Melburn Başkonsolosluğundaki ilk yıllarımda (2002 gibi) görev bölgemizi tanıma ve toplumla tanışma temasları çerçevesinde, Avustralya'nın, bizim Çukurova gibi, tarım kuşağı Mildura bölgesini ziyaret edecektik.
Önemli sayıda vatandaşımızın bulunduğu bölgeye yapılacak ilk resmi temsilcilik (Başkonsolos) ziyaretiydi, hepimiz heyecanlıydık.
Sekretaryamız, ziyaret takvimini belirlemiş, yerel makamlarla protokol randevularını kesinleştirmiş, Türk iş yerleri ve toplum derneklerini bilgilendirmişti.
***
Mildura, Viktorya eyaletinin en kuzey ucunda, Avustralya’nın en uzun nehri olan, Dünyanın en uzun akarsu ulaşımına sahip Murray Nehrinin Güney kıyılarında yer almakta. Murray havzası Kıtanın narenciye, üzüm, badem ve sebze ambarı.
Melburn'dan kara yoluyla, biraz doğayla ilgilenerek yapılan seyahat 5-6 saat sürüyor.
Merkezi 25 bin, çevresiyle 50 bin nüfusa sahipti. Hasat dönemlerinde, bizdeki pamuk, fındık, çayda olduğu gibi, dışarıdan gelen mevsimlik toplayıcılarla nüfusu ikiye katlanıyordu.
Avustralya uygulamasında, çok kültürlülüğe halel getirmemek adına nüfus sayımlarında etnik köken, inanç veya milliyet soruları yer almazdı. Bu yöndeki istatistiki merak, ebeveynlerin geldiği ülke, evde konuşulan dil ya da ana dil gibi yan bilgiler üzerinden giderilmekteydi.
Dönemin istatistiklerinde, evlerde resmi dil İngilizce dışında konuşulan diller sırasıyla İtalyanca ve Türkçe idi. Türkler Mildura'da üçüncü kalabalık toplumdu.
Avustralya Türklerinin çoğunun göçmenlik anılarında bir Mildura hikayesi bulunurdu.
***
Mildura ziyaretimize Türk yatırımlarına uğrayarak başlamıştık.
Avustralya çapında markalaşmış domates üretim çiftlikleri, salça fabrikaları, mobilya ve ev eşyası işletmelerinden bir kısmını Türk sahiplerinin eşliğinde gururla gezip, bilgileniyorduk.
DOMATES BİBER PATLICAN
Domates tarlalarının ortasında, devasa bir çiftlik hangarını gezerken yaşadıklarımızı hala tebessümle hatırlarım.
Kayan bantlar üzerindeki tonlarca domatesi ayıklayıp, basınçlı sularla yıkayıp, kasalayan, arı gibi kadınlı erkekli çalışanlar. Fonda, Barış Manço’dan yüksek volümlü 'Domates, Biber, Patlıcan’.
Coşkulu ortamda, çoğunluktaki Türkler, Barış Manço'ya eşlik ederken, Türkçe bilmeyenler tempolu mırıldanmalarla melodiye uydurmaya çalışıyordu.
Türkiye'den binlerce kilometre uzaklarda bir Fabrikada Barış Mançolu karşılama hala unutamadığımız hatıralarımız arasında yer alır. Şaşkınlığımız sürerken, genç fabrikatör vatandaşımız, mekanik seslerin kulak tırmalayan gürültüsünü yumuşatmak için yüksek sesle, eğlenceli müzikler çaldıklarını, Barış Manço şarkılarının Türk olsun, olmasın mesaide kolektif verimi arttırdığını söylemişti.
***
O yıllarda Mildura ve Shepparton havzalarında, tarım alanında, özellikle de domates ve salça sektöründe birçok Türk araştırmacı, işletmeci ve çalışan mevcuttu.
Shepparton Ziraat Araştırma’da görevli, ödüllü bir gıda mühendisimiz ‘Domates Kraliçesi’ olarak tanınırdı.
***
FETÖ maskesinin düşmesinden sonra, bu yapılanmaya bir şekilde bulaşmış Türklerin buralarda da tutunamayarak, faaliyetlerini sonlandırarak tanınmadıkları yerlere göçtükleri veya Avustralya dışında yeni sosyal kimlikler oluşturdukları anlatılır.
***
Mildura Türk toplumu ile buluşmamız başka bir yazımıza konu edilmektedir.
