VAHİT ŞAHİN
Cumhuriyet Halk Partisi Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu´nun T.C. Merkez Bankası´nın 2017 yılsonu enflasyon revizyonundan hareketle AKP´nin enflasyonla mücadeledeki başarısızlığına dair basın açıklaması yaptı. Erdoğdu, ?AKP iktidarı uzun yıllardır enflasyonu tek haneye indirmekte böbürlenmekte ve bu durumu iktisadi performansının başarısına dair en önemli donelerden biri olarak sıklıkta kullanmaktadır. Bu bağlamda hatırlatılması gereken ilk unsur AKP´nin enflasyonu tek haneye indiren politikaların gelişimine hiçbir katkıda bulunmadığı gerçeğidir. AKP 2001 Krizi neticesinde yaşama geçirilen uygulamaları takip etmekle yetinmiş olmasına rağmen bu uygulamaları kendi marifeti olarak sunmakta ısrar etmektedir? dedi.
Erdoğdu şunları söyledi:
?Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya 1 Ağustos 2017 tarihinde basın mensuplarına verdiği demeçte Merkez Bankası 2017 enflasyon tahmininin 0,2 puanlık bir artışla revize edildiğini ve yeni tahminin yüzde 8,7 olduğunu açıklamıştır. 2018 yılı için ise Merkez Bankası´nın mevcut tahmini yüzde 6,4´tür.[1]
Bu açıklamayla Çetinkaya Merkez Bankası´nı temel amacına yani ?fiyat istikrarını sağlama? hedefine ulaştıramadığını beyan etmiştir.[2] Aşağıdaki tabloda görüleceği üzere Merkez Bankası kendi koyduğu enflasyon hedeflerini yıllardan beridir tutturamamaktadır.[3]
|
|
Hedef
|
Gerçekleşme
|
Tahmin
|
|
2006
|
5
|
9,7
|
-
|
|
2007
|
4
|
8,4
|
-
|
|
2008
|
4
|
10,1
|
-
|
|
2009
|
7,5
|
6,5
|
-
|
|
2010
|
6,5
|
6,4
|
-
|
|
2011
|
5,5
|
10,4
|
-
|
|
2012
|
5
|
6,2
|
-
|
|
2013
|
5
|
7,4
|
-
|
|
2014
|
5
|
8,2
|
-
|
|
2015
|
5
|
8,8
|
-
|
|
2016
|
5
|
8,5
|
-
|
|
2017
|
5
|
-
|
8,7
|
|
2018
|
5
|
-
|
6,4
|
|
2019
|
5
|
-
|
-
|
Kaynak: TCMB
Hedeflerin üstünde çıkan enflasyon Merkez Bankası Başkanı açısından ferdi bir başarısızlığa ülkemiz açısından ise artan yoksulluğa ve gelir adaletsizliğine işaret etmektedir. Ücretleri haricinde herhangi bir gelir elde etmeyen halkımızın geniş kesimleri için yüksek enflasyon yaşam standartlarında düşüş ve gelirlerinde erime demektir.
________________________________
[1] https://www.cnnturk.com/ekonomi/turkiye/merkez-bankasi-enflasyon-tahminini-yukseltti
[2] http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tcmb+tr/tcmb+tr/bottom+menu/banka-hakkinda
[3] http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tcmb+tr/tcmb+tr/main+menu/para+politikasi/fiyat+istikrari/enflasyon+hedefleri
AKP iktidarı uzun yıllardır enflasyonu tek haneye indirmekte böbürlenmekte ve bu durumu iktisadi performansının başarısına dair en önemli donelerden biri olarak sıklıkta kullanmaktadır. Bu bağlamda hatırlatılması gereken ilk unsur AKP´nin enflasyonu tek haneye indiren politikaların gelişimine hiçbir katkıda bulunmadığı gerçeğidir. AKP 2001 Krizi neticesinde yaşama geçirilen uygulamaları takip etmekle yetinmiş olmasına rağmen bu uygulamaları kendi marifeti olarak sunmakta ısrar etmektedir.
Öte taraftan vurgulanması gereken diğer bir unsur 2000´li yıllarda dünyada ?hiper enflasyon? olgusunun bitmiş olduğu gerçeğidir. Aşağıdaki tabloda görüleceği üzere, Türkiye enflasyon verisi mevcut ülkeler içinde ve 2016 yılı itibariyle dünyada en yüksek enflasyona sahip 18. ülkedir. Bu ülkelerden sadece Güney Sudan, Surinam ve Angola´da enflasyon yüzde 20´den fazladır. Merkez Bankası´nın nihai rakamlarından hareket edecek ve 2016 enflasyon oranını yüzde 8,5 olarak kabul edecek olursak Türkiye listede 16. sıraya yükselmektedir. Diğer bir deyişle, ?tek haneli enflasyonu? bir ?başarı hikâyesi? olarak göstermeye çalışmak Türkiye´nin dünyadaki konumu dikkate alındığında bir göz bağcılığı denemesin olarak görülmelidir.
