Ahmet DUMAN


Bir Konsolosluk Öykümüz Daha Var?


24 Şubat 1942 günü Ankara çok soğuktu. Savaş Üç yıldır Dünya?yı kırıp geçiriyordu. O yıllarda Almanya büyükelçisi olan Von Papen, yanında eşiyle Atatürk Bulvarı üzerinde bulunan Alman Büyükelçiliğine doğru yürüyordu. Gece çok kar yağmıştı Bulvar üzerinde hiç kimse görünmüyordu. Von Papen, biraz da gösteriş olsun diye 1938 den bu yana Alman işgali altında bulunan Çekoslovakya elçiliğini konut olarak kullanıyordu ve her gün yaklaşık olarak saat 10 dolayında yürüyerek Alman büyükelçiliğine geliyordu. Tam o anda birden korkunç bir patlamayla yer sarsıldı Papen ve Eşi karlar içinde yere yuvarlandılar. Papen karısına ?mayın bu hiç hareket etme? diye bağırdı. Ancak patlamanın nedeninin bir suikastçının elinde patlayan bomba olduğu kısa zamanda anlaşıldı. Von Papen´i öldürmek üzere hazırlanmış olan bombalı ve tabancalı suikastçı bombayı fırlatamadan elinde patlatmış ve kendisi de parçalanarak ölmüştü? Suikastçının eşyaları ve vücut parçaları daha sonra etraftan toplanmıştı. Papenler ise bu korkunç olayı ufak sayılabilecek sıyrıklarla atlatmışlardı?

Dünya müthiş bir savaşı ve yıkımı yaşıyordu milyonlarca insan cephelerde ve cephe gerisinde bombardımanlarla öldürülüyordu. Olayın doğrudan Alman Büyükelçisine bir suikast girişimi olduğu çok kısa zamanda anlaşılmış olmasına karşın Ankara haberlere yayın yasağı koymuştu. Haberler sadece Anadolu Ajansı tarafından veriliyordu.

Von Papen´e suikast yapacak bir çok ülke vardı: İngiltere, SSCB, o sırada işgal altında bulunan Çekoslovakya. Her ülkenin kendince gerekçeleri vardı. O günler Ankara aynı zamanda en az 50 ülkeden gelmiş casuslarla doluydu. Türkiye bir daha asla o seviyede yürütemeyeceği bir başarılı politika ile yıkım ve kan dolu bir dünyada tarafsız kalmayı başarabilmişti. Von Papen 1. Dünya Savaşı yıllarında birlikte savaştıkları Türkleri ve Ortadoğuyu iyi tanıyan biri olarak biliniyordu. Ancak kendisini yakından tanıyan Atatürk, Von Papen´i daha önce Büyükelçi olarak kabul etmemişti.

Türk Emniyet Teşkilatı Von Papen suikastının suçlularını iki gün içinde bulmuştu. Kendini patlatan suikastçının etraftaki ağaçlara kadar dağılan vücut parçalarından, elbise ayakkabı kalıntılarından kimliği saptanmıştı: Suikastçı, Ömer Tokat adlı yeni Türk Vatandaşı olmuş Yugoslav asıllı, Hukuk Fakültesi öğrencisi biriydi. İki yardımcısı vardı; onlar da TC Vatandaşlığına alınmış Yugoslav asıllı öğrenciydiler. Süleyman Sağol ve Abdurrahman Sayman adındaki bu iki yardımcı sorgularında   suikastın azmettiricisi olarak SSCB Büyükelçiliğinde ataşe olarak görevli olan Pavlov ve Kornilov´un isimlerini vermişlerdi. Bu iki Sovyet ajanı sanıklara silah ve bomba sağlamışlar para vermişlerdi. Stefan isimli üçüncü Sovyet ajanı ise kaçmıştı.

Türk Adli yetkilileri suçluların kendilerine teslim edilmelerini resmi yollardan istemişler ancak istek geri çevrilmişti. Bunun üzerine Türkiye Cumhuriyeti emniyet kuvvetleri SSCB Büyükelçilik binasını ablukaya almışlar ve elçilikte bulunan Pavlov´un kendilerine 3 gün içinde teslim edilmesini istemişlerdir. Ablukanın dördüncü gününde Pavlov teslim edilmiş, Kornilov ise Türkiyeyi terk etmek üzere bindiği trenden Kayseri´de indirilerek tutuklanmıştı. Yargılamalar sonucunda Sovyet sanıklar azmettirmek suçundan 20 şer, Süleyman ve Abdurrahman ise suçluya yardım etmekten 10 ar yıl hapse mahkûm edilmişlerdir(*)

Dikkatinizi bir noktaya çekmek isterim: 1940 ların dehşet ortamında SSCB gibi büyük bir devletin büyükelçiliği 4 gün ablukaya alınmış ve zanlıların teslim edilmesi sağlanmıştır. Hiç kimse elini kolunu sallayarak çıkıp gidememiştir! Bu, bir devlet tavrıdır. Bu bir onurlu dış politika sonucudur. Türkiye Cumhuriyetinin bir tek görevlisi o yılların kudretli lideri Stalin´e övgüler dizerek sanıkları yargılamak istememiştir. Hukukun gereği yapılmıştır.

AKP Genel başkanına bir kulak verin: Hadimül haremeyn eş şerifeyn´den bu 15 kişiyi burada yargılayalım talebinde bulunuyor! Bu söylediği övgü dolu sözler, çok övündükleri Osmanlı sultanları için kullanılan sıfatlardan biri; Mekke ve Medine şehirlerinin hizmetkârı demek. Osmanlıya saygıları da bu kadar!

Ne hallere düştük?

(*) Konuya dair daha ayrıntılı bilgiler Sevtap Sırakaya isimli araştırmacının Von Papen Suikastinde Sovyet İzleri ve Sovyet Basının Tutumu başlıklı makalesinde var. Yazı  dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/1900/19972.pdf adresinden okunabilir.

 

 

 

 

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli
  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00