Siyasi partiler demokratik siyasal yaşamın vazgeçilmez unsurları olarak kabul edilmektedir.Bunun için de, Siyasi partilerin öncelikle kendi içlerinde demokratik bir işleyişe sahip olmaları gerekir. Kendi içinde demokratik olmayan, hukuku üstün ve egemen kılmayan bir siyasi partinin, ülkede demokrasiyi yerleştireceğini ve hukukun üstünlüğünü sağlayacağını söylemesi inandırıcı olamaz.Bu nedenledir ki, ?´Demokratik Tüzük´´ Partimizin ilk önceliği olmalıdır. Bu bağlamda Tüzükle ilgili başlıca önerilerimizi şöyle sıralayabiliriz:
1-Parti Tüzüğünde Üyelik (6-22) maddelerde düzenlenmiştir.Sosyal demokrat partiler program partileri olduğu kadar aynı zamanda üye ve örgüt partileridir. Üyelerin görevleri de sadece parti yöneticilerini seçmek değil, parti politikalarının oluşumuna katılmak, bu politikaların oluşmasında söz ve karar sahibi olmaktır. Bunun için de öncelikle, parti üyeliğinin sağlam bir temele oturtulması, sağlıklı bir yapıya kavuşturulması, üyelik hukukunun güvenceye alınması mutlaka sağlanmalıdır.Bundan sonra da,gerek parti politikalarının oluşturulmasında gerek parti içi seçimlerde ve parti adaylarının belirlenmesinde (milletvekili seçimlerindeki % 5 yasal kontenjan dışında) sadece parti üyeleri söz ve karar sahibi olmalıdır.
2-Siyasal yaşamda, parti içi görevlendirmelerde ve seçimlerde Genel Başkana ve Parti Üst Yönetimine yakınlık değil, bilgiye, emeğe ve yeteneğe uygun yükselme esas olmalıdır.
3-Parti yararı açısından gerekli görülenlerin doğrudan asıl üyeliğe yazımına olanak sağlayan 12.madde uygulamasının kötüye kullanılmasının önüne geçilmeli, MYK kararı ile doğrudan asıl üyeyazımının parti içi seçimlerde ve kongrelerde etkinlik sağlama amacına dönük olarak kullanılmaması içinsınırlamalar getirilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.Parti Tüzüğünde, 12.maddenin hangi hallerde kullanılacağı açıkça yazılmıştır.Bu madde çok sınırlı biçimde ve istisnaidurumlarda kullanılmalıdır.Ne yazık ki,Parti Genel Merkezinin de göz yumması ve bazen teşvik etmesi ve alet olması ile bu tüzük hükmü kimilerine ön seçimlerde,kimilerine delege veya il,ilçe seçimlerinde avantaj sağlamak için kötüye kullanılabilmekte ve bu yöntemleyığma ve keyfi üye yazımları yapılmaktadır.Bunlar seçimlerin adaletine gölge düşürmektedir.Bu durum kesinlikle önlenmeli ve ağır yaptırımlara bağlanmalıdır.
4-Parti içi eğitim ve iletişim, düzenli, yaygın ve sürekli hale getirilmeli ve her yıl partiye hazineden yapılan yardımının % 15´i parti içi eğitime ayrılmalı ve bu konudaki tüzük hükümleri mutlaka uygulanmalı ve kağıt üzerinde kalmamalıdır. Parti tüzüğünün 83.maddesinde bu düzenleme vardır.Ancak var olması yetmiyor uygulama önem kazanıyor.İlgili maddeye ?´hazine yardımının % 15´iParti İçi eğitime ayrılır ve ayrılan bu miktar hazine yardımının alınmasından bir ay içerisinde partinin Resmi Web sitesinde duyrulur ve başka bir amaçla kullanılamaz´´ hükmü ilave edilmelidir. Keza Parti Tüzüğünün 80.maddesi Hazine Yardımının % 40´ı İl ve İlçe örgütlerine gönderilir diyor.Bu hükümde yetersizdir.Bunun ?´Hazine yardımının parti hesabına geçmesinden bir ay içinde % 40´ı il ve ilçe örgütlerine gönderilir ve gönderilen miktarlarpartinin Resmi Web sitesinde yayınlanır´´ şeklinde düzenlenmesi daha doğrudur.
5-Parti Tüzüğünün 39.maddesi MYK Genel Başkanın Belirleyeceği sayıda Genel Başkan Yardımcısı ve Genel Sekreterden oluşur ve bunları Parti Meclisi Üyeleri arasından Genel Başkan seçer demektedir. Bu son derece yanlış,anti demokratik ve bir sol-sosyal demokrat partiye yakışmayacak yöntemdirve AKP tüzüğünden alınmadır.Bu yöntemden vazgeçilmelidir.Yapılacak düzenlemeyle 15 veya 20 kişiParti Meclisi Üyeleri içinden ve Parti Meclisi tarafından MYK üyeliğine seçilmelidir.Yine MYK üyeliğine seçilmiş olanlar arasından bir kişi Genel Sekreterliğe,bir kişi de Genel Saymanlığa Parti Meclisince seçilmelidir.Partimizin geleneğinde Genel Sekreterlik hep çok önemli ve etkin bir görev olmuştur. Ayrıca Sol partilerde tarihsel olarak da Genel Sekreterlik önemlidir.Bu düzenlemeyle birlikte Genel Sekreterliğin hali hazırda sekreterya işleri ile sınırlı konumu güçlendirilmeli ve örgütlerin sorumluluğu yeniden Genel Sekretere verilmelidir.
