Ali MARALCAN- EMEKLİ KURMAY ALBAY


ULUSAL KURTULUŞ SAVAŞI´NDAN SONRA ÖZGÜRLÜK VE EGEMENLİK GÜNEŞİNİNDOĞUŞ MÜJDECİSİ VE ÇAĞDAŞ YENİ BİR TÜRK DEVLETİNİN DOĞUŞUNA NEDEN OLAN LOZAN BARIŞ KONFERANSI ANLAŞMASININ 95. YILDÖNÜMÜ KUTLAMASI


YURTTA BARIŞ CİHANDA BARIŞ?

Yukarıdaki vecize Mustafa Kemal´indir: "Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin sabit (değişmez), müspet (olumlu) ve maddi (elle tutulur, gözle görülür) bir siyaseti vardır. O da, Türkiye´nin belirli milli sınırları içinde, hayatını ve istikbalini sağlamaktır."               

Gazi Mustafa Kemal

Aralık 1921

/resimler/2018-7/23/1712390510795.jpgİSMET PAŞA, HAYATI BOYUNCA BAŞLICA ŞU BEŞ ÖZELLİĞİ İLE KENDİ YOLUNU AÇMIŞTIR

1 ? Kendisine daima rütbesinden daha üstün görevler emanet edildi.

2 ? Diğer subaylardan ayrı olarak daima, meslek dışı bilgisini ve genel kültürünü tamamlamaya çalıştı.

3 ? Görev çevrelerinde; mücadeleleri ile değil, uysal, fakat özgür hareket ve karar yetenekleri göze çarpan şahsiyeti ile dikkati çekti. Hiçbir zaman bir klik adamı olmadı. Kendini hiç kimseye kayıtsız, şartsız bağlamadı. Hatta Mustafa Kemal´e bile...

4 ? Gerektiği zaman, sorumluluk kabulünden çekinmedi. Bu vasfı onun, daima şahsi gururu oldu. Olayların akışı içinde bu gurur onu, belki göstermesiz, fakat daima bir zırh gibi sardı.

5 ? Teşebbüsü (girişimi) elinde tutabilmek gayretini, bir askeri strateji kaidesi gibi, siyasi hayatında da benimsedi. Onun için de daima, kumanda mevkilerinde bulundu. Bu mevkileri hiçbir zaman kolay bırakmadı.

İşte İsmet Paşa´nın bu özelliklerini dikkate alan Atatürk onu Türk heyetinin baş murahhası olarak görevlendirmiştir.

LOZAN KONFERANSI MÜDDETİNCE İSMET PAŞA KARŞI HEYETE NASIL BİR STRATEJİ UYGULADI?

Ve İsmet Paşa, devam etti yoluna.

Lozan´daydı.

Tartışmalar, görüşmeler ve hileli pazarlıklar tüm hızla sürüyordu. Savaşta yenilen Avrupalılar, masa başında sırtını yere getirmeye çalışıyorlardı İsmet Paşa´nın.  

Ama o direniyordu.

Hileli pazarlıkları, çevirilen dolapları ve saygın görünen yüzlerdeki kurnazlıkları biliyordu. Agememnon zırhlısındaki Hüseyin Rauf Bey gibi aldanmıyordu.

Küçük cüssesiyle uslu bir dev gibi sakindi. Ve yine bir deniz gibi kabarmıştı içi.

İsmet Paşa Lozan´a gitti ama Avrupalılar yine bastırıyordu. Savaşta kaybettiklerini masa başında almak istediler. Ama İnönü bu oyuna gelmedi. Toprak mücadelesinde isteneni aldı. Ancak ekonomik ve siyasi mücadelede epeyce zorlanıyordu.

Lozan görüşmelerinde ABD´nin resmi temsilci John Grew ve arkadaşları, İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Curzon´un odasında oturmaktaydılar. Birden içeri Lord Curzon girdi. İsmet Paşa´nın yanından geliyordu. Kızgın bir boğa gibiydi. Odadakilere bir süre baktı ve kendi kendine birilerini tehdit ederek odada sinirli bir şekilde dolanmaya başladı. Durmadan ter döküyor ve burnundan soluyordu. Belli ki Lord Curzon, İsmet Paşa´ya çok sinirlenmişti.

