Dışişleri camiamızdan dolu dolu yeni bir kitap daha geldi.
Büyükelçi Hasan Göğüş ‘Zor Başkentlerde Diplomasi’ kitabıyla, zorlu başkentlerde geçen 40 yıllık anılarını bizlerle paylaşıyor.
İlber Ortaylı Hocamızın önsözde işaret ettiği üzere, hariciyecilerin kesintili de olsa hatırat kaleme alma geleneğinin sürdüğünü gösteren kitabında Büyükelçi Göğüş, görev yaptığı farklı coğrafya ve kültürlerde yaşadıklarını, diplomasi teamüllerini ve ikili ilişkilerimizi ilginç anekdotlarla bilgilendirirken tebessüm de ettiriyor.
***
Kıdemli hariciyecilerimizin, kitapta değinilen ‘‘Diplomaside kritik işlerin üstesinden gelmek ustalık gerektirir. Hele ki bir diplomat bu mesleği zorlu başkentlerde yürütüyorsa’’ fikri temelinde, kendi zor başkentlerini anlatmayı sürdürmeleri, diplomasi arşivlerine yeni zenginlikler kazandıracaktır.
Büyükelçi Göğüş, efsane büyükelçilerimizden Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun ‘Zoraki Diplomat’, Ali Tuygan’ın ‘Gönüllü Diplomat’ ve Zeki Kuneralp’in ‘Sadece Diplomat’ başlıklı seriyi sürdürme yönünde otobiyografik anı kitabına ‘Tesadüfi Diplomat’ adını vermeyi de düşündüğünü belirtmekte.
***
40 yıllık diplomasi kariyerinde ilk görev yeri Hindistan’dan başlayarak, İsviçre, İngiltere, Avusturya, Yunanistan ve büyük final dediği Portekizli yıllar akıcı bir dil ve kurguyla anlatılıyor.
Kitap, hariciyecilerin içinden geçtiği ortak yaşantıların yanı sıra çok sayıda akla gelmeyecek özgün ayrıntılar da içermekte.
***
Adaş Meslektaşım Büyükelçi Göğüş ile Dışişleri Bakanlığında aşağı yukarı aynı dönemlerde görev yaptık. İlk dış görevimizde, 1980’lerde Yeni Delhi’de beraberdik.
Kançılarya ve ikametgahların aynı bahçe içinde olduğu yerleşkemizde mesaide ve sosyal zamanlarda, izleri hala süren güzel hatıralarımız, egzotik Hindistan günlerimiz oldu.
Yeni Delhi’de benden önce göreve başlamış olan şehir ve meslek kıdemlimiz olarak, Hindistan koşulları ile tanışıp, alışmama büyük kolaylık sağlamıştı. Bunda elbette, o dönem kordiplomatiğin en renkli en güzel simalarından, eşi sevgili Zerrin’in samimi dostluğunun payı büyüktü.
***
Yeni Delhi’nin diplomatik kasabı Muhammet’e ilk ziyaretimi, alışveriş yerlerini tanıtma meyanında sevgili Göğüşlerle birlikte yapmıştık.
Muhammet’in, çamurlu zemine, sinekler arasına oturup, ayak baş parmağına yerleştirdiği bıçakla et kesişi, yanı başındaki kafesten gösterdiğimiz tavuğu, yakalayıp birkaç saniye içinde başını koparıp paketlemesi üzerinedir ki 40 yıl geçmiş olmasına rağmen hala, postal gibi pişmemişse hiçbir etle aram iyi değildir. O şaşkınlıkla parça et istememiş, makineden geçtiği için daha hijyenik olacağını düşünerek kıyma almıştım. Eve dönüşte, o kafayla yıkamaya çalıştığım kıymalar suyla akıp gitmişti.
***
Büyükelçi Göğüş’ün hatıratında, Cumhuriyet diplomasisinin günümüze uzanan son 40 yıllık döneminin kritik gelişmeleri, bürokrasi ve diplomasi tarihimize katkı oluşturacak göndermelerle yerini almakta.
Müzeleri, parkları, tarihi mekanları ile yarısı Göğüşlere ait olduğu söylenen Gaziantep ile bağları, Siyasal Bilgilerden başlayan Hariciyeye giriş serüveni, Dışişleri Bakanlığımızın 1980’li yıllarından başlayan merkez ve dış misyon yapılanmaları ile tayin ve kararname sırlarını içermekte.
Yakın tarihimizin ikili ve uluslararası sorunları, uluslararası kuruluşlardaki tarihi girişimler ve çözümler ile sosyal konular da yer almakta.
Bu bağlamda, Gaziantep Hayvanat Bahçesine fil temini için 10 yıl süren maceralı, tebessüm dolu diplomatik girişimler de var. Halen Gaziantep’te bulunan, isimleri ambargolu Gabi ve Pili isimli fillerin ilginç hikayesi sizleri şaşırtacaktır.
***
Büyükelçi Hasan Göğüş, mesleğe yeniden başlasaydım, dış tayinlerimde Amerika, İngiltere, Fransa değil Portekiz, İspanya, İtalya, Yunanistan gibi ülkelere talip olurdum, bir restoranda garsonlarla, taksiye bindiğinizde şoförle, sipariş, adres vermek haricinde sohbet etme ortamını ancak Akdeniz coğrafyasında bulabilirsiniz demekte.
Zengin diplomatik ve sosyal deneyimleri genç kuşaklara aktaracak benzer kitapların artması dileğiyle.
