RÖNESANS, HÜMANİZMA ve GÜNÜMÜZE KADAR UZANAN ETKİLERİ - 4

4. HÜMANİZMA:
15.yüzyılda İtalya’nın Floransa kentinde kurulan Akademinin önderliğindeki akademisyenlerin Yunan klasiklerini gün yüzüne çıkarması tüm yaşamda ve özellikle de bilim ve sanatta yeni bir atılımı beraberinde getirdi. Hıristiyanlık felsefesi ve ezoterik (yalnızca özel bilgisi olanlar tarafından anlaşılabilen) öğreti görüşleri kavramlaştırılmaya çalışıldı. Benzer akademiler Venedik, Roma veGenova’da da kuruldu. Önde gelen temsilcilerinden birisi İtalyan ozan Dante (1265-1321)dir.
Ezoterik öğreti, yepyeni bir dönemin başlamasını sağladı. İnsanoğlunun doğa yasaları üzerinde düşünmeye koyulması, doğanın ve evrenin gerçeklerini arayıp bulmaya başlaması kadar eskidir. Rönesans düşünürlerinin en büyük hedefi, Yunan-Roma uygarlığı ile Hıristiyanlık arasında bir iletişim, bir ilişki kurmak ve iki uygarlığı aynı potada eriterek yepyeni bir dünya kurmaktı. Bizans’tan İtalya’ya göç edenlerin beraberinde getirdikleri Yunanca eserler ile İtalya manastırlarındaki Roma eserlerinin anlaşılır bir dille İtalyanca’ya çevrilmesi, ulusal bir edebiyat ve tarih anlayışının doğmasına yol açtı. Aynı dönemde Latince İncil de İtalyanca’ya çevrildi. Eski uygarlıklar ve Hıristiyanlık arasında bir süreklilik olduğu ispat edilmeye çalışıldı. Bu arada Johannes Gutenberg (1398-1468) tarafından 1438’de matbaanın icat edilmiş olması, kitapların çok daha fazla sayıda basılmasını ve daha çok kişinin bunları okumasını sağladı. Bu durum yazarları yerel dilde yazmaya teşvik etti. Yazarlar Yunanca ve Latince’den anadillerine döndüler.Böylece yeni düşünceler pek çok ortamda tartışılmaya başlandı ve bu tartışmalar sonucunda da yeni fikirlerin doğmasına olanak yaratıldı. Toplumdan ziyade birey ön plana çıktı ve giderek insani değerler, bütün diğer değerlerin üstünde tutulmaya başlandı. Bu çağın insanı düşünen, kendine dönük, kendini inceleyen, soran, yargılayan ve kendi öz yargılarını özgürce ortaya koyan insandır. Kendini bütün dogmalardan ve ön yargılardan arındırma yolundadır. Aklını kullanır, aklı kendisinin kılavuzudur. Ezoterik doktrinin binlerce yıldan bu yana savunduğu görüşleri kapsayan felsefi akıma “Hümanizma” adı verildi. Rönesans dönemi hümanizm ideolojisini getirdi.Ezoterik öğretinin açıkça ortaya konulması, Rönesans şiir ve sanat eserlerini yaratan hayal gücünün de aynı biçimde serbestçe kendisine yol bulmasını sağladı. Rönesans hümanizması dinsel tutuculuğu önleyen en güçlü düşünce akımı olmuştur.
Şiir ve dinin birbirlerini tamamladıkları iddiasıyla, kutsal kitabın aslında şiirsel bir dille ele alınmış olduğu öne sürüldü. Bu ve benzeri girişimler sonucunda, din dışı konuları işleyen şair ve yazarlar da, yaratıcılık vasıfları nedeniyle kutsal bir saygınlık kazandılar ve diledikleri konularda daha rahat çalışma olanağı buldular. Hümanizma akımı ile insana, insan olmaktan gurur duyması öğretildi. Bu düşünce tarzı ile Ezoterik öğreti tüm Avrupa’ya kısa sürede yayıldı. Öğretinin güzellik arayışı tüm sanat dallarına yayıldı ve mükemmelliklerine bugün dahi ulaşılamayan yüzlerce eser doğdu. 
Tüm bu gelişmelerin sonucunda ortaçağın durağan düşünce sistemi yıkıldı. Yerine, akılcılığı ön plana çıkaran pozitif düşünce geldi. Rönesans felsefi bakımdan akılla inancı uzlaştıran bir sentez oldu.Sonuç olarak, aklımıza şöyle bir soru geliyor: “Eğer Rönesans, İslam dünyasından yapılan çevirilerin bir ürünüyse, aynı ürüne sahip olan İslam dünyasında neden Batı’da Rönesans sonrası ortaya çıkan bilime dayalı bir aydınlanma gerçekleşmedi?”
Bu süreçte İslam dünyası yapısal değişime gidememiş, yöneticiler bilim ve felsefeden uzaklaşmışlar, dinsel dogma anlayışı artmış, bu durum 21. yüzyıla kadar devam etmiştir. Bunun temel nedeni İslam dünyasının her şeyi kutsallaştıran, bilgi ve değeri metafizik bir zeminde arayan anlayışıdır. İslam dünyasında akıl tutulmasının sancıları günümüzde de yaşanmaktadır.