Amerikan diplomasisi WikiLeaks istihbari sızıntılarından sonra yeni dalga bir ulusal güvenlik sorunu ile karşı karşıya.
Başkan Trump’ın ahiren görevden aldığı Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, ‘The Room Where It Happened’ başlıklı kitabı ile çok tartışılacak bir sayfayı aralamakta.
***
Bolton’ın, ABD ve dünya siyasetinin kotarıldığı Beyaz Saray gözlemlerini içeren, bir anlamda diplomatik ‘sırlar odası’ niteliğindeki kitabı günümüz süreçlerine ait kritik bilgiler içermekte.
Trump, gizliliğini öne sürerek, kitabın yayınlanmasını durdurma girişiminde bulunmuş ancak önleyememiş.
Kitap, yayınlanma tarihinden bir gün önce garip şekilde tam kopya olarak internete düşmüş olup bunun arkasında yatan ticari veya siyasi komplo henüz anlaşılamamıştır.
İnternetteki korsan kopyanın orijinal olup olmadığı, subliminal dokunuşlar içerip içermediği de kestirilememektedir.
***
Bolton gelişmesi, WikiLeaks sızıntılarından sonra devletlerarası ilişkilerinin yara alacağı, Amerikan diplomasisinin küresel güvenini yitirdiği yeni bir gelişmedir.
Amerikan sistemi, küresel stratejik pazarlıkları, devletlerarası müzakereleri, kendi iç siyasi çekişmeleri dışında tutamamaktadır. Dış ilişkiler, Amerika iç siyasetinin derin ilişkilerine yem yapılırken diğer ülkelere onarılmaz hasarlar verilmekte.
***
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanının güncel notları ve duyumlarının aktarımı şeklinde aceleyle kaleme alındığı anlaşılan kitap stratejik ve gizli bilgiler içermekte.
Burada diplomatik olmayan husus, diğer ülke sırlarının da paylaşılması, liderleri zor duruma düşürecek hakaretamiz imalar ve siyasi pazarlıkların ifşa edilmesidir.
***
Geçtiğimiz yıllarda, Irak’tan Lady Gaga CD’leri ile başlayan, Manning, Snowden, Assange üçgeninden dünyaya duyurulan WikiLeaks sızıntıları diplomatik güvensizlik yaratan en ciddi gelişmeydi.
WikiLeaks tarihin en büyük istihbarat sızıntısı ve bilgi hırsızlığıdır. Bolton’ın Beyaz Saray tutanakları ise en kaynağından diplomatik istihbarat ifşaatıdır.
Her iki olay da diplomasi tarihi ve diplomasi uygulamaları derslerinde akademik düzeyde irdelenmesi gereken örnekler olup, devletlerarası ilişkilerde güven sorunu ve etik sıkıntılar yaratması kaçınılmazdır.
***
WikiLeaks’le başlayan, Amerikalı diplomatlarla temaslarda temkinli ve mesafeli davranılması anlayışının, Bolton ifşaatları ile daha da pekişmesi ve bir reflekse dönüşmesi doğal sayılmalıdır.
Bunun açık anlamı, Amerikalılar nezdinde yürütülecek resmi girişimlerde ‘off the record’ hiçbir söyleme yer verilmemesi, konuşulanların birkaç gün sonra basına yansıyacağının akılda tutulmasıdır.
Amerika cenahında teamül dışı bir diplomatik ketumiyetsizlik ve duyarsızlık mevcut görünmektedir.
Bu ülke ile diplomatik temasların, ileride baş ağrısı yaratmaması için, şeffaf şekilde doğrudan sosyal medya ve twitter üzerinden yürütülmesi düşünülmelidir. Esasen Başkan Trump’in twitter diplomasisi de bu yönteme hazır görünmektedir.
