SAKINCALILARIMIZ
2013 Mayısında, Arnavutluk Kültür Bakanlığı ve Tiran Üniversitesi ile birlikte Tiran’da düzenlediğimiz ‘ Yaşar Kemal Edebiyat Buluşması’ edebiyat ve sanat çevrelerinde önemli bir yankı yaratmıştı.
Konferansa Yaşar Kemal gibi sağlık nedenleriyle katılamamış olan tanınmış Arnavut kalemdaşı, Dritero Agolli’yi, etkinliğe katkıları için teşekkürlerimizi sunmak üzere Kültür Bakanı Visar Zhiti ile birlikte ziyaret ettik. Agolli’nin, sanat yönetmeni ve gazetecisi olan eşi Sadiye Hanım, yayınevi sahibi kızı Elona ve Arnavutluk’un tanınmış Türkologlarından çevirmen Stefan Vuçani’nin de iştirakiyle, Türk edebiyatını takip eden, Türkiye’yi samimi duygularla seven dost bir grupla, Yaşar Kemal ve Türk edebiyatı üzerine koyu bir sohbet gelişti.
***
Yaşar Kemal ile edebiyat alışverişi dışında uzun yıllara dayanan derin bir dostluğa sahip olduklarını ifade eden Dritero Agolli, Arnavutluk Yazarlar Birliği Başkanı iken 1983’de büyük ustayı Arnavutluk’ta 10 gün kadar misafir etiklerini, kendisine Elbasan, Dures, Kruya, Korça ve İşkodra şehirlerindeki temaslarında, Türkolog Stefan Vuçani ile eşlik ettiklerini anlattı. Yaşar Kemallerle ailecek yakınlık kurduklarını, davetleri üzerine daha sonra İstanbul ve Adana’yı içeren ziyaretlerde bulunduklarını, Yaşar Kemal’in romanlarına konu olan, büyüdüğü yerleri birlikte gezdiklerini, yöre halkının bir yazara gösterdiği saygı ve ilgiden son derece etkilendiğini dile getirmiştir.
***
Arnavutluk’un iki önemli edebiyatçısı Agolli ve Zhiti, dünya edebiyatına yön veren ustalardan biri olarak niteledikleri Yaşar Kemal’i yeni edebiyatın Mustafa Kemal’i olarak gördüklerini, onun gibi kurucu role sahip olduğunu, fikir birliği içinde dile getirdiler.
Yaşar Kemal’in yanı sıra Aziz Nesin ve Nazım Hikmet ile anılarını da dile getiren Agolli ve Zhiti, Balkan edebiyatçıları ve aydınlarının istibdat yıllarında Yaşar Kemal, Nazım Hikmet ve Aziz Nesinlerin özgürlükçü eserleri ile büyüyüp bilinçlendiklerine dikkat çektiler.
Yüzlerce aydının zindanlarda tutulduğu Enver Hoca döneminde, Arnavut edebiyatçıların gizlice Yaşar Kemal, Aziz Nesin ve Nazım Hikmet okuduklarını, bu ustaların edebi başarısını nasıl yakalayacaklarını, nasıl geçebileceklerini tartıştıklarını, kitaplarının koğuştan koğuşa bir umut ışığı gibi, elden ele dolaştırıldığını, heyecan içinde aktardılar.
***
‘Kapitalist düzene eleştirileri nedeniyle Türkiye’de zaman zaman sakıncalı olan’ Aziz Nesin, Nazım Hikmet ve Yaşar Kemal gibi toplumcu yazarların, o yıllarda toplumcu (sosyalist/komünist) sayılan Arnavutluk’ta el üstünde tutulması beklenirken, aksine burada da yasaklı olmasına dikkat çeken Arnavut aydınlar, bu garabetin sırrını, ister kapitalist ister sosyalist sistem olsun, edebiyatın sınırlara sığmayan özgürlükçü gücüne bağlamıştır.