Birden bağırdı:

"Dört korkunç saatten beri burada oturduk ve İsmet her sözümüze şu adi sözlerle cevap verdi:

´Bağımsızlık ve Ulusal Egemenlik!´"

Odadakiler Lord Curzon´a İsmet Paşa´nın hangi konuda zorluk çıkardığını sordular. Curzon "hukuksal konuda" olduğunu söyledi. Ama İsmet İnönü "Ekonomik maddeleri de benimsemiyordu."

Her şey bitmişti.

Curzon ıstırap ve korku içinde idi.

Türklere istediklerini imzalatamıyordu. Lord Curzon İngiltere Hükümetine ve halkına nasıl hesap verecekti? Zaten savaşta kaybetmişlerdi. Ve milyarlarca sterlin İngiliz parasını boş yere heba etmişlerdi.

Odada bulunanlar toplu halde hemen İsmet Paşa´nın yanına gittiler. İsmet Paşa ile bir saat daha konuştular. Paşa korkunç derecede yorgun görünüyordu. Ekonomik maddelerin Türkiye´yi mali ve sanayi tutsaklığa sürükleyeceğini söylüyordu. Görüşmeyi fazla uzatmadan yarıdan kestikten sonra ayağı kalktı yorgun ve bezgin bir şekilde şu sözlerle odayı terk etti.

"Kalbim ağrıyor!"

İsmet İnönü, Lozan Anlaşması´ndan sonra Mustafa Kemal´in Cumhurbaşkanlığında uzun bir süre Başbakanlık yaptı. Lozan Anlaşması bir başarıydı. Mustafa Kemal öldükten sonra Türkiye Devleti´nin Cumhurbaşkanı oldu.

İMZA TÖRENİNDEN SONRA GAZİ MUSTAFA KEMAL MURAHHASLAR HEYETİ BAŞKANI İSMET PAŞA´YA SAMİMİ BİR TELGRAF ÇEKTİ

"Lozan´da Heyeti Murahhasa Reisi, Hariciye Vekili

İsmet Paşa Hazretlerine,

"Millet ve hükümetin zatıâlilerine tevcih etmiş olduğu yeni vazifeyi muvaffakiyetle itmam buyurdunuz. Memlekete bir silsile faydalı hizmetlerden ibaret olan ömrünüzü bu defa da tarihi bir muvaffakiyetle tetviç ettiniz.

"Uzun mücadelelerden sonra vatanımızın barış ve istiklale kavuştuğu bu günde, parlak hizmetiniz dolayısıyla zatıalinizi, muhterem arkadaşlarımız Rıza Nur ve Hasan Beyleri ve mesainizde size yardım eden bütün heyeti murahhasa âzâsını müteşekkirane tebrik ederim.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi ve

Başkumandan

Gazi Mustafa Kemal"

NELER GETİRDİ?

?    Lozan barışı neler getirdi?

diye sorulacak Olursa bunun cevabını şöylece özetlemek kabildir:

?    Lozan barışı, Türkiye´nin istiklalini getirdi. Türkiye´ye Misakı Milli sınırlarını sağladı.

Başlıca tartışma konuları itibarıyla Lozan konferansındaki anlaşmalar, gene başlıca olarak şunları sağladı.

?    Trakya´da Meriç sınırı elde edildi. Bu arada Edirne şehrinin bir mahallesi mahiyetinde bulunan ve Meriç´in batısında kalan Karaağaç mahalle ve istasyonu da Türklere iade edildi.

?    Anadolu Yunanlılardan tamamıyla kurtarıldı.

?    Güneyde 20 Ekim 1921 tarihli Ankara itilâfnamesiyle bugünkü hudut elde edildi.

?    Musul vilayeti işinin halli ayrı anlaşmaya bırakıldı.

?    Ermenistan yaratılması işi tarihe karıştı. Bugünkü sınırlar vatan sınırları olarak kaldı ve Lozan´da bu sınırlar üzerinde tartışma kabul etmedik.

?    Kürdistan meselesi bahis konusu olmadı.

?    Anadolu´da yabancı nüfuz mıntıkaları, yani Anadolu´nun fiilen parçalanışı ortadan kalktı.

