*ATATÜRK VE KARA HACI:  

***Söyleşiye farklı ve Atatürk´le ilgili bir kanaldan girelim isterseniz Sayın Etem Çalışkan? Atatürk portresi, Atatürk imzası, Nutuk ve Anıtkabir kalıgrafik yazıları böyle onursal bir koskoca bütünlük?  Bir şey daha var ki, o da dikkate değer? Dedeniz Atatürk´le tanışmış galiba değil mi?

---Dedem Kara Hacı Çukurova´daki Kuvayi Milliye´nin komutanlarından biriydi. Atatürk Adana´ya geldiğinde dedem de onu karşılamaya gelenler arasındaymış. Köyden atla geldiği için geç kalmış. Adana´daki karşılamaya dahil olduğunda ordakiler:

-Kara Hacı geldi demişler.

Bunun üzerine Atatürk ayağa kalkıp onu karşılamış.

Dedem:

-Paşam hoş geldiniz dediğinde de;

Atatürk:

-Asıl paşa olan sensin? Ben senden başka kimseye ayağa kalkmam? Paşa paşa senin kahramanlığını bana çok anlattılar Adana´da demiş.

***Siz dedenizi, dedeniz sanatınızı gördü mü?

---İkisini de evet diyebilirim? İlk yazımı yazdığımda dedem misafirlerinin yanında benimle övünmüştü.

            ***Basında yer alan Atatürk portreleriyle tanındınız. Hangi gazetelerdi onlar?

            ---Akşam gazetesinde çalışmaya başladığım 1962´nin 10 Kasım´ında tam sayfa Atatürk çizimlerim yayınlanmaya başladı. Hatta Atatürk´ün başındaki kalpağı da Lenin kalpağına benzettikleri için hakkımda komünisttir dedikodusu yapılmıştı. Oysa ki asıl kalpaklı olan da Atatürk´tü.        

            ***Kalıgrafik yazılarınızla Atatürk imzası nasıl doğdu, bunu anlatabilir misiniz?      

            ---Milliyet gazetesinde çalışmaya başladığım 1969´un 10 Kasım´ında tam sayfa olarak çizdiğim Atatürk portresinin kompozisyonda bir eksiklik olduğunu hissetmiştim. İşte o eksiklik, Atatürk´ün kendi el yazısının çizgisiyle o imzayı çizince tamamlandı. Çizerken de daha kalıgrafik, daha kalıcı ve biraz daha ayıklanmış olarak o imzayı çizdim. Bu haliyle yayımlandıktan sonra uzun yıllar böyle kaldı. Daha sonra da, resimle bir bütün olarak çizdiğim imza resimden çıkarak ayrı bir simge ve değer haline geldi.

            ***Güzel Sanatlar Akademisi´nden hocanız olan Prof. Dr. Emin Barın ile birlikte Anıtkabir yazıtlarını ne zaman ve nasıl yazdınız? 

            ---Anıtkabir yazıtlarını 1953 yazında hocamla birlikte yazdık. O zamanlar öğrencisi olduğum hocam Emin Barın´ın asistanı gibiydim. Yazımı beğenen hocam diğer öğrenci arkadaşlarımın yazısını bana kontrol ettirirdi. Heykeltıraşlar, taş ustaları, mozaikçiler arasında güzel bir çalışmamız olmuştu.

            ***Kalıgrafik yazı konusunda başka çalışmalarınız oldu mu?

            ---Ayrıca, tezhip sanatçısı Rikkat Kunt (1903-1986) ile birlikte Anıtkabir´in ilk ?Şeref Defteri? çalışmasına da katıldım. Rikkat Kunt sayfa süsleme çizgilerini yaparken, o defterin cildini de hocam Emin Barın yapmıştı. Bunun dışında, Maliye Bakanlığı anı paraları ve PTT Genel Müdürlüğü tarafından bastırılan cumhurbaşkanlığı forsundaki 16 yıldızın ifadesini taşıyan PTT anı pulları çalışmam var.   

            *RESİM - GÜZEL YAZI:

            ***Resimle ne zaman tanıştınız?

            ----Resimle ortaokulda tanıştım.

            ***Yararlandığınız, size resmi, resim yapmayı öğreten isimler oldu mu?

---Ortaokuldaki resim öğretmenimiz Hasan Kavukçu idi. O benimle ilgilendi. Ayrıca yine o yıllarda tanıştığım bir handa at arabalarını süsleyen biri de toz boya, neft ve beziri öğretti.