6-Partideki tüm görevlere seçimle gelinmesi esas olmalı, seçimle gelen yönetimlerin disiplinkovuşturmaları dışında seçimle gitmeleri kural haline gelmeli ve örgütler görevden alınma baskısı olmadan biat ve itaat anlayışıyla değil özgürce ve özgüven içinde görev yapmalıdır.Böylece parti politikalarının oluşumuna örgütlerin daha etkin katılımı sağlanabilir.
7-Demokratik katılıma ve yarışa imkan tanımak bakımından, Kongrelerde ve Kurultay´da ?´Başkan adayı önerme´´ yönteminden vazgeçilmelidir.Böylece adaylık için kongre üye tam sayısının % 10´u tarafından aday gösterilme zorunluluğu kaldırılmalıdır.Bunun için Parti Tüzüğünün 48-I ve 55a maddelerindeki mevcut düzenlemeler kaldırılmalıdır.Mevcut durum ?´gizli oy,açık tasnif´´ ilkesininaçıkça ihlalidir. İl kongrelerinde veya Kurultaylarda bazen delegelerin neredeyse tümüne yakınının imzasıyla bir aday gösteriliyor.Böyle durumlarda oyun gizliliğinden söz edilebilir mi?Bu değişmelidir.
8-Kongrelerde ve Kurultayda Blok Liste uygulamasından tamamen vazgeçilmeli, daha demokratik, katılımcı ve adaletli olması bakımından sadece Tek ve Ortak Oy Pusulası (Çarşaf Liste)usulü ile seçimler yapılmalı,tüzükte bu konudaki istisnai hükümden(%10 delegenin önerisi ve genel Kurul kararı ile blok listeyle gidilmesi)vazgeçilmelidir.Bununla ilgili parti tüzüğünün 48-j ve 55amaddesindeki istisnai hükümler kaldırılmalıdır.Her halükarda ve sadece Çarşaf liste ile seçim yapılmalıdır.Tüzükte ?blok liste´ istisna olmasına karşın,uygulamada kural haline gelmiştir.
9-Milletvekili ve yerel yönetim seçimlerinde adaylar, partiye kayıtlı tüm üyelerin katılacağı ÖNSEÇİM´ ile belirlenmelidir. Merkez yoklaması yöntemiyle aday belirlemenin adaletli ve demokratik olmadığı, başarılı bir sonuç vermediği bugüne kadarki deneyimlerle görülmüştür.Ayrıcamilletvekillerinin,Parti Meclisi ve MYK üyelerinin kontenjan adayı olamayacakları tüzük hükmüne bağlanmalıdır.(7 Haziran Seçiminde,Genel Başkan Önseçime katılmasına rağmen çoğu aynı zamanda milletvekili de olan MYK´nın bir iki istisna dışında tamamına yakını kontenjan adayı oldu.Bu yanlıştır)
10-Yerel ve Genel Seçimlerde ülkenin her yerinde ve tüm birimlerde aday gösterilmesi, partinin ülke genelinde başarısı için zorunludur. (Partimizin, 2004 Yerel Yönetim Seçimlerinde Türkiye genelindeki 3245 belediyeliğin 1186´sında, 2009 yerel seçimlerinde ise toplam 2946 belediyeliğin 928´inde aday gösterememişti.Bu kaygı verici bir durumdur.2014 yerel seçimde de ne kadar yerde aday gösteremediğimize bakılmalıdır)
11-Özellikle Yerel Yönetim Seçimlerinde adaylar olabildiğince erken saptanmalıdır. Örgütdenetiminde yapılacak Önseçimle adaylar en az 6 ay önceden saptanabilir.Çünkü,Yargı denetimdeki ön seçimde Partiler YSK.nın 90 günlük Seçim Takvimiyle bağlıdır.Bu süre YSK.kararıyla 60 güne kadar da inebiliyor.Yerel seçimde bu kadar kısa süre partiye de adaylara da yetmiyor.Milletvekili seçimlerinde doğru olan ise yargı denetimindeön seçim yapılmasıdır.Kontenjan adayı sayısı % 5´ lik yasal oranı hiçbir şekilde geçmemelidir. Bu yasal oranın dışında Merkez Yoklaması ile aday belirlenmemeli ve kontenjan adayı gösterilmemelidir.CHP geleneği de bu şekilde işlemiştir.Çoğu kez % 5´lik yasal oranın tamamı da kullanılmamıştır.Amaçpartinin,uzmanlığına veya teknisyenliğine ihtiyaç duyacağı sınırlı sayıda insanı partiye kazandırmak ve parlamentoya taşımak olmalıdır.
