VOA Amerika´nın Sesi internet sayfasında yer alan habere göre İnsan Hakları İzleme Örgütü, Gazetecileri Koruma Komitesi, Uluslararası Af Örgütü ve Sınır Tanımayan Gazeteciler, yaptıkları ortak açıklamada 2 Ekim´de İstanbul´daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu´na girdikten sonra kendisinden haber alınamayan muhalif Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı konusunda Türkiye´ye BM Genel Sekreteri Antonio Guterres´ten BM tarafından yürütülecek bir soruşturma açılmasını istemesi çağrısında bulundu.

Gazetecileri Koruma Komitesi Başkan Yardımcısı Robert Mahoney, BM´nin soruşturmaya müdahil olmasının Suudiler´in ya da başka hükümetlerin Riyad´la iş ilişkilerini korumak amacıyla olayı sümen altı etmesini önlemeyi garantiye almak için en yöntem olduğunu kaydetti.

Suudi Arabistan, Kaşıkçı´nın İstanbul´daki konsoloslukta kaybolmasıyla ilgisi olduğu iddialarını reddediyor ve Kaşıkçı´nın içeri girdikten kısa süre sonra kendisinin dışarıya çıktığını öne sürüyor. Ancak Riyad henüz bu açıklamayı destekleyecek kanıt paylaşmadı.

Suudi yetkililer ülkede muhalif seslere yönelik baskıyı veliaht prens Muhammed Bin Selman´ın 2017´de iktidara gelmesinin ardından arttırdı. Aralarında insan hakları savunucuları, din adamları, gazeteciler ve akademisyenlerin olduğu çok sayıda kişi bu tarihten sonra gözaltına alındı.

Türk yetkililer konuyla ilgili soruşturma yürütüyor. Soruşturma kapsamında hem konsolosluk binasında hem de başkonsolosluk konutunda arama yapıldı. Henüz soruşturmanın sonuçlarıyla ilgili resmi bir açıklama yapılmazken bazı bilgiler medyaya sızdı. Bunlar arasında Türk yetkililerin Kaşıkçı´nın öldürüldüğünü kanıtlayan ses kayıtları ve videolar olduğu iddiaları da var.

?BM son yılların en şoke edici olayına müdahil olmalı?

Kaşıkçı´nın Türk nişanlısı Hatice Cengiz´in Kaşıkçı konsolosluğa girmeden önce telefonlarını kendisine bıraktığını ve iki saat sonra dışarı çıkmazsa polise haber vermesini istediğini basına anlattığını hatırlatan Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü genel sekreteri Christophe Deloire, ?Bu bağımsız ve tarafsız bir soruşturmanın ne kadar elzem olduğunu açıkça gösteriyor? dedi.

Deloire ?Eğer BM gazetecilere karşı işlenen suçların cezasız kalmaması konusunda mücadele ediyorsa son yılların en şoke edici ve sıra dışı vakası konusunda soruşturmaya en azından tam olarak müdahil olmalı? dedi.

?BM Butto cinayeti konusunda soruşturma yürütmüştü?

Açıklamada böyle bir soruşturmanın emsali olduğu; 2008´de Pakistan´ın dönemin BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon´dan eski Pakistan Başbakanı Benazir Butto cinayetiyle ilgili bir soruşturma yapmasını istediği belirtildi. Bu soruşturmanın Pakistanlı yetkililerin Butto cinayeti çevresinde gelişen koşulları gizleme çabasını engellediği ifade edildi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü BM direktörü Louis Charbonneau, Suudi Arabistan tarafından yürütülen tek taraflı soruşturmaların olayı aydınlatmakta yeterli olmayacağını belirtti. Charbonneau, yalnızca BM´nin Kaşıkçı´nın kaybolmasının arkasındaki kişileri aydınlatma konusunda yeterli güvenilirliğe ve bağımsızlığa sahip olduğunu kaydetti.

Türkiye ve Suudi Arabistan BM´yle tam işbirliği yapmalı

Açıklamada Türkiye, Suudi Arabistan ve diğer BM üyesi ülkelerin Kaşıkçı´ya ne olduğunun aydınlatılması konusunda gerekli tüm erişime ve desteğe sahip olmasını sağlamak için BM soruşturmasıyla tam işbirliği yapmaları gerektiği kaydedildi.

Açıklamada ?Suudi Arabistan soruşturmayı kolaylaştırmak için yetkililere Viyana Sözleşmesi´yle tahsis edilen dokunulmazlık gibi diplomatik koruma önlemlerinden feragat etmeli. Türkiye aralarında Kaşıkçı´nın Suudi konsolosluğunda öldürüldüğünü kanıtladığını basına sık sık söyledikleri ses ve görüntü kayıtlarının da bulunduğu tüm delilleri teslim etmeli? denildi.

Açıklamada, Türkiye ve Suudi Arabistan arasında kurulan Ortak Çalışma Grubu´nun Suudi Arabistan´ın delilleri sümen altı etme çabası ve Kaşıkçı olayına karıştığını reddetmesi nedeniyle ilerleme sağlayamayacağı görüşü dile getirildi.

Uluslararası Af Örgütü New York ofisi başkanı Şirin Tadros, ?Suudi Arabistan´ın Kaşıkçı´nın akıbetiyle ilgisi yoksa o zaman Suudi hükümeti de BM soruşturmasından fayda sağlayacaktır? diye konuştu.