***Güzel yazı yazma merakı ne zaman başladı?

--- İlkokula başladığım günden beri güzel yazı yazıyorum. İçimden gelen bir şey tabii bu güzel yazı yazma merakı.

***Güzel yazı yazmak bir yetenek midir?

---Evet yetenektir? Yaratılıştan gelen bu eğilimin bir yetenek olduğunu düşünüyorum.

***Çocukluk yıllarınızda güzel yazı ile ilgili çalışmalarınız oldu mu?

---İlk yazımı ortaokulda iken yazdığımda, dedem misafirlerin yanında benimle övündü. Yine ortaokul yıllarında dayımın dükkân tabelasını yazdım.

***Tabela yazdınız, resim bilgileriyle donandınız; peki resim yapmaya başladınız mı?

---Resim yapmaya da ortaokulda başladım. Evde resim yapıyordum. Sonra bir gün teyzem evi temizlerken benim boya malzemelerini de atınca, hayvanları bağladıkları alt evde gizlice resim yapmaya başladım.    

            ***Resim ve güzel yazı yazma uğraşlarınızı lise yıllarında da sürdürdünüz mü?

            ---O yıllarda Mersin´de lise yeni açılmıştı. Ben de ilk öğrencilerinden biri olmuştum. Okul hayatımın yanı sıra tabela ve film afişi hazırlıyordum. Halkevi sinemasının maaşlı afişçisiydim. Matematik hocamız Müdür Yardımcısı Seyit Bey´in dediğine göre bir öğretmen kadar da kazanıyormuşum meğer.

            *RESSAM  ZEKİ  MÜREN:

            ***Özgeçmişinize baktığımızda İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi´nde öğrenci iken Zeki Müren, Ayhan Işık, Erol Keskin, Çolpan İlhan ve Pekcan Koşar gibi sinema, müzik ve tiyatro dünyasından ünlü sanatçıları ile birlikte öğrenim gördüğünüz görülüyor?.. Bunun bir şans olduğunu düşünüyor musunuz?. 

            ---Güzel Sanatlar Akademisi´nde okumanın yanı sıra Babıali´de çalıştığım o yıllarda aynı akademide birlikte öğrenim gördüğümüz Ayhan Işık sinemada olmanın yanı sıra Bâbıali´de resimli roman çizen bir ressamdı. Ayrıca o dönemin akademi öğrencileri arasında Zeki Müren, Çolpan İlhan, Erol Keskin ve Pekcan Koşar gibi tanınmış müzik, sinema ve tiyatro sanatçıları da vardı. Bununla birlikte, 1952 yılında Avrupa Güzeli seçilen Günseli Başar da bizim Güzel Sanatlar Akademisi´nin öğrencileri arasında bulunuyordu. Onlarla birlikte olmak da bir şans olduğu kadar kazanımdı da elbette.     

            ***Zeki Müren´le de dostluğunuz oldu mu? Birlikte sanatsal çalışmalar yaptınız mı?

            ---Zeki Müren, Kumaş Desenleri Atölyesi´ndeydi, orada resim çalışmasını sürdürürdü. Ayrıca modayla da ilgilenirdi. Güzel bir sesi vardı, şiirin yanı sıra şarkılarının güftelerini de kendisi yazardı. Musikide yenilikler de yaptı. Önemli ve çok yönlü bir sanatçıydı.  Onunla da dostluğumuz vardı. Ayrıca iyi bir gözlemciydi de. Neşeli ve hoş sohbet bir insandı. Atölyeleri dolaşır, öğrencilerle konuşurdu.

***Zeki Müren´le nasıl tanıştınız?

            ---Zeki Müren´le, benim yaptığım çizgileri görünce merak edip sorması sonucu tanıştık. Zeki Müren ayrıca askerlik arkadaşımdı da.

            *GÜZEL YAZI  SEVDASI:

            ***Kalıgraflık hattatlık mı demektir?

---Evet kalıgraflık hattatlık demektir? Arap harfleriyle yazılan güzel yazı, hat sanatıdır; bir inancın ürünüdür ve güzel yazı anlamında Hüsn-i Hat olarak geçer. Kalıgrafi de güzel yazı demektir. Sonuçta ikisi de aynı şeydir.