?    Boğazlar´da, Gelibolu yarımadası ile Çanakkale mıntıkasında sahilden 20 kilometrelik, Boğaziçi´nde sahilden 15 kilometrelik mıntıkalar, Marmara´da İmralı´dan maada adalarla. İmroz, Tenedos adaları gayri askeri bölgeler olmak üzere tam toprak hâkimiyeti elde edildi. Bu suretle İstanbul için Sevr´de konulan kayıtlar da tabii kalktı.

?    Adli kapitülasyonlar kalkmış oldu.

?    Azınlıklar için Milli Misak´ta kabul etmiş olduğumuz vechile ve yalnız gayri müslimlere mahsus olmak üzere harbi umumiden sonra akdolunan bütün milletlerarası muahedelerdeki umumi hükümler kabul edildi.

?    Askeri takyidat kalktı. Hatta gayri askeri mıntıkalarda bile 12.000 asker bulundurmak hakkı elde edildi.

?    Mali hükümler: Bütün mali kayıtlar kaldırıldı.

?    Kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı.

?    Düyunu umumiyeden Türkiye kendine isabet eden hisseyi ödeyecekti.

?    Gümrük tarifeleri yeniden düzenleniyor ve gümrük istiklaline bu suretle yol açılıyordu.

SONUÇ OLARAK

Gazi Mustafa Kemal´e göre Lozan Antlaşması "Türk milleti aleyhine, asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr muahedenamesiyle ikmal edildiği zannedilmiş büyük bir suikastın inhidamını (çöküşünü) ifade eden vesikadır. Osmanlı devleti tarihinde emsali bulunmayan bir siyasi zafer eseridir."

Toplam, beş bölümlük, 143 maddeden oluşan Lozan Barış Antlaşması. Türk Kurtuluş Savaşını, uluslararası hukuk bakımından noktalayan siyasi bir zaferdir.

1. Dünya savaşına girip yenilen devletlerle yapılan antlaşmaların hepsi, yeniklere dikte ettirildiği halde, savaşı en ağır koşullarla bitirmiş ulusumuzun dört yıl gibi kısa bir sürede, nasıl onurlu bir antlaşma yaparak, varlığını kabul ettirdiğinin tarihte tek örneğidir.

Büyük özverilerle kazanılmış başarıyı, konferans masasında tanımama çabasına düşen Avrupa devletleri, düşünce ve isteklerinden, bu antlaşmayı imzalayarak vazgeçmek zorunda kaldılar. Gerçekten yeni Türk Devletinin, Ulusal Ant ilkeleri doğrultusunda, coğrafi sınırlarını, boğazlardaki haklarını tanıdılar. Öte yandan 28. madde ile, ekonomik bakımdan Türk Ulusunu sömürgeleştiren kapitülasyonlar, tüm direnmelere karşın kaldırıldı. Böylece ekonomik kalkınmamızı engelleyen en büyük bağ, koparılmış oluyordu.

SONSÖZ
SAYGIDEGER VATANDAŞLARIM VE MUHTEREM ADANALI HEMŞERİLERİM

LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN TAPUSU VE ULUSAL ONURUMUZDUR.

Bu onurlu ve gurur dolu mutlu günleri bize yaşatan başta Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları ile ulusal kurtuluş savaşına katılan şehit ve gazilerimizİ minnet, şükran ve rahmetle anıyoruz. Ruhları şad olsun!

KAYNAKÇA

 

1-     NUTUK GAZİ MUSTAFA KEMEL

 

2-      İSMET İNÖNÜ HATIRALAR SEBAHATTİN SELEK

 

3-      ATATÜRK HAKKINDA HATIRALAR VE BELGELER PROF.DR. AHMET İNAN

 

4-      YURTTA SULH CİHANDA SULH PROF.DR. HAMZA EROĞLU

 

5-      TEK ADAN  CİLT 3 KEVKET SÜREYYA AYDEMİR

 

6-     İHANET BASINI AYDIN KELEŞOĞLU

 

7-     İNÖNÜ VE YAKIN TARİH SIRLARI KAHRAMAN YUSUFOĞLU

 

8-     100 YILIN KİTABI SİNAN MEYDAN

 

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli
  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00