|
Enflasyon Oranı, 2016, %
|
|
Güney Sudan
|
380.8
|
Mısır
|
13.8
|
|
Surinam
|
55.5
|
Belarus
|
11.8
|
|
Angola
|
34.7
|
Uruguay
|
9.6
|
|
Mozambik
|
19.9
|
Brezilya
|
8.7
|
|
Gana
|
17.5
|
İran
|
8.6
|
|
Nijerya
|
15.7
|
Gine
|
8.1
|
|
Ukrayna
|
13.9
|
Svaziland
|
7.8
|
|
Haiti
|
13.8
|
Türkiye
|
7.8
|
Kaynak: Dünya Bankası
2006´dan beridir ortalama enflasyon yüzde 8,5´dur. Bu oran, yaklaşık her 8 yılda fiyatların iki katına çıkması demektir. Diğer bir deyişle, 2010´da fiyatı 1 TL olan bir malın fiyatı yaklaşık 2 TL olmuştur ya da her 100 TL´lik banknot değerinin yarısını yitirmiştir.
Başarısızlığın boyutu Türkiye´deki enflasyonun farklı gelir gruplarındaki ülkelerin enflasyon ortalamaları ile yapılacak kıyasla daha net anlaşılabilir. Aşağıdaki grafik ve tabloda görüldüğü üzere Türkiye´de enflasyon AKP iktidarı döneminde sadece 2008 yılında düşük ve orta gelirli ülkelerin enflasyon oranı ile ve 2011´de sadece orta gelir grubundaki ülkelerin enflasyon oranı ile eşit değerler almıştır. Türkiye´deki enflasyon diğer tüm yıllarda ve tüm gelir gruplarındaki enflasyon oranından yüksek değerler almıştır. Aynı dönemde Türkiye´deki enflasyon oranı istisnasız şekilde dünyadaki genel enflasyon oranından yüksek değerler almıştır.
Kaynak: Dünya Bankası
Türkiye´deki enflasyon oranları diğer ülkelerden çarpıcı seviyede yüksektir. Örneğin, 2015 ve 2016 yıllarında Türkiye´deki enflasyon dünya ortalamasından 4,8 kat daha yüksek değerler almıştır. Bu bağlamda daha da şok edici olan şu olgulara dikkat çekmek gerekmektedir: Türkiye´deki enflasyon oranı 2015 yılında düşük gelirli ülkelerden bile yüzde 50 daha yüksek bir değer almıştır. 2016´da ise ülkemizdeki enflasyon oranı yüksek gelirli ülkelerden 19,4 kat daha yüksektir. Aynı yıl, Türkiye´nin içinde bulunduğu üst orta gelirli ülkelere nazaran Türkiye´deki enflasyon oranı yaklaşık 4 kat daha yüksektir.
|
Enflasyon, Tüketici Fiyatları (Türkiye/Entite), 2004-2016
|
|
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
|
Dünya
|
2.9
|
2.4
|
2.1
|
1.6
|
1.2
|
2.1
|
2.4
|
1.3
|
2.3
|
2.7
|
3.2
|
4.8
|
4.8
|
|
Düşük Gelir
|
2.6
|
1.3
|
1.3
|
1.2
|
1.0
|
1.4
|
2.3
|
0.8
|
1.4
|
1.8
|
2.1
|
1.5
|
|
|
Orta Gelir
|
2.1
|
1.8
|
1.6
|
1.3
|
1.0
|
1.5
|
1.8
|
1.0
|
1.9
|
1.6
|
2.2
|
2.7
|
2.4
|
|
Üst Orta Gelir
|
2.3
|
2.2
|
2.1
|
1.5
|
1.2
|
1.9
|
2.3
|
1.2
|
2.3
|
2.7
|
3.0
|
5.5
|
3.8
|
|
Yüksek Gelir (Sağ Eksen)
|
4.8
|
4.1
|
3.8
|
3.5
|
2.3
|
5.3
|
4.4
|
1.9
|
3.4
|
5.2
|
9.8
|
22.2
|
19.4
|
Kaynak: Dünya Bankası
Dolayısıyla, dünyada hiper enflasyonun bittiği bir dönemde ?tek haneli enflasyonu? bir başarı olarak sunmak fiyat istikrarına ilişkin on beş senelik kronik hezimetin üstünü örtme çabasına işaret etmektedir. Türkiye enflasyonla mücadele ve fiyat istikrarı konusunda dünyadaki en başarısız ülkelerden biridir. Fiyat istikrarının sağlanamaması ülke ekonomisini mali krizlere karşı savunmasız bırakmakta ve yapısal sarsıntılara zemin hazırlamaktadır. (vş)
