VOA Amerika´nın Sesi internet sitesinde yer alan haberde ?Aslında Ankara, bu dönüşümün ipuçlarını bir süredir veriyordu. Uçak krizi sonrası Rusya´yla yaşadığı krizi 15 Temmuz Darbe Girişimi´nden hemen önce aşmaya başlayan Türkiye, 24 Ağustos´ta başlattığı Fırat Kalkanı Harekatı´yla birlikte Moskova´yla işbirliğini arttırdı,?deniliyor.

Hilmi Hacaloğlu imzalı haber konuyu şöyle değerlendiriyor:

?Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya lideri Putin´in ricacı olması üzerine başta Nusra olmak üzere muhalif grupların Halep´i terk etmesi için devreye girdi. Ancak çoğunluk bu teklifi kabul etmedi.

Devam eden direniş sonuç vermeyince 16 Aralık´ta Türkiye´den gönderilen araçların da desteğiyle Doğu Halep´ten tahliyeler başladı.

?19 Aralık´ta Moskova´da Türkiye, İran, Rusya´nın imzaladığı ortak deklarasyon ne anlama geliyor??

Amerika´nın Sesi´ne konuşan Yakındoğu Haber sitesi genel yayın yönetmeni Alptekin Dursunoğlu, ?Zirvede Suriye´de önceliğin rejim değişikliği olmadığı konusunda mutabakat sağlandı. 3 ülke deklarasyonla hem Suriye´nin toprak bütünlüğü ve bağımsızlığını korumak hem de teröre karşı mücadele etmek konusunda anlaştığını da açıkladı. Ortak bildiride kullanılan ifadelere bakılırsa Türkiye başından beri tam tersi pozisyonda bulunduğu Rusya ve İran´la pozisyonunu artık eşitlemiş görünüyor? dedi.

 ?Suriye savaşı bir an önce bitirilmeli?

Türkiye´nin bu yeni pozisyonu hükümet yanlısı medyada destek buldu. İran ve Rusya ile eleştirel tutumuyla bilinen Yeni Şafak gazetesi genel yayın yönetmeni İbrahim Karagül, bugünkü yazısında ?Suriye´deki savaşın bir an önce bitirilmesi gerektiğini? belirtirken Atlantik´ten gelen tehdide karşı 3 ülkenin bir araya gelerek karşı koyduğunu yazdı.

Karagül, ?Türkiye, İran, Rusya arasında çatışma alanlarını besliyorlar.Üç ülkenin Suriye ekseninde yapacağı her yanlış kendini vuracak, bu üçlü savaş tezini güçlendirecektir. Son Halep trajedisi, o ihtimali yine güçlendirdi. Türkiye kamuoyundaki İran ve Rusya tepkisi umutlarını artırdı. İşte tam bu aşamada Rus elçi suikastini yaparak o hassasiyeti çatışmaya dönüştürmek, Türkiye-Rusya yakınlaşmasını bitirmek istediler. Şükür ki yine olmadı. Üstelik Türkiye-Rusya ve İran dün Moskova´da toplanıp Suriye konusunda genel bir ateşkes ve çözüm yolunda ciddi bir adım attı. Suriye konusunda derhal, acil çözüme ulaşılmalı? dedi.

?Suriye´de pozisyon değişikliği iç kamuoyunda nasıl karşılık bulur??

Ancak unutulmamalı ki suikastten birkaç gün önce 13 Aralık´ta İstanbul´da bulunan Rusya Başkonsolosluğu´na yürüyen yüzlerce kişi ?Emperyalist Rusya Suriye´den defol?, ?Katiller hesap verecek? sloganları atmış ve Rusya´nın Suriye´deki uygulamalarını protesto etmişti.

Bu göstericiler, Esat´ı terörist olarak görürken Moskova´daki deklarasyonda Suriye rejimine karşı savaşanlar terörist olarak gösteriliyor ve ?terörle mücadele geniş kapsamlı ve yaygın olmalı ve teröristlerle hiçbir şekilde işbirliği yapılmamalıdır. Vatandaşların can güvenliğinin korunması için terörist gruplarla hiçbir anlaşma veya müzakere yapılmamalıdır. El Kaide Nusra´ya ve diğer terörist gruplara dönüştü ki biz şu an bu teröristlere dair uzunca bir listeye sahibiz? deniyor.

İRAN-RUSYA-TÜRKİYE ORTAK DEKLARASYONU DEN DİYOR?

Öte yandan iç ve dış medya haberleri arasında İran, Rusya ve Türkiye dışişleri bakanlarının Moskova´da gerçekleştirdiği toplantının ardından ilân edilen deklarasyonun tam metni ortaya çıktı.

Deklarasyonda üç ülkenin de Suriye´nin ?çok dinli, çok etnik gruplu, mezhepçi olmayan, demokratik ve laik? karakterini tanıyacaklarının ifade edilmesi dikkat çekiyor. Suriye Devlet Başkanı Esad´ın adının dahi geçmediği görülen metinle birlikte Türkiye´nin ?Esad´ı devirme politikası´nın ?resmi´ olarak da bittiği kayıt altına alınıyor.

Deklarasyonun tam metni şu şekilde:

?1) İran, Rusya ve Türkiye, çok sayıda etnik yapı barındıran, çok dinli, mezhepçi olmayan, demokratik ve laik bir devlet olarak Suriye Arap Cumhuriyeti´nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne saygılarını bir kez daha ifade ederler.

2) İran, Rusya ve Türkiye, Suriye ihtilafının askeri çözümünün olmadığına emindir. Birleşmiş Milletler´in, BMGK´nın 2254 No´lu kararı ili uyumlu bir şekilde krizin çözümüne yönelik temel rolünü kabul ederler. Uluslararası toplumun tüm üyelerini, bu belgelerin içerdiği anlaşmaların uygulanmasının önündeki engellerin kaldırılması için iyi niyetle işbirliğine çağırır.

3) İran, Rusya ve Türkiye Doğu Halep´teki sivillerin gönüllü tahliyesini ve silahlı muhalefetin örgütlü ayrılışına izin verilmesini memnuniyetle karşılar. Bakanlar ayrıca Fua, Kefraya, Zebadani ve Madaya´daki sivillerin kısmi tahliyesini de memnuniyetle karşılar. [Ülkeler] sürecin müdahale edilmeden, kesin ve güvenli bir şekilde tamamlanmasını garanti altına almayı kabul eder. Bakanlar, Uluslararası Kızılhaç ve Dünya Sağlık Örgütü´ne tahliye koşullarına yardımları nedeniyle şükranlarını iletir.

4) Bakanlar, tüm ülke çapında ateşkesin, insani yardımın engellenmemesinin ve sivillerin rahatça dolaşımının önemi konusunda hemfikirdir.

5) İran, Rusya ve Türkiye Suriye Hükümeti ile muhalefet arasındaki muhtemel anlaşmanın müzakerelerinde garantör olmaya ve kolaylaştırmaya hazır olduklarını ifade ederler.

6) [Bakanlar] BMGK 2254 No´lu karar doğrultusunda Suriye´de siyasi sürecin yeniden başlaması için gerekli momentumu yaratmak için bu Anlaşma´nın yararlı olduğuna inanırlar.

7) Bakanlar, Kazakistan Devlet Başkanı´nın, konuyla ilgili toplantıların Astana´nın ev sahipliğinde yapılmasına ilişkin nazik önerisini not ederler.

8) İran, Rusya ve Türkiye, IŞİD ve El Nusra´ya karşı birleşik mücadele ve silahlı muhalif grupları onlardan ayırma kararlılıklarını tekrar ederler.?