Rıfkı Salim Bey merhum, çok saygı duyduğumuz bir hocaydı. Her ne kadar kendisi eski bir Demokrat Partili bakan ve milletvekili olsa da; bizler de o yıllarda CHP Gençlik kollarında yöneticilik yapıyor ve Sosyal demokrasi Derneği üyesi olsak da, birkaç öğrencisiyle birlikte zaman zaman sohbet ederdik. Bu sohbetlerimizin birinde Şükrü Saraçoğlu´nun anılarını yazmamış olmasına son derecede hayıflanmıştı. ?Bir resmikabulde kendisine neden anılarını yazmadığını sordum bana, tarih her şeyi biliyor, yazıyor dedi? diyerek hayıflanmasını sürdürmüştü. Konu Stalin-Saraçoğlu görüşmesiydi?
Bizim gençlik yıllarımızda ?hatıra? defterlerimiz vardı. ?Hatıra?larımızı yazardık. Tırnak içinde yazmamın nedeni şu: şimdi Anı diyoruz. Anı defteri ya da daha günceli: Günlük. Günlükler kişinin, günün bir bölümünde, genellikle el ayak çekildikten sonra, iç hesaplaşması, kendi kendisiyle yüzleşmesidir?
Ben siyasetçilerin günlüklerini çok merak etmişimdir. Önemsediğim veya önemli siyaset ve devlet adamlarının anılarını elime geçtikçe okumaya çalışıyorum. Size de salık veririm. Bazen hayatın içinde önünüzden geçip giden birçok olayın arka planında neler olup bittiğini anlıyorsunuz. İş işten geçmiş olsa da entelektüel duygularınızı tatmin ediyorsunuz. Bazen vay canına dediğiniz anılar da önünüze çıkabiliyor.
?Nereden aklına geldi şimdi bu konu?? diyebilirsiniz.
Önce, ne demek bu ?İstikşafi? diye merak etmiştik. Sonradan anlaşıldı ki; oyalama, eveleme, geveleme demekmiş! Tam 32 gün sürmüş ve 40 saat! Sonuç: elde var sıfır!
Bu görüşmeler sırasında Haluk Bey ve birlikte olduğu arkadaşlarının neler düşünüp neler yaptıklarını merak ediyorum. Acaba Haluk Bey günlük tutuyor mudur? Her oturum sonrasında parti gurubuna ve Genel Başkan´a yapılan görüşmelerin içeriği hakkında bilgi vermiş midir? Günlüğüne örneğin, ?Sevgili Günlük, bu gün yine İstikşafi görüşmelere devam ettik. Görüşmeden hemen önce takımların transfer hazırlıkları ve havaların ısınmasıyla ilgili yararlı fikir alışverişlerinden sonra asıl konumuza geldik onlar bizim koşullarımızı kabul etmeyeceklerini söylediler bizde onlara gerekli yanıtları verdik. Bir sonraki toplantı yeri ve saati kararlaştırıldı ve toplantı bitti? gibi şeyler yazmış mıdır. Merak ediyorum.
CHP erken seçim istiyor muydu? Hayır, CHP bir koalisyon istiyor muydu? Evet. CHP-AKP koalisyonu olabilir miydi? Hem evet hem hayır. Başka bir olasılık var mı? Yok. Olay, bu kadar yalın ve basit. Kim istiyordu erken seçimi? Tayyip Bey. Peki, olayı bu kadar sürüncemede tutarak Tayyip Beye zaman kazandırmanın anlamı var mıydı? Hayır.
Küsuratıyla, bir ay ve onlarca saat süren bu görüşmelerin sorumlusu kim? Kim bu zaman israfının sorumlusu?
Kemal Bey, haklı olarak, siyasi teamüllere göre bir ?görevlendirme? bekledi. Kamuoyu da aynı beklentideydi. Kemal Beyin Tayyip Beyi bu teamüllere uymak için zorlayacak zamanı kalmış mıydı? Hayır.
Yazıya rahmetli Şükrü Saraçoğlu´nun ünlü Moskova görüşmeleriyle başlamamın nedeni; merhumun o görüşmeler sırasında Ankara´ya çektiği bir telgraf. Bu telgrafında ?boğuşuyoruz? diyor Saraçoğlu çünkü karşısında Stalin ve Molotov vardır?
Moskova görüşmeleri toplam 23 gün sürmüştür. Bu günlerde ?siyasetçi? ve ?devlet? adamı kavramları üzerinde biraz düşünün ve bir yerlerden Cumhuriyetin Kurucu Kadrosundan, çeşitli tarihlerde Başbakanlığını ve Bakanlıklarını yapmış Saraçoğlu´nu okuyun?Devlet Adamı susuzluğunuzu giderirsiniz.
