Kelimenin aslı ?yumuşak g? ile; ?iğtişaş.? Lakin bizim büyüklerimiz ?ihtişaş? derlerdi. Olasılıkla o, aradaki yumuşak g´yi biraz fazla bastırarak söylemişlerdir. Ama bir dönemin adıdır bu; unutulmayacak hatta bizim gençlik yıllarımıza kadar da unutulmamış bir devrin adı. Örneğin bir olayı anlatırken ?falanla falan şöyle yaptı böyle yaptı ama ne yapsınlar ki devir ihtişaş devri devlet yok, ermeni çeteleri köy basıp adam öldürüyorlardı? diyerek yakınırlardı?
Durum aynı o günler gibi: dehşetengiz bir korku? O günlerde köyden Adana´ya gelemeyen halkım bu gün sokağa çıkmaktan korkar duruma getiriliyor; maçlar erteleniyor kalabalıklarla yapılacak gösteriler erteleniyor. Korkuyoruz. Korkutuluyoruz. Bunu medya aracılığıyla yapıyorlar. Alttan alta kendilerince inanılmaz boyuttaki besbelli ama sessiz ve derinden bir örgütle yayıyorlar. Dediğim gibi havuz mu yandaş mı ne ise o yayın araçlarıyla da yayıp yerleştiriyorlar? Dipten dibe çözümleri de var: Başkanlık!
Pekiii anladık; diyelim ki haklılar ne öneriyorlar? Kısa bir manşet vereyim kocaman -eskiden bacak gibi harflerle denirdi- ?Gün Milli Birlik ve Beraberlik Günü? ?Çanakkale ruhu ile bu günleri aşacağız? vesaire. Siz anladınız; şöyle bir gazete raflarına göz atabiliyorsanız ne dediğimi anlamış olmalısınız.
Vay canına! Gün, birlik beraberlik günüymüş! Hiç utanma yok mu bunlarda? Anlamak olası değil. Ne bıraktılar ?birlikte olacağımız?? Ne bıraktılar? Ahmet Bey de bunun peşinde. sanıyor ki Silopi´de Cuma namazı kılınca işler çözümlenecek. Yani demeye getiriyor ki ?yahu etmeyin eylemeyin biz de müslümanız.? Adamcağızın, 1914´ün 14 Kasım sabahı Süleymaniye´deki Meşihat, yani Şeyhülislamlık makamından Fatih Camii´ne getirilerek okutulan ?cihad-ı ekber fetvası´ndan? haberi yok! Kuşkusuz Hilafet Makamının izniyle okunan bu fetva Mekke Emiri büyük ihanetçilerden Şerif Hüseyin´i aşamamıştır. Dağılma durdurulamamıştır. Bu günlerde de; ne yazık, dağılıyoruz!
Mustafa Kemal 1936 yılında yazdığı bir yazıda Kültür denilen kavramdan söz eder. Sözlerine ?Türkiye Cumhuriyetinin Temeli Kültürdür? diyerek başlar. Cumhuriyet bir Hanefi, Şafii ya da Alevi Cumhuriyeti değildi. Cumhuriyet yalnızca bağımsızlığını isteyen bir Ulusun cumhuriyetiydi. O ulusu oluşturanlar taa Orta Asya´dan bu güne bir kültürle gelmişlerdi. O kültür onları bir arada tutmuştu.
Geçenlerde Avrupa Kültürü önemli bir savunucusunu yitirdi; Umberto Eco´yu. Bir Akdenizliydi. Akdeniz´in Avrupa kıyılarındandı, kentliydi. Biliyorsunuz Akdeniz´in Asya kıyılarından da Yaşar kemal vardır. Eco, ölene kadar ortaçağ engizisyonunun bu günkü biçimleriyle uğraştı. Aydınlanma savaşçısıydı. Başka birçok özellikleri olan biriydi. Bana göre bir 20.yy bilgesi. 2012 yılında kendisiyle yapılan bir konuşmada ?Unutmamalıyız ki; bizim ?Avrupalı? kimliğimizi güçlendiren pekiştiren, savaş değil kültürdür.? Diyor ve sürdürüyor ?Bu gün yetmiş yıldır barış içinde yaşıyoruz ve bunun ne kadar şaşırtıcı olduğunu kimse fark etmiyor. Bu gün İspanya ile Fransa ya da İtalya ile Almanya arasında bir savaş fikri karşısında sadece gülüyoruz.*? Stefan Zweig de intiharından önce ?Dostlarıma? başlığıyla yazdığı mektupta ?Konuştuğum dilin dünyasını yitirdikten ve düşünce dünyamın yurdu Avrupa kendini yakıp yıktıktan sonra?.? Diyerek vedalaşıyor ?İşte bundan ötürüdür ki, tam zamanında ve başım yukarda olarak?.ve kişi özgürlüğünü bu yeryüzünün en değerli mülkü saymış bir hayata son vermeyi daha uygun görüyorum*? işte kültürün önemi.
Şimdi, birlik ve beraberlik şamataları çıkaranlara, sadece son on yıl içinde kötülemedik ne bıraktınız diye sormak gerekir, ne zarar görmüştük ?Türkiye Cumhuriyetini kuranlara Türk milleti denir? sözünden?
Sanki Eco, Mustafa Kemal´i daha iyi okumuş gibi?
(*)Umberto Econ´un Konuşması Cumhuriyet Kitap Eki´nin 3 Mart 2016 tarihli 1359.sayısında. Stefan Zweig´ın o unutulmayacak son mektubu ?Dostlarıma? başlığıyla Türk Dili Dergisinin Temmuz 1974/274. Mektuplar Özel Sayısının 507.sayfasında.
