetik yoldan aktarılmayan toplumsal maddi koşulların belirlediği varsıl yaşamsal bütündür! Daha özü; saf bir bütün değil, rengarenk, hem ortak yanları, hem de karşıtını içerir.
Ekin neden önemsizdir!?
İçinde bulunduğumuz neoliberal koşulların ürünü olan televizyon kanallarındaki diziler, programlar ekinsel bir kişilik özendirmeyi bırakın, kendi tinsel kültürünü geliştirmekte zorlanan toplum katmanlarında ekinsel bunalım yaratmaktadır.
Daha çok para ekini iliklerimize işlenmekte, ruhumuzu satın almaktadır. Sahte bir onur anlayışı, her an kavgaya hazırlıklı olmaya iteklemektedir. Oysa egemen ilişkiler, bireyin kişiliğini, ulus onurunu aralıksız çiğner. Her nedensebu, hep gözden kaçırılır!
Yurdumuzun varolan temel sorunlarını çözmek yerine, sorunu, gerçeği görünmez yapma,gizlilik kültürünün ahlaksal değer haline getirme ekinimizin taçlanması değildir!
Öğrenilmiş her davranış bir ekin söylemidir. İnsan onuruna yakışan yaşam, barış içinde demokratik bir toplum kurulması ekinsel değerlerle iç içedir. Çekirdek çitlemeyi yasaklamak da bir ekin biçimidir!
Toplumsal dayanışma, yardımlaşma, yanlışlara karşı tavır alma ya da almama, gerçekleri acı da olsa dillendirme, gerçek bilgiyi engellenme, yanlışların eleştirisine saygı gösterme gibi olgular, toplumsal ekinimizin düzeyini imler!
İnsanlarımızın yapay öznel kesinliği, nesnelliğin soyut yüzü, suskunluğu karşısındadoğauyarıcı sesini her gün daha çok yükseltiyor!
Kriz dönemlerinde mağdurun yanında yer almak, bir ekin sorunudur! Kötülükler, kötülük yapanı izler!
Fatih Sultan Mehmet Portesi’nin önemi
GentileBellini’nin Fatih Portesini londra’daki müzayedede İBB satın aldı. İBB, 540 yıllık ekin mirasımıza sahip çıktı amakimi kesimler savurganlık vb. olarak niteleyip, toplumuyanıltmaya çabalıyor, neden dersiniz?
Çünkü onlara göre, canlı varlıkların resmini yapılması haram ama söylenemiyor.Çünkü çok komik duruma düşerler. Oysa alınması kutlanmalıydı! Bu da, onların ulusal ekin düzeyiyle ilgili bir olgu. Onların yerine İBB’nı yürekten kutlarım. İstanbul ve Türkiye’ye hayırlı olsun! Bir ekin kalıtımız (miras) emperyalist kültürden kurtarıldı!
Bu olgu, ortaçağı bitirip yeni bir çağ başlatan Fatih Sultan Mehmet’e değil de, Abdülhamit’e sahip çıkılmasına bir noktada işaret ediyor mu?
Sağlıcakla sevgiyle Atatürk ile kalınız!