12-Tüm seçimlerde % 33 cinsiyet kotası ve % 10 Gençlik kotası uygulanması güvence altına alınmalı bunun arkasından dolanma imkanı veren tüzük hükümleri kaldırılmalıdır.Parti Tüzüğünün 61a maddesi Cinsiyet kotasını düzenliyor ancak son fıkrada ?´her iki cinsiyetten yeter sayıda aday çıkmazsa katılan adaylarla seçim yapılır denilerek´´ hemen bir açık kapı bırakılıyor.61b maddesi Gençlik kotasını düzenliyor ancak yine son fıkrası´´bu özelliklerde yeter sayıda aday çıkmazsa katılan adaylarla seçim yapılır´´denilerek bir açık kapıda burada bırakılmış.Her iki fıkra hükmü de kaldırılmalıdır.O zaman yeter sayıda aday bulunur.Bugün bulunmuyorsa bu açık kapıyı kullanmak içindir.Buna imkan ve fırsat verilmemelidir.
13-Küçük Kurultay, Bölge Danışma Kurultayı, il ve ilçe Danışma Kurultayları ,Kadın ve Gençlik Kurultaylarının yılda kaç kez toplanacağı tüzükte belirlenmiştir.Örneğin tüzüğün 56-B maddesi Küçük Kurultayın,56-C maddesi Kadın Kurultayının,56-D maddesi Gençlik kurultayının yılda en az birer kere toplanmasını öngörüyor.Bu yanlış ve yetersizdir.Bunlarında,yılda en az iki keztoplanması hükmü getirilmelidir.Tüzüğün 57-A maddesi Bölge Danışma Toplantısı, MYK´nın belirleyeceği tarihte ve yerlerde gerek duyulacak sayıda toplanır diyor.Böyle ucu açık ifade olmaz.Burada da Bölge Danışma Toplantılarının MYK´nın gerek duyacağı yer ve belirleyeceği tarihlerde yılda en az iki kez toplanacağı hükmü getirilmelidir.Tüzüğün57-B maddesi İl Danışma Toplantısının,57-C maddesi İlçe Danışma Toplantısının,57-D maddesi de İl Başkanları Toplantısının en geç üç ayda bir yapılacağınıbelirtmektedir.Ne yazık ki,bu tüzük hükümleri yıllardır uygulanmıyor.Bırakınız üç ayda il ve ilçe danışma kurultayı yapılmasını üç yılda bir,hatta on yılda bir bile yapmayan çok sayıda parti örgütü olmasına rağmen bunlar denetlenmiyor ve hiçbir şekilde de yaptırım da uygulanmıyor.Böyle bir parti işleyişi olamaz.
14-Tüzüğün 45.maddesi Parti Denetmenlerini düzenlemiştir.´´MYK,örgütle ilgili görevlerinin yerine getirilmesine yardımcı olmak üzere Parti Denetmenleri görevlendirir´´diyor.Gerçekten de böyle bir görevlendirme yapılmış ve kağıt üzerinde her ilden sorumlu Parti Denetmenleri var.Denetmenler illere de gidiyorlar.Ancak nasılsa sorumlu oldukları il ve ilçelerin yıllardır il ve ilçe danışma kurullarını toplamadıklarını ve tüzüğün amir hükümlerini uygulamadıklarını görmüyorlar veya görmezden geliyorlar.Böyle denetmenlik de olmaz.Bütün bunlar yaptırıma bağlanmalı tüzüğün açık ve amir hükümlerini uygulamamak açıkça parti suçu olarak tanımlanmalı ve müeyyidesi tüzükte gösterilmelidir.Parti Denetmenliğine de bir çeki düzen verilmelidir.Bugünkü uygulama yararlı ve verimli değildir.
-Danışma toplantılarında,toplantısına göre Ülke, Bölge, İl ve İlçe düzeyindeki sorunlar saptanmalı, yapılacak çalışmalar görüşülüp karara ve bir rapora bağlanmalıdır.
15-Ayrıca,açıklık ve şeffaflık gereği partinin tüm gelir ve giderleri ayrıntılı olarak ve güncellenerek Genel Merkezin resmi Web sitesinde düzenli olarak yayınlanmalıdır.
16-Yine,yenilenecekParti TüzüğündeETİK KURALLAR´a da mutlaka yer verilmelidir. (Yapılacak Yerel ve GenelSeçimlerden önce, her il ve ilçe´ye,il ve ilçe örgütlerinin de görüşleri alınarak ve ayrıca her il ve ilçeninkonumu da gözetilerek bir oy veya başarı hedefi konulmalıdır.Bu hedefi tutturamayan ve başarılı olmayan yönetimlerin görevden ayrılmaları ilkesi benimsenmelidir.Diğer taraftan, partinin yönetim organlarına seçilenlerin mal bildirimindebulunmaları kuralı da kabul edilmeli ve uygulanmalıdır.