            ***Peki Sayın Etem Çalışkan ülkemizde kalıgrafi, yani güzel yazı nasıl doğdu?      

            ---Milli Eğitim Bakanlığı 1930´lu yıllarda Emin Barın, Sait Yada ve Ferit Apa´yı güzel yazı için Almanya´ya gönderdi. Bu, isimlerini saydığımız değerli ustalar Almanya´dan güzel yazı hocası olarak döndüler. Emin Barın ve Sait Yada Almanya´dan yazı ustası olarak dönerken, Ferit Apa da matbaacılık üzerine çalışmaya başlayarak, Doğuş Matbaası´nı kurdu. Emin Barın da aynı zamanda, öğrenciyken Almanya´da aldığı ödüller olan kitap cildi hocasıydı.  İşte bu üç kişi Türkiye´nin ilkleridir. Yeni yazıda sanat anlamında atılan ilk adamlar bu üç kişi tarafından atıldı. Gazi Eğitim´den mezun olanlar güzel yazı dersiyle mezun oldu. Bunu gittikleri okullara da taşıyarak güzel yazının gelişmesini, yaygınlaşmasını sağladılar.

            ***Nasıl gelişti peki?

            ---Üniversitesinin Güzel Sanatlar Fakültesi´nin grafik bölümünde kalıgrafi dersi var idi. İlk kalıgrafi hocası Prof. Emin Barın´dı. İlk öğrencisi yaşça da onlardan büyük olan bendeniz ve İlhami Turan, Yılmaz Özbek, İslam Seçen ile Savaş Çevik  idi. Bu isimlerle Emin Barın hocanın ?Beşi bir yerdeler? birliğini kurdum. Yılmaz Özbek´i sonsuzluğa uğurladık. Kalanlarımız, kişisel çalışmalarımız dışında üniversite ve kuruluşlarda ders vermeyi güzel yazı sanatçısı olarak sürdürüyoruz.     

            ***Güzel yazı yazmayı bırakmayı düşündünüz mü hiç?

            ---Yazı yazmayı bırakmak benim için hayatın bittiği anlamındadır. Adeta bir son nefesi vermek gibi bir şeydir.

***Güzel yazı açısından Türkiye´de durum nasıl? Ayrıca, herkes kalıgrafi ustası ya da sanatçısı olabilir mi?

            ---Biraz olsun Türkiye´de yaygınlaştı kalıgrafi? Ankara´da iyi kalıgrafi sanatçıları var, kurslar da veriliyor. Adana, Tarsus, Eskişehir ve bazı yerlerde de ilgi var. Bunun ekonomik anlamda da insanlara katkısı oluyor. Tabak vb. şeylere de yazıyorlar. Kalıgrafik yazıyı herkes yazabilir. İlgi ve yetenek olursa daha iyi oluyor.

            *SANAT - SANATÇI:

            ***Nasıl olmalıdır sanatçı?  

---Toplumu, toplumun bireylerini yönlendiren, barışçıl ve  hoşgörülü olmalıdır sanatçı..

            ***Etik yönden peki?

            ---Sanatçı güzel, güzel ahlaklı olmalıdır.

            ***Sanat hakkında ne düşünüyorsunuz?

            ---Doğa sanatın özü ve kaynağıdır? Yazı, resim, renk, yüzey ve ses olarak hepsi doğada vardır çünkü? Rüzgârların vurduğu ağaç yapraklarının sallantısından çıkan musıkidir. Fakat bunu duyabilirsen fark edebilirsin. Ayrıca; bulutlar, renkler; akşam, gece, şafak ve gündüz rengi sanatçıyı etkileyen doğa varlıklarıdır.

            Sayın Karataş izninizle, sanat konusuna şunu da eklemek isterim?

            Sanat kurallar içinde kuralsızlıktır. Evren ve evrenin güneşinin uydusu dünyamızın bir Nokta´dan devinim, sanatın ve sanatçının esin kaynağıdır.. Ve her şey mavi, yani sonsuzluğun sahibi görünmeyen bir NOKTA´nın egemen devinimindedir.

            ***Söyleşi için çok teşekkür ederim Sayın Etem Çalışkan..

            ---Ben teşekkür ederim? Adana´ya sevgiler, günaydın?