Soçi’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin arasında varılan Suriye mutabakatına ABD cephesinden ilk tepki Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey’den geldi.
VOA Amerika'nın Sesi internet sitesinde yer alan habere göre, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey ABD Senatosu’nın Dış İlişkiler Komisyonu’nda senatörlerden gelen soruları yanıtladı. “Türkiye’nin Suriye’nin Kuzeydoğusundaki Harekatının Etkisinin Değerlendirilmesi” başlıklı oturuma Ankara ve Moskova arasında Soçi’de varılan ve Türkiye ile Rusya’nın Suriye’de 10 kilometre derinlikte ortak devriye yapmalarını öngören mutabakat damga vurdu.
Oturumda önce kayıtlara da geçen yazılı açıklamasının bir özetini okuyan James Jeffrey, Türkiye’nin Suriye harekatı için “Üst üste yapılan uyarılara ve Trump yönetimi tarafından üst üste teklif edilen teşviklere rağmen ne yazık ki Türkiye akıllıca hareket etmedi” dedi. Suriye Özel Temsilcisi, “Türkiye’nin Suriye operasyonu kaçınılmaz mıydı?” sorusuna, “Gerçekten böyle bir olasılık vardı. Kaçınılmaz değildi” yanıtını verdi.
James Jeffrey, Türkiye’nin operasyonda çok ileri gidemeyeceğini söylediğini ve Türkiye’nin de ileri gitmediğini söyledi. “Suriye’de 32 kilometre derinliğinde 440 kilometre genişliğinde güvenli bölge istediler. Biz onlara 30 kilometre derinlikte ortak devriye ve YPG’nin çekilmesini teklif ettik. Bu sadece masada olan bir anlaşma değil, aynı zamanda Türkiye’nin operasyonu başlamadan önce uygulanan bir anlaşmaydı” sözleriyle ABD ve Türkiye arasındaki güvenlik mekanizması sürecine dikkat çekti.
“Türkiye Rusya’dan ABD’den aldığından daha azını aldı”
Suriye Özel Temsilcisi, Rusya ve Türkiye arasında Soçi’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin arasında varılan mutabakatı değerlendirirken, “Rusya bizim Türkiye ile yaptığımız anlaşmadan kopya çekerek pek çok açıdan bizimkine benzeyen bir anlaşma yaptı. Ama Türkiye bundan çok fazla şey kazanmadı. Türkiye Rusya’dan ABD’den aldığından daha azını aldı. Ama bu süreçte Suriye'nin kuzeydoğusunu karıştırdı, IŞİD mücadelesinin altını oydu, Rusları ve rejimi herkes için trajik olacak şekilde dahil etti” ifadelerini kullandı.
“Soçi mutabakatıyla YPG geri çekildi ama oyun dışı kalmadı”
James Jeffrey, Soçi mutabakatını Türkiye’nin Suriye’deki hedefleri açısından değerlendirirken "YPG geri çekildi ama tam anlamıyla yenilgiye uğratılmadı ya da oyun dışı kalmadı. Yani Türkiye'nin amaçlarından biri gerçekleşmedi” şeklinde konuştu.
James Jeffrey, oturumun ilerleyen dakikalarında bir kez daha Soçi mutabakatına değindi, “Bence boşluklarla dolu. Türklerin yol almasını durduracaktır” değerlendirmesinde bulundu.
“Türkiye komutasındaki muhalif güçler en az bir kez savaş suçu işledi”
Oturumda Suriye’de Türkiye’nin operasyonu sırasında savaş suçu işlenip işlenmediği sorusu soruldu. James Jeffrey, “Türkiye destekli ve Türkiye komutasında bulunan muhalif güçlerin en az bir kere savaş suçu işlediklerini söyleyebiliriz. Türkiye’den bu konuda açıklama talep ettik” dedi.
Senatörlerin Trump yönetiminin Suriye politikası konusunda sert sorularla sıkıştırdığı Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Başkan Trump’ın Suriye’nin kuzeyinden çekilme kararı öncesinde kendisine danışılmadığını belirtti. Jeffrey, oturumda Trump yönetiminin Türkiye’ye Suriye operasyonu konusunda net ve sert bir mesaj vermediği yönündeki eleştirilerin sorulduğu bölümde “ABD askerleri bir NATO müttefikine karşı savaşma emrini alsaydı, Türkler belki iki kez düşünebilirdi. Ama ABD askerlerine bu emir verilmedi” dedi.
Jeffrey, Türkiye ile geçtiğimiz hafta varılan uzlaşma konusunda “SDG komutanı Mazlum Kobani bize yazılı bir mektup gönderdi. Anlaşmanın koşullarını yerine getirdiklerini söyledi. Türk tarafını bekliyoruz. Türklere de sahada gördükleri bir durum varsa bize bildirmelerini söyledik” ifadelerini kullandı.
James Jeffrey, “Ateşkes süresi dolunca ne olacak?” sorusuna cevap verirken de, “2 saat önce doldu. Türkiye'nin hassasiyetleri sebebiyle buna ateşkes diyemiyoruz. SDG devlet dışı bir aktör ve Türkiye tarafından terör örgütü olarak görülüyor. O nedenle "ara verme" diyoruz" şeklinde konuştu.
“Güvenli bölge görüşmelerinde harita kullanmadık”
Senato’daki oturumda, senatörlerden biri Türkiye ve Amerika arasında güvenli bölge konusunda yapılan müzakereler sonrası yapılan açıklamada güvenli bölgenin unsurlarının ve YPG’nin çekilmesi beklenen bölgenin parametrelerinin net bir şekilde yer almadığını gündeme getirdi.
James Jeffrey soruya cevap olarak Türkiye ile Suriye’de güvenli bölge oluşturulması müzakerelerine değinirken, “Hiç harita kullanmadık. Anlaşma yürürlüğe girdiği anda Türk askerleri neredeyse güvenli bölge de oradaydı. Kulağa özensiz bir yöntem gibi gelebilir ama aslında işe yaradı. Türkiye’nin güvenli bölgenin nasıl görüneceğine ilişkin yorumlarına meydan okumak istemedik” ifadelerini kullandı.
“Suriye’den çekilme kararında bana şahsen danışılmadı”
Suriye Özel Temsilcisi oturum sırasında Başkan Trump’ın Suriye’nin kuzeyinden çekilme kararı konusunda kendisine önceden şahsen danışılmadığını, Başkan Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında 6 Ekim’de gerçekleşen telefon görüşmesinde odada olmadığını ancak görüşmenin içeriğine ilişkin kapsamlı bir şekilde bilgilendirildiğini söyledi.
James Jeffrey’e “Hakim olduğunuz bir dosyada görev için emeklilikten çağrıldınız. Yıllarınızı verdiğiniz uzmanlık alanınızda size danışılmaması size kaygılandırmıyor mu? diye soruldu. James Jeffrey, ABD’de önceki yönetimlerde de benzer şeyler yaşadığına atıfta bulunarak “İlk kez olmadı. Daha önce de oldu” dedi.
“ABD askerlerine patates atanlar kimler bakmak gerek”
ABD’nin Suriye’nin kuzeyinden çekilme kararı sonrası haber ajanslarına ABD askerlerini taşıyan zırhlı araçlara patates fırlatıldığı görüntüler yansımıştı. James Jeffrey’ye o görüntüler soruldu. Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, “Bunun kimin fikri olduğuna bakmamız lazım. Suriye’nin kuzeydoğusunda askerlerimize taş ve meyve fırlatıldığını ilk ve tek burada gördüm. Burası Esat rejiminin askerlerinin olduğu bölge” ifadelerini kullandı